Interpretacja Play it again - Stanisław Sojka

Utwór „Play it again” Stanisława Sojki to intymna ballada, głęboko zanurzona w emocjach oczekiwania, tęsknoty i poszukiwania ukojenia. Piosenka, wydana w 1991 roku na przełomowym albumie Acoustic, stanowi jeden z najbardziej rozpoznawalnych przebojów artysty i jest uważana za centralną płytę w jego dyskografii, która wyprzedziła światową modę na koncerty „bez prądu”. Sam Sojka, znany z wyjątkowej wrażliwości i łączenia elementów jazzu z popem, skomponował muzykę i napisał tekst do tego utworu, co wpisuje się w jego autorskie podejście do twórczości, mimo że, jak sam podkreślał, poświęcił życie muzyce, a nie poezji.

Początek piosenki maluje obraz głębokiej samotności i pasywnego wyczekiwania: „Sitting at home / Turning to the Stone / Waiting for your telephone call”. Podmiot liryczny tkwi w bezruchu, niemalże kamieniejąc, uwięziony w przestrzeni domu i w nadziei na telefoniczne połączenie, które ma przerwać to zawieszenie. Metafora „turning to the Stone” silnie oddaje stan znużenia, paraliżu emocjonalnego, a może nawet poczucia obojętnienia wobec upływającego czasu, gdy jedynym punktem odniesienia staje się oczekiwany kontakt. Dodatkowo, osobisty element – „My piano / Is watching me / As if I did Something wrong” – wprowadza nutę wewnętrznego osądu. Pianino, często będące powiernikiem i narzędziem ekspresji muzyka, teraz wydaje się go obserwować z wyrzutem, być może symbolizując niewykorzystany talent lub niemożność tworzenia w obliczu przytłaczających emocji.

Zarówno „Stormy sky outside my window”, jak i późniejsze „Gloomy day outside my window”, obrazują zewnętrzny świat jako lustro wewnętrznego niepokoju. Pogoda staje się odzwierciedleniem nastroju, a to, co na zewnątrz, tylko podkreśla centralną potrzebę podmiotu lirycznego: „And the only thing I really need is you / And this little melody”. To „ty” jest tu ostoją, źródłem sensu, jedynym elementem zdolnym rozwiać mrok i ukoić ból. Towarzyszy temu „ta mała melodia”, która może być wspomnieniem, wspólnym utworem, lub po prostu muzyką jako uniwersalnym językiem emocji i sposobem na przetrwanie trudnych chwil.

Refren „Play it again / Play it one more time / Play it again / The pain is insane / but I do not mined” jest sercem piosenki, desperackim wołaniem o powrót do utworu, który niczym zaklęcie ma przywołać ukochaną osobę lub uwolnić od cierpienia. Choć tekst zawiera "I do not mined", powszechnie uznaje się to za literówkę, a intencją jest "I do not mind", co oznacza, że ból jest szalony, jednak podmiot liryczny godzi się na niego, akceptuje go w imię tego, co melodia symbolizuje lub przypomina. To paradoksalne pragnienie powtórzenia bolesnego doświadczenia, ponieważ jest ono nierozerwalnie związane z obecnością lub wspomnieniem ukochanej osoby. Stanisław Sojka w swojej twórczości często nie stronił od wyrażania głębokich, osobistych emocji, co znajduje tu swoje odzwierciedlenie.

W drugiej zwrotce, podmiot liryczny odwraca się od monotonii codzienności: „On TV / Someone is talking / All about the same as yesterday”. Świat zewnętrzny jest nudny, przewidywalny i pozbawiony znaczenia w obliczu jego osobistego dramatu. Nagle jednak pojawia się promyk nadziei: „I here the sound / Of someone’s knocking / And maybe it is you / Coming to stay”. To nagłe „pukanie” przerywa pasywne oczekiwanie, rodząc nową, intensywną nadzieję na fizyczne pojawienie się ukochanej osoby i na to, że tym razem przyjdzie ona, by zostać na zawsze.

Zakończenie piosenki przynosi kluczową zmianę w refrenie: „The pain is insane / but you are mine / you are mine”. O ile wcześniej podmiot liryczny deklarował, że „nie ma nic przeciwko” szalonemu bólowi, o tyle teraz, z niemal obsesyjną pewnością, oznajmia: „ale Ty jesteś moja / jesteś moja”. Ta zmiana jest fundamentalna – może oznaczać spełnienie, że pukanie rzeczywiście przyniosło ze sobą ukochaną osobę, a tym samym ból stał się mniej istotny w obliczu posiadania. Może też być to wyrazem desperackiej afirmacji, próbą oswojenia bólu przez narzucenie sobie pewności, że obiekt tęsknoty jest osiągalny, a nawet już „należy” do podmiotu lirycznego, co pozwala mu przetrwać cierpienie. To przejście od bierności i akceptacji bólu do stanowczej deklaracji posiadania, która stanowi rodzaj emocjonalnego kotwicy. Utwór ten, wraz z innymi przebojami takimi jak „Cud niepamięci” czy „Tolerancja (na miły Bóg)”, ugruntował pozycję Sojki jako artysty, który potrafi poruszać słuchaczy swoją autentycznością i niezwykłym głosem, który „koi każde nerwy”. W „Play it again” artysta oddaje uniwersalne doświadczenie ludzkiej tęsknoty i nadziei, czyniąc go bliskim wielu słuchaczom.