Interpretacja Wyszków tonie - Elektryczne Gitary

"Wyszków tonie" to utwór zespołu Elektryczne Gitary, który ukazał się w 1993 roku na płycie "A ty co". Autorami słów i muzyki są Jakub Sienkiewicz. Piosenka stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych utworów zespołu, a miasto Wyszków zyskało dzięki niej dodatkową sławę. Co ciekawe, utwór został zainspirowany rzeczywistymi wydarzeniami – powodzią, która nawiedziła Wyszków i okolice w 2011 roku, kiedy rzeka Bug wezbrała po wiosennych roztopach, zalewając znaczną część gminy. Choć źródła wskazują na rok 2011 jako inspirację, sam utwór został wydany znacznie wcześniej, co sugeruje, że inspiracją mogły być także wcześniejsze powodzie, np. z 1979 roku, o których wspominają starsi mieszkańcy Wyszkowa. Wielokrotnie dochodziło do podtopień w tym regionie, również w ostatnich latach, co świadczy o tym, że problem powodziowy w okolicach Wyszkowa jest zjawiskiem recurring.

Piosenka maluje obraz katastrofy w sposób przesycony absurdalnym humorem i dystansem, co jest charakterystyczne dla twórczości Elektrycznych Gitar. Już sam refren, powtarzany czterokrotnie "Wyszków tonie", buduje poczucie nieuchronności i powszechności zagrożenia, jednocześnie nadając mu nieco groteskowy wydźwięk. Podmiot liryczny, siedzący bezpiecznie na dachu, martwi się o pozostawione w piwnicy kartofle, co symbolizuje ludzką przyziemność i skupienie na drobnych, codziennych sprawach nawet w obliczu kataklizmu.

Kolejne sceny to miniatury absurdu i ironii. Dwóch ludzi na tratwie, zamiast ratować, sprzedaje piwo tonącym. Jest to gorzki komentarz do ludzkiej przedsiębiorczości i cynizmu, które potrafią wykorzystać każdą okazję do zarobku, nawet w sytuacji tragedii. Obraz psa z budą u szyi, służącego za holownik, oraz otyłego ogrodnika, który "załapał się" do tej budy, to kwintesencja surrealizmu. Podkreśla to komiczną beznadziejność sytuacji i desperackie próby adaptacji do niej. Kwestia "co będzie jak sprawdzą im karty pływackie" w odniesieniu do wysłanego po babcię gówniarza w misce, to satyra na biurokrację i przylgnięcie do zasad, nawet gdy stają się całkowicie nieadekwatne do okoliczności.

Wysłannicy telewizji, którzy "robią wywiady: jak panie tonący dajecie se radę", to celny pstryczek w nos mediów, często spłycających tragedię do sensacyjnego materiału, zamiast skupiać się na realnej pomocy. Ostatnia linijka tej zwrotki, "ano handel jak zawsze wiosna czy zima / od zeszłej niedzieli już pływa melina", ponownie uderza w komercjalizację i nienaruszalność pewnych aspektów życia, takich jak handel nielegalnym alkoholem, który zdaje się funkcjonować bez względu na okoliczności.

Finałowa zwrotka to litania zawodów i typów ludzkich: "krawcy lekarze kierowcy palacze / dozorcy kobiety fryzjerzy spawacze / sportowcy pokraki pijacy uczniowie / szewcy wariaci kasjerzy ojcowie". Ta długa lista podkreśla, że powódź, choć zlokalizowana w Wyszkowie, dotyka każdego, bez względu na status społeczny, zawód czy życiową rolę. Wszyscy są równi wobec żywiołu, a ich reakcje, choć czasem śmieszne, są głęboko ludzkie. Jest to jednocześnie uniwersalizacja problemu – Wyszków staje się tu metaforą każdej miejscowości i każdej społeczności, która musi zmierzyć się z katastrofą, ujawniając zarówno jej słabości, jak i niezwykłą, często groteskową zdolność do przetrwania.

Piosenka "Wyszków tonie" to klasyczny przykład twórczości Elektrycznych Gitar – inteligentna, ironiczna, a zarazem celna obserwacja rzeczywistości, podana z lekkością i specyficznym poczuciem humoru. Jakub Sienkiewicz, lider zespołu i autor tekstu, znany jest z łączenia swojej działalności muzycznej z zawodem neurologa, co być może pozwala mu na jeszcze ostrzejsze i bardziej przenikliwe spojrzenie na ludzkie zachowania. Utwór ten, choć osadzony w konkretnej lokalizacji i zdarzeniu, pozostaje aktualny jako komentarz do ludzkiej natury i społecznych reakcji na kryzys.