Interpretacja Ave Maria Santa Maria - Nana Mouskouri

Piosenka „Ave Maria Santa Maria” w wykonaniu Nany Mouskouri to znacznie więcej niż tylko pieśń religijna – to głębokie, przejmujące wołanie o litość i nadzieję dla całej ludzkości, ubrane w formę modlitwy do Matki Boskiej. Wydana na albumie Sieben schwarze Rosen w 1975 roku, ta niemieckojęzyczna wersja ukazuje artystkę nie tylko jako wybitną wokalistkę, ale i jako świadomego obywatela świata, zatroskanego o losy bliźnich. Choć tekst piosenki nie jest tradycyjną łacińską modlitwą „Ave Maria” Schuberta czy Gounoda, a został napisany przez Brigitte Otto, jego muzyczna oprawa, która może nawiązywać do klasycznych kompozycji, nadaje mu uniwersalny, ponadczasowy wymiar.

Utwór rozpoczyna się bezpośrednim zwrotem: „Ave Maria, Maria, mein Gesang / Erbittet dich um Gnade” (Ave Maria, Mario, moja pieśń / Prosi Cię o łaskę). Już te pierwsze słowa ustalają ton: to osobista prośba, płynąca z głębi serca artystki, która staje się głosem milionów. Mouskouri prosi o łaskę dla „Menschen, die schon so lang / Ohne, ohne Hoffen sind” (ludzi, którzy tak długo / Są bez nadziei). Ten fragment podkreśla powszechność i długotrwałość ludzkiego cierpienia, sugerując, że brak nadziei jest stanem chronicznym dla wielu na świecie. Jest to odzwierciedlenie głębokiej empatii artystki, która, jak sama wyznała w wywiadzie dla Premier Christian Radio we wrześniu 2014 roku, wierzy, że wiara pomaga jej w istnieniu i daje odwagę do życia.

Druga zwrotka maluje ponury obraz cierpienia, nie pozostawiając miejsca na domysły: „Sieh doch ihr traurig Dasein / Voll Hunger, Elend, Angst und Tod / Millionen leben hier auf Erden / Immer noch in allergrößter Not” (Spójrz na ich smutne istnienie / Pełne głodu, nędzy, strachu i śmierci / Miliony żyją tu na Ziemi / Wciąż w największej potrzebie). Te słowa rezonują szczególnie mocno, biorąc pod uwagę zaangażowanie Nany Mouskouri w działalność humanitarną. Od 1993 roku pełni ona funkcję Ambasadora Dobrej Woli UNICEF-u. Jej podróże do miejsc naznaczonych wojną, jak Bośnia, miały na celu zwrócenie uwagi na los dzieci dotkniętych konfliktem. W 1996 roku, podczas konferencji prasowej w siedzibie ONZ, Mouskouri mówiła, że dzieci są pierwszymi ofiarami wojny i okrucieństw, podkreślając, że sama jest „dzieckiem wojny”, wychowanym w kraju dotkniętym brutalną wojną domową. To osobiste doświadczenie sprawiło, że jej apel o dostrzeżenie cierpienia „milionów” nabiera autentyczności i bolesnej prawdy. W 2016 roku, podczas wizyty w ośrodkach dla uchodźców w Grecji, poruszona widokiem „kruchych” ludzi, kobiet, dzieci i mężczyzn, wyraziła swoje poruszenie i radość, że mogła ich wysłuchać.

Refren „Ave Maria, Santa Maria / Erhöre dieses meiner Lieder / Zu all dem Leid, das schon geschah, / Kommt nur, kommt nur neues Leid, / Nur neues Leid” (Ave Maria, Santa Maria / Usłysz tę moją pieśń / Do wszystkich cierpień, które już się wydarzyły / Przychodzi tylko, przychodzi tylko nowe cierpienie / Tylko nowe cierpienie) wzmacnia poczucie beznadziei, wskazując na cykliczność i eskalację bólu. Jest to gorzki komentarz do ludzkiej historii, pełnej konfliktów i niesprawiedliwości. Jednak nie jest to komentarz pasywny; to wezwanie do wyższej siły o interwencję, a jednocześnie, implicite, wezwanie do nas samych.

Kluczowe przesłanie piosenki wybrzmiewa w ostatniej zwrotce, która nie tylko prosi o boską łaskę, ale wskazuje także na ludzką odpowiedzialność: „Lass doch die Menschen wieder glauben / Lass sie verstehen und verzeihen / Dann könnten alle Völker Freunde / Und alle Rassen Brüder sein / Ave Maria” (Spraw, aby ludzie znów uwierzyli / Niech zrozumieją i wybaczą / Wtedy wszystkie narody mogłyby być przyjaciółmi / I wszystkie rasy braćmi). To pragnienie pokoju, pojednania i braterstwa między narodami i rasami stanowi rdzeń myśli przewodniej utworu. Nana Mouskouri, śpiewając w wielu językach, zawsze przekraczała bariery kulturowe, co czyni ją idealną ambasadorką takiego przesłania. W swojej roli dla UNICEF-u niejednokrotnie podkreślała, że dzieci potrzebują ochrony przed wojną i przemocą, a jedyną rzeczą, której potrzebują, jest pokój. Uważała również, że sztuka i muzyka są u korzeni kultury i pomagają ujawniać wspólne interesy i obawy, a edukacja może pomóc zmienić sytuację, gdy muzyka odzwierciedla agresję zamiast nadziei. To właśnie w wierze, zrozumieniu i przebaczeniu upatruje jedynej drogi do trwałego pokoju.

„Ave Maria Santa Maria” w interpretacji Nany Mouskouri to zatem wzruszająca modlitwa, ale także manifest humanitaryzmu, który łączy duchowe wzywanie z głęboką społeczną świadomością. Jest to apel o refleksję nad kondycją ludzkości, o przebudzenie nadziei w tych, którzy ją utracili, i o wspólną pracę nad stworzeniem świata, w którym zamiast „nowego cierpienia” zapanują zrozumienie, przebaczenie i braterstwo. Głos Mouskouri, pełen ciepła i autentyczności, nadaje tej pieśni uniwersalne brzmienie, które pozostaje aktualne niezależnie od upływu lat.