Interpretacja Like a Rolling Stone - Bob Dylan

„Like a Rolling Stone” Boba Dylana to utwór, który nie tylko zdefiniował twórczość artysty, ale także na zawsze odmienił krajobraz muzyki popularnej. Wydany 20 lipca 1965 roku, stał się manifestem odejścia Dylana od czystego folku w stronę elektrycznego rocka, wywołując niemałe kontrowersje, ale jednocześnie katapultując go do rangi globalnej ikony. Sam Dylan, wyczerpany po intensywnej trasie koncertowej w Wielkiej Brytanii w 1965 roku i rozważający porzucenie kariery muzycznej, napisał utwór jako "długi kawałek wymiocin, na dwudziestu stronach", by później skrócić go do czterech zwrotek i refrenu, określając to jako „zemstę” i „przełom”.

Piosenka jest bezlitosnym oskarżeniem i demaskacją osoby, określanej mianem „Miss Lonely” – niegdyś uprzywilejowanej, snobistycznej postaci, która spadła z piedestału społecznego i doświadcza gorzkiej prawdy o życiu bez majątku i statusu. Tekst z precyzją, a wręcz jadowitością, opisuje metamorfozę bohaterki: „Once upon a time you dressed so fine / You threw the bums a dime in your prime / Didn't you?” – to wspomnienie jej minionej świetności i pogardliwej filantropii. Następuje druzgocący kontrast z teraźniejszością: „Now you don't talk so loud / Now you don't seem so proud / About having to be scrounging your next meal”. Refren, powtarzane pytanie „How does it feel? / How does it feel? / To be without a home / Like a complete unknown / Like a rolling stone?”, jest centralnym punktem utworu – to cios zadany w samo serce jej utraconej tożsamości, zmuszający do konfrontacji z nową, niepewną rzeczywistością.

Tożsamość „Miss Lonely” od lat jest przedmiotem spekulacji. Najczęściej wymieniane nazwiska to modelka i muza Andy’ego Warhola, Edie Sedgwick, która miała krótki romans z Dylanem i była rzekomo wstrząśnięta jego potajemnym ślubem. Sugerowano również, że inspiracją mogła być Joan Baez. Sam Andy Warhol był przez niektórych uważany za „dyplomatę na chromowym koniu” – cynicznego manipulatora, który wykorzystywał ludzi. Istnieje także interpretacja, że „Miss Lonely” to alegoria country bluesa, a „dyplomata” to Muddy Waters, który przeniósł bluesa z wiejskich korzeni do miast. Co ciekawe, Dylan w późniejszym czasie przyznał, że słowo „ty” w jego piosenkach często odnosiło się do niego samego.

Utwór demaskuje również powierzchowność otoczenia bohaterki. „You never turned around / To see the frowns on the jugglers and the clowns / When they all did tricks for you” – to metafora ludzi, którzy dla niej występowali, ale nigdy nie byli doceniani. Dylan sugeruje, że jej upadek to także pewnego rodzaju wyzwolenie: „When you ain't got nothing, you got nothing to lose / You're invisible now, you got no secrets to conceal”. Ta perspektywa nadaje piosence dodatkową głębię, sugerując, że utrata wszystkiego może prowadzić do autentyczności i wolności od sztucznych konwenansów.

Proces nagrywania „Like a Rolling Stone” 15 i 16 czerwca 1965 roku w studiu Columbia Records A w Nowym Jorku jest równie legendarny. Producent Tom Wilson zaprosił na sesję Mike’a Bloomfielda na gitarze i Ala Koopera, który pierwotnie miał grać na gitarze. Jednak to Kooper, chociaż był głównie gitarzystą i nie był formalnie organistą, zaimprowizował słynny motyw na organach Hammonda, który Dylan nalegał, aby podkręcić w miksie, mimo początkowych wątpliwości. To spontaniczne posunięcie stało się ikonicznym elementem piosenki. Nagrano około 15-20 podejść, a wersja, która trafiła na singiel, była czwartą.

Piosenka, trwająca 6 minut i 34 sekundy, była niemal dwukrotnie dłuższa od typowego singla radiowego i miała „surowe” rockowe brzmienie, co spowodowało, że wytwórnia Columbia Records początkowo wahała się przed jej wydaniem. Dopiero wyciek kopii do nowojorskich klubów i pozytywna reakcja DJ-ów i publiczności sprawiły, że singiel został oficjalnie wydany. Pomimo długości, utwór osiągnął drugie miejsce na liście Billboard Hot 100, ustępując jedynie „Help!” Beatlesów.

Tytuł piosenki nie odnosi się do zespołu The Rolling Stones, lecz do angielskiego przysłowia „a rolling stone gathers no moss” („toczący się kamień nie obrasta mchem”), które Dylan wykorzystał, aby podkreślić samotność i rozpacz. Bruce Springsteen opisał moment, gdy usłyszał charakterystyczne uderzenie werbla w piosence, jako „somebody'd kicked open the door to your mind”. „Like a Rolling Stone” jest niezmiennie uznawane za jeden z największych utworów wszech czasów, wielokrotnie znajdując się na szczycie list magazynu „Rolling Stone”. Manuskrypt tekstu piosenki został sprzedany na aukcji w 2014 roku za ponad 2 miliony dolarów, co świadczy o jej niebywałej wartości kulturowej.