Interpretacja Won't Get Fooled Again - The Who

„Won't Get Fooled Again” The Who, to utwór wiecznie aktualny, będący gorzkim komentarzem na temat cyklicznej natury rewolucji i ludzkiego rozczarowania, gdy nowi władcy okazują się być tacy sami, jak ci obaleni. Napisana przez Pete'a Townshenda, główną siłę twórczą zespołu, piosenka ta znalazła się jako ostatni utwór na ich przełomowym albumie Who's Next z 1971 roku, choć pierwotnie była częścią niedokończonej rock opery sci-fi zatytułowanej Lifehouse.

Tekst rozpoczyna się od ponurego obrazu: „We'll be fighting in the streets / With our children at our feet”. Sugeruje to nieuniknioną przemoc i moralny upadek towarzyszący społecznym przewrotom. Linia „And the men who spurred us on / Sit in judgement of all wrong” od razu wskazuje na hipokryzję przywódców, którzy z podżegaczy stają się sędziami, dyktującymi nowe zasady. Ten sceptycyzm wobec politycznych ruchów i ich zdolności do wprowadzenia prawdziwej zmiany jest kluczowym przesłaniem utworu.

Refren, powtarzający mantrę „Then I'll get on my knees and pray / We don't get fooled again”, oddaje błagalną nadzieję na uniknięcie powtórzenia błędów, choć ton piosenki sugeruje, że jest to nadzieja płonna. Townshend napisał tę piosenkę jako reakcję na wydarzenia takie jak festiwal Woodstock, gdzie, jak sam stwierdził, był „cynicznym angielskim dupkiem”, który patrzył na „wszystkich tych hipisów, myślących, że świat od tego dnia będzie inny” i czuł, że „nic się nie zmieniło i nic się nie zmieni”. Ta osobista refleksja nadała utworowi autentyczności.

Drugi fragment utworu jeszcze mocniej podkreśla rozczarowanie: „And the world looks just the same / And history ain't changed / 'Cause the banners, they are flown in the next war”. Mimo rewolucyjnego zrywu, krajobraz społeczny pozostaje niezmieniony, a nowe ideologie szybko ustępują miejsca kolejnym konfliktom pod zmienionymi sztandarami. To przemyślenie, że zmiany są często powierzchowne, a ludzie „zahipnotyzowani” nowymi hasłami, to istota krytyki Townshenda.

Charakterystycznym elementem utworu jest również jego innowacyjne użycie syntezatora. Początkowy, pulsujący dźwięk, który narasta i opada, symbolizuje samą rewolucję – wzbierającą i opadającą, lecz bez realnego, trwałego efektu. Pete Townshend użył do tego organów Lowrey Berkshire Deluxe TBO-1 przepuszczonych przez filtry syntezatora EMS VCS3, a później przez ARP 2500, będący wówczas nowością na rynku. Był to jeden z pierwszych przypadków użycia syntezatora w warstwie rytmicznej utworu rockowego. Basista John Entwistle skomentował, że w tej piosence Townshend „mówił rzeczy, które naprawdę się dla niego liczyły, i mówił je po raz pierwszy”.

Finałowe, ikoniczne zdanie „Meet the new boss / Same as the old boss” (Poznaj nowego szefa, takiego samego jak stary szef) jest kwintesencją cynizmu i gorzkiej konkluzji. Podsumowuje ono całą piosenkę, sugerując, że władza, niezależnie od tego, kto ją sprawuje, ma tendencję do korumpowania i powielania błędów poprzedników. Townshend, choć piosenka bywa interpretowana jako konserwatywna, uważał ją za apel o samostanowienie i zachęcanie do samodzielnego myślenia, a nie jako „ściśle antyrewolucyjną”, podkreślając jednocześnie jej nieprzewidywalność. Mimo to, kiedy Michael Moore chciał użyć fragmentu utworu do swojego anty-bushowskiego dokumentu w 2004 roku, Townshend odmówił, nazywając Moore'a „lewicowym tyranem”, co tylko podkreśla jego antypartyjne stanowisko. Utwór stał się hymnem krytycznego podejścia do zmian, kwestionowania autorytetów i dążenia do autentycznej transformacji. Jest to jedna z tych piosenek, która, podobnie jak Folwark Zwierzęcy George'a Orwella, zachęca słuchacza do głębokiej refleksji nad ideą rewolucji i możliwością prawdziwej zmiany.