Interpretacja Strzeż się plucia pod wiatr - Kat

Piosenka "Strzeż się plucia pod wiatr" zespołu Kat to jeden z tych utworów, które doskonale oddają mroczną, pesymistyczną i głęboko refleksyjną stronę twórczości Romana Kostrzewskiego, głównego autora tekstów grupy. Utwór ten pochodzi z wydanego w 1996 roku albumu "Róże miłości najchętniej przyjmują się na grobach", który, co ciekawe, był reedycją materiału nagranego wcześniej, jednak z powodu problemów prawnych z wytwórnią "666" dopiero wtedy doczekał się oficjalnego wydania pod zmienionym tytułem. Album ten, pierwotnie wydany w 1988 roku jako "Oddech Wymarłych Światów", jest przez wielu uważany za jedno z najważniejszych dzieł w historii polskiego metalu.

Tekst piosenki rozpoczyna się od obrazu ambicji i dążenia do wysokości: "Jak korony drzew do chmur się rwał", co szybko zostaje skonfrontowane z brutalną rzeczywistością: "Ziemia przeczy snom". To fundamentalny konflikt między marzeniami a prozą życia, który Kostrzewski często eksplorował. W kolejnych wersach pojawia się motyw nieuchronnego upadku i bezbronności: "Każdy grabarz wie, że można spaść, potłuc się, / Stać się nagi w oku lwa". Świat jest przedstawiony jako bezwzględny byt, który "bezczelnie mu przeszkadzał śnić", co prowadzi do desperackich czynów ("Więc kradł") i ostatecznie miażdży aspiracje, "rozkwasi nos" pod ciężarem rzeczywistości. Metafora "Życie to mur" podkreśla poczucie beznadziei, bariery niemożliwej do sforsowania.

Kolejne fragmenty tekstu pogłębiają ten pesymistyczny nastrój, wprowadzając obrazy brutalności i osamotnienia. "Zachlapany krwią / W murach twierdzy - chłód" buduje wizję świata pełnego przemocy i emocjonalnego dystansu. Obraz "Katedralny dzwon / Zawieszony w szept ostatniej spowiedzi" sugeruje bliskość śmierci, ostatecznego rozrachunku, być może bez nadziei na odkupienie. To silny motyw eschatologiczny, często obecny w twórczości Kata. Roman Kostrzewski wielokrotnie w wywiadach poruszał kwestie związane ze śmiercią, wskazując, że najchętniej pisał o niej, gdy był młody i go jeszcze nie dotyczyła, a życie na krawędzi fascynowało młodych ludzi.

Refleksja nad ludzkim losem kontynuowana jest w części "Duchy zwiewne / Mówcy prawd / Komu złoto / Komu brąz / Komu korzenie wierzb?". Te pytania retoryczne ukazują ulotność życia, różnorodność ludzkich dążeń (bogactwo, sława) i ostateczny, uniwersalny koniec, symbolizowany przez "korzenie wierzb" – powrót do ziemi, do natury.

Centralnym punktem utworu i jego tytułem jest przestroga: "Szczęście ziemią pachnieć winno / Strzeż się plucia pod wiatr". To aforyzm, który wskazuje na dążenie do prostego, naturalnego szczęścia, zakorzenionego w ziemskim bycie, jednocześnie ostrzegając przed bezcelowym buntem lub działaniem wbrew oczywistym siłom czy rozsądkowi. "Plucie pod wiatr" symbolizuje tutaj daremność wysiłków przeciwko czemuś znacznie potężniejszemu, niezależnie czy jest to los, system, czy po prostu nieubłagana rzeczywistość. Roman Kostrzewski, znany ze swoich antyklerykalnych poglądów i kwestionowania autorytetów, mimo wszystko potrafił dostrzec uniwersalne prawdy o ludzkiej naturze i konsekwencjach działań. Jeden z artykułów z 2025 roku cytuje ten wers, używając go w kontekście niemożności trzeźwego myślenia o własnych interesach i fundamentalnych potrzebach, odnosząc do sytuacji na rynku owoców przemysłowych w Polsce, co pokazuje uniwersalność i ponadczasowość przesłania Kostrzewskiego.

Ostatnie wersy utworu przedstawiają gorzką wizję ludzkości: "Człowiek budzi wstręt jak glista / Cóż, dziubę każdy zna? / Wszystko w gębę kłaść i trawić / Tacy są jak mur". Ten obraz jest pełen mizantropii, redukując człowieka do prymitywnego stworzenia kierującego się jedynie instynktami i konsumpcją, pozbawionego wyższych wartości, równie bezdusznego i nieczułego jak "mur", który symbolizuje życie. Jest to ostre podsumowanie ludzkiej natury, przesiąknięte rozczarowaniem i sceptycyzmem, charakterystycznym dla wielu tekstów Kostrzewskiego.

Roman Kostrzewski, jako autor tekstów Kata, często operował symboliką religijną i filozoficzną, jednak zawsze z własnej, świeckiej perspektywy, co niejednokrotnie prowadziło do kontrowersji. Teksty z albumów takich jak "Oddech Wymarłych Światów" czy "Róże miłości najchętniej przyjmują się na grobach" były nierzadko interpretowane jako bluźniercze, zwłaszcza w kontekście postrzegania Kata jako zespołu o "satanistycznej otoczce" przez środowiska kościelne. Sam Kostrzewski w wywiadach podkreślał swoją autonomię myślenia i dystans do dogmatów. Piosenka "Strzeż się plucia pod wiatr" wpisuje się w ten nurt, będąc manifestem egzystencjalnego realizmu, który bezkompromisowo obnaża słabości ludzkiej kondycji i surowość świata, jednocześnie niosąc w sobie ostrzeżenie przed zuchwałością wobec potężniejszych sił.