Interpretacja 1921 - The Who

"1921" to kluczowy utwór z legendarnej rock opery Tommy zespołu The Who, wydanej w 1969 roku. Napisany przez Pete'a Townshenda, stanowi on jeden z filarów opowieści o Tommym Walkerze, chłopcu, który w wyniku traumy staje się „głuchy, niemy i ślepy”. Piosenka, choć nie zawsze obecna w koncertowych wykonaniach opery, jest esencjonalnym elementem fabuły, bez którego zrozumienie dalszych losów głównego bohatera byłoby niemożliwe.

Utwór otwiera się optymistycznymi słowami "Lovera", który z nadzieją patrzy na nadchodzący rok 1921, wierząc, że będzie to "dobry rok", zwłaszcza jeśli spędzą go razem z "panią Walker". Te beztroskie deklaracje są jednak brutalnie przerwane. Właśnie w Nowy Rok 1921 do domu niespodziewanie wraca Kapitan Walker, ojciec Tommy'ego, który zaginął podczas I wojny światowej i został uznany za zmarłego. Jego powrót staje się katalizatorem tragedii. Zastając żonę z kochankiem, Kapitan Walker w przypływie wściekłości morduje rywala na oczach swojego kilkuletniego syna, Tommy'ego. Wersja albumowa sugeruje, że Kapitan Walker zabija kochanka, podczas gdy w filmowej adaptacji to kochanek zabija ojca.

Kolejne wersy stanowią dramatyczne crescendo, w którym matka i ojciec, ogarnięci paniką, próbują zatuszować zbrodnię i zmusić chłopca do milczenia. „Nie słyszałeś tego. Nie widziałeś tego. Nikomu nigdy w życiu nic nie powiesz” – te słowa, powtarzane z narastającą intensywnością, mają na celu wmówienie dziecku, że nic się nie wydarzyło. Jak wyjaśnia Pete Townshend w wywiadach, ten "psychologiczny program" prowadzi do odcięcia Tommy'ego od świata zewnętrznego – staje się on głuchy, niemy i ślepy. Nie jest to fizyczne kalectwo, lecz psychosomatyczny stan odizolowania, spowodowany traumą i presją ze strony rodziców. Tommy, oszołomiony i zmuszony do wyparcia rzeczywistości, w pewnym momencie patrzy w lustro, gdzie w odbiciu widzi starszego, uduchowionego siebie, co zapoczątkuje jego „niesamowitą podróż”.

Utwór jest mistrzowsko skomponowany, rozpoczyna się arpeggio na pianinie, kontynuowanym przez gitary elektryczne i akustyczne. Pete Townshend śpiewa partie kochanka i ojca, a także matki, podczas gdy Roger Daltrey debiutuje w roli Tommy'ego, próbując sprzeciwić się nakazom rodziców: „Słyszałem to! Widziałem to!”. Ten dialog, w którym trzy głosy nakładają się na siebie, doskonale oddaje wewnętrzny konflikt i dezorientację Tommy'ego. Cały utwór, osadzony w tonacjach C-dur i A-dur, stanowi przykład charakterystycznego dla Townshenda stylu, z akordami zawieszonymi, zmiennymi centrami tonalnymi i chromatycznymi liniami.

Ciekawostką jest, że oryginalny tytuł albumu Tommy miał brzmieć Tommy (1914-1984), co sugerowało, że bohater dożyje 70 lat. Wybór roku 1921 jako momentu początkowego dla traumy Tommy'ego jest związany z okresem powojennym po I wojnie światowej, kiedy to Kapitan Walker wraca do domu. Filmowa wersja Tommy'ego z 1975 roku, wyreżyserowana przez Kena Russella, zmieniła ramy czasowe, umieszczając narodziny Tommy'ego w 1945 roku, a powrót ojca w 1951 roku, kiedy Tommy ma sześć lat. Motyw „1921” nie tylko inicjuje fabułę opery, ale także wprowadza motywy, które będą przewijać się przez całą historię, takie jak pragnienie Tommy'ego, by być widzianym i zrozumianym, co później znajdzie odbicie w jego mesjanistycznej drodze. Inspiracją dla Townshenda przy tworzeniu Tommy'ego były również nauki indyjskiego mistrza duchowego Mehera Baby, które próbował przełożyć na muzykę. "1921" to nie tylko piosenka, ale fundamentalny moment, który kształtuje dalsze, tragiczne i fascynujące losy Tommy'ego.