Interpretacja Niedostatkiem w piękny rejs - Gruzja

Utwór "Niedostatkiem w piękny rejs" polskiego zespołu Gruzja, pochodzący z wydanego w 2019 roku albumu „Jeszcze nie mamy na was pomysłu”, jest przenikliwą i gorzką interpretacją współczesnej rzeczywistości, przesiąkniętą charakterystycznym dla grupy cynizmem i surowością. Zespół, którego Mateusz Maryjka i Dominik Gac są wokalistami, konsekwentnie odrzuca szufladkowanie w ramach gatunków, określając swoją twórczość jako "absolutną eklektyczność i gatunkowy misz masz", a ich celem jest "nie stawiać absolutnie żadnych granic w muzyce i tekstach". Ta filozofia doskonale odzwierciedla się w brutalnej szczerości omawianego tekstu.

Początek piosenki, „święto boga znalazło mnie w Słupsku w dzień daremny”, natychmiast kreśli obraz rozczarowania. Religijne uniesienie lub obietnica spotyka się z szarą, prozaiczną rzeczywistością prowincjonalnego Słupska i to w dodatku w „dniu daremnym”, czyli dniu pozbawionym sensu czy wartości. To zestawienie sacrum i profanum, wielkich idei i przyziemnej, niemal beznadziejnej egzystencji, jest kluczem do zrozumienia tonu utworu.

Dalsze wersy, „nie wiem uwalić się czy nie uwalić się nie wiem chyba tak”, oddają stan apatycznej rezygnacji. „Uwalić się” może tu oznaczać zarówno upicie się w celu ucieczki od problemów, jak i po prostu poddanie się zmęczeniu i beznadziei. Wahający się podmiot liryczny ostatecznie skłania się ku tej ostatniej opcji, co świadczy o głębokim zrezygnowaniu.

Kolejny fragment, „chodnik tak chrystus tak ładnie mówił że będzie dane a będzie przejebane będzie tylko gorzej zawsze będzie tylko gorzej zawsze bardziej nigdy dość niedostatku”, stanowi rdzeń krytyki społecznej i egzystencjalnej. Obraz chodnika uziemia perspektywę w codzienności, a odwołanie do Chrystusa i obietnicy, że „będzie dane”, zostaje brutalnie skonfrontowane z rzeczywistością. Mamy tu do czynienia z dekonstrukcją nadziei, ukazaniem nieuchronności cierpienia i nieustannego pogarszania się sytuacji. Powtórzenie „będzie tylko gorzej zawsze będzie tylko gorzej zawsze bardziej” jest niczym mantrujące zaklęcie, podkreślające nieubłagany pesymizm. Kulminacją tej części jest fraza „nigdy dość niedostatku”, która sugeruje, że niedostatek – rozumiany jako brak, bieda, niedoskonałość – jest wiecznym, nienasyconym stanem, z którym człowiek musi się mierzyć.

Tytuł i ostatnie wersy piosenki, „niedostatkiem w piękny rejs statkiem za karę w piękny rejs”, są potężną ironią. Sam tytuł jest zresztą nawiązaniem do twórczości Krzysztofa Krawczyka, artysty kojarzonego z romantycznymi, beztroskimi „pięknymi rejsami”. Gruzja w charakterystyczny dla siebie sposób odwraca tę konwencję. Zamiast płynąć w rejs z marzeń, podmiot wyrusza w niego „niedostatkiem” – z brakiem, biedą, ułomnością jako jedynym kapitałem, a może wręcz jako siłą napędową. Co więcej, płynie „statkiem za karę”, co definitywnie pozbawia podróż jakiejkolwiek romantycznej czy radosnej otoczki. „Piękny rejs” staje się w tej interpretacji jedynie fasadą, ironicznym określeniem dla przymusowej, karnej wędrówki przez życie, gdzie piękno jest iluzoryczne, a prawdziwym motorem jest niedostatek i cierpienie. To satyra na marzenia i aspiracje, które w zderzeniu z rzeczywistością okazują się puste lub brutalnie zniekształcone.

Cały utwór jest zatem esencją stylu Gruzji – prowokacyjnego, bezkompromisowego i bezlitośnie prawdziwego, odzierającego słuchacza z iluzji i zmuszającego do konfrontacji z niewygodnymi aspektami egzystencji. Liryczna hermetyczność, o której wspominali sami muzycy, w tym przypadku nie przeszkadza, a wręcz wzmacnia uniwersalny przekaz o rozczarowaniu, apatycznym poddaniu się i nieustannej walce z niedostatkiem, która jest jedynym "pięknym rejsem", jaki nam pozostał.