Interpretacja One more cup of coffee - Bob Dylan

„One More Cup of Coffee (Valley Below)” Boba Dylana to piosenka przesycona mistyką, tęsknotą i nieuchronnym rozstaniem, pochodząca z jego siedemnastego albumu studyjnego Desire z 1976 roku. Utwór ten, napisany i nagrany w 1975 roku, jest głęboko zakorzeniony w pewnym osobistym doświadczeniu artysty. Dylan przyznał, że inspiracją była jego wizyta na romskim festiwalu w Saintes-Maries-de-la-Mer we Francji, która zbiegła się z jego 34. urodzinami. Opowiedział, że podczas tego festiwalu spotkał „króla Cyganów”, a atmosfera tego miejsca, pełna życia poza normami, wywarła na nim ogromne wrażenie. Kiedy nadszedł czas odjazdu, poprosił o „jeszcze jedną filiżankę kawy na drogę”, którą podano mu w torebce.

Tekst piosenki maluje obraz pożegnania z tajemniczą kobietą, której piękno jest niekwestionowane – „Twój oddech jest słodki / Twoje oczy są jak dwa klejnoty na niebie”. Jednak pod tą urzekającą fasadą kryje się emocjonalny dystans. Podmiot liryczny zauważa: „Ale nie czuję uczucia / Ani wdzięczności, ani miłości / Twoja lojalność nie jest dla mnie / Ale dla gwiazd ponad”. To sugeruje, że kobieta żyje według własnych zasad, być może jest wierna swojemu rodowi, przeznaczeniu lub po prostu innemu, bardziej eterycznemu światu, niedostępnemu dla narratora. W interpretacji Clintona Heylina, biografa Dylana, mężczyzna leżący z „młodą cygańską towarzyszką” jedynie „przechodzi przez to”, zajęty myślami o „dolinie poniżej”.

Refren „Jeszcze jedna filiżanka kawy na drogę / Jeszcze jedna filiżanka kawy zanim pójdę / Do doliny poniżej” stanowi centralny motyw utworu – to zapowiedź nieuchronnego odejścia, decyzji podjętej mimo lingeringu i tęsknoty. „Dolina poniżej” pozostaje otwarta na interpretacje; dla Dylana mogło to być po prostu schodzenie ze wzgórza, gdzie spotkał Romów, ale równie dobrze może symbolizować powrót do prozy życia, do zwykłej rzeczywistości, a nawet, jak niektórzy sugerują, do swego rodzaju piekła czy miejsca, z którego nie ma powrotu. Sam Dylan powiedział, że „doliny poniżej” mogą oznaczać wszystko.

Drugą zwrotkę poświęcono ojcu dziewczyny, „banicie i wędrowcowi z zawodu”, który nauczy ją „jak wybierać i rzucać ostrzem”. Ten opis podkreśla jej dziedzictwo – życie poza społecznymi normami, pełne niezależności, ale i niebezpieczeństw. Ojciec „nadzoruje swoje królestwo”, co wskazuje na jego silną, choć być może archaiczną pozycję w swojej społeczności, chroniącą przed intruzami. Drżący głos, z jakim prosi o „jeszcze jeden talerz jedzenia”, dodaje mu ludzkiego wymiaru, być może sugerując ubóstwo lub znużenie, ale nie umniejszając jego autorytetu. To nawiązanie do „cygańskiego króla”, którego Dylan spotkał we Francji, opuszczonego przez większość żon i dzieci, co wzmocniło wrażenie Romskiego stylu życia w piosence.

Trzecia zwrotka wprowadza siostrę, która „widzi przyszłość / Jak twoja mama i ty sama”, co pogłębia mistyczny obraz rodziny. Brak umiejętności czytania i pisania („Nigdy nie nauczyłaś się czytać ani pisać / Na twojej półce nie ma książek”) kontrastuje z ich intuicyjną, wróżebną mądrością, która jest niezależna od edukacji formalnej. Dziewczyna, choć jej „przyjemność nie zna granic” i „głos jest jak skowronek”, ma serce „jak ocean / Tajemnicze i ciemne”, co ponownie podkreśla jej nieprzeniknioną naturę i niedostępność dla podmiotu lirycznego. To piękno, choć kuszące, jest zarazem odstręczające przez swoją obcość i niezrozumiałość.

Warto dodać, że utwór, nagrany 30 lipca 1975 roku, wyróżnia się hipnotyzującą partią skrzypiec Scarlet Rivery oraz towarzyszącym głosem Emmylou Harris. Początkowe solo na gitarze basowej, grane przez Roba Stonera, było w rzeczywistości spontaniczną improwizacją, ponieważ skrzypaczka Scarlet Rivera nie była gotowa, gdy Dylan zaczął brzdąkać na gitarze. Stoner zdecydował się coś zagrać, a to, co miało być próbą, stało się pierwszym nagraniem. Emmylou Harris wspominała, że została zaproszona do nagrywania, nie znając wcześniej piosenek, a Dylan „kłuł ją, kiedy chciał, żeby wskoczyła”. Jej partie wokalne, opisane przez Rolling Stone jako „przestraszony anioł”, doskonale dopełniają tajemniczy, bliskowschodni klimat ballady. W 2015 roku Rolling Stone umieścił „One More Cup of Coffee (Valley Below)” na 69. miejscu swojej listy największych piosenek Dylana.
Piosenka ta, często interpretowana jako metafora rozpadającego się małżeństwa Dylana z Sarą Lowndes, pozostaje jednak przede wszystkim opowieścią o zderzeniu dwóch światów – świata narratora, który potrzebuje wyjaśnień i emocjonalnej bliskości, oraz świata kobiety, żyjącej w symbiozie z naturą, przeznaczeniem i rodziną, gdzie miłość wyraża się w sposób, którego on nie potrafi zrozumieć. Ostatecznie jest to utwór o decyzji o odejściu od czegoś pięknego, lecz obcego, ku nieznanej, ale być może bardziej zrozumiałej dla siebie „doliny poniżej”.