Interpretacja Sprachbarrieren - Texta

Piosenka „Sprachbarrieren” austriackiej grupy hiphopowej Texta to utwór wyjątkowy, stanowiący zarówno deklarację tożsamości, jak i humorystyczną lekcję lingwistyki. Rozpoczynająca się od krótkiego skitu, w którym jeden z bohaterów narzeka na rzekomo niezrozumiałych Austriaków z zespołu „Extra” lub „Texas” („Ey, ja kein Scheißwort verstanden, ey! Die sollen doch mal Deutsch lernen, diese Scheißer!” – „Ani słowa nie zrozumiałem, niech się nauczą niemieckiego, te gnojki!”), piosenka od razu wprowadza słuchacza w sedno problemu – barier językowych. Jest to swoiste zaproszenie do świata, w którym standardowy niemiecki, jakim posługują się mieszkańcy Niemiec, zderza się z bogactwem i specyfiką dialektów austriackich.

Texta, jako jeden z czołowych przedstawicieli austriackiej sceny hiphopowej, zawsze z dumą podkreślała swoje pochodzenie i lokalne korzenie. W „Sprachbarrieren” ta duma manifestuje się poprzez świadome i celowe użycie dialektu. Refren utworu, powtarzany z naciskiem, stanowi swego rodzaju manifest: „Wir vier brechen Sprachbarrieren / Vom Hamburger Hafen bis / Zum Wiener Praterstern / Meine Damen und Herren / Wir wollen nix von euch / Nur verstanden werden!”. Czterej członkowie zespołu – Huckey, Flip, Skero i Laima – deklarują, że ich celem jest przełamywanie barier językowych, łącząc odległe regiony niemieckojęzyczne, od portu w Hamburgu po wiedeński Prater. Chcą być po prostu zrozumiani, co jest paradoksalne w kontekście ich celowego używania dialektu, ale jednocześnie podkreśla ich pragnienie autentyczności i akceptacji własnej kultury.

Serce utworu bije w długich, wyliczankowych zwrotkach, gdzie raperzy prezentują całą plejadę austriackich słów i zwrotów, podając jednocześnie ich „standardowe” niemieckie odpowiedniki. To prawdziwa gratka dla miłośników języka i kultury, a jednocześnie dowód na bogactwo austriackiej odmiany niemieckiego. Słyszymy na przykład, że „Büseln” to „schlafen” (spać), „Hapfn” to „Bett” (łóżko), a ktoś, kto „kriagt an Gachen”, staje się „zornig” (zły). Wśród wyliczanych słów pojawiają się takie perełki jak „Paradeisa” zamiast „Tomaten” (pomidory), „Schleich di, hau di üba d´Heisa” zamiast „verpiss dich!” (spadaj!) czy „Gatsch” zamiast „Dreck” (błoto). Zespół zręcznie przeplata potoczne zwroty z bardziej wyrafinowanymi, a nawet wulgarnymi, ukazując pełne spektrum języka, którym posługują się na co dzień.

To lingwistyczne show nie jest jednak tylko popisem sprawności językowej. Stanowi komentarz do statusu dialektów w Austrii. Dialekty austriackie, w tym bawarskie (którymi posługuje się większość kraju) i alemańskie (w Vorarlbergu), znacznie różnią się od standardowego niemieckiego. Chociaż w 1920 roku niemiecki został uznany językiem urzędowym Austrii bez dalszych uściśleń, to österreichisches Deutsch posiada własne różnice w gramatyce, wymowie, pisowni, a przede wszystkim w słownictwie, które w dużej mierze czerpie z języków byłego imperium Habsburgów. Texta z dumą prezentuje tę odrębność, w pewnym sensie edukując słuchaczy i celebrując lokalną różnorodność językową.

Co ciekawe, utwór powstał w czasie, gdy tradycyjne dialekty w Austrii, zwłaszcza w miastach i wśród młodzieży, zaczęły stopniowo zanikać na rzecz austriackiego standardowego niemieckiego. Jeszcze 60-70 lat temu silny dialekt w okolicach Wiednia brzmiał dla mieszkańców miast jak zupełnie obcy język. W tym kontekście „Sprachbarrieren” staje się aktem zachowania i popularyzacji językowego dziedzictwa, przypominając o wartości i specyfice lokalnych mów. W ten sposób Texta nie tylko bawi i uczy, ale także angażuje się w szerszą dyskusję na temat tożsamości kulturowej i językowej. Ich misja, aby być „tylko zrozumianymi”, staje się jednocześnie zaproszeniem do zrozumienia bogactwa i niuansów austriackiej kultury, a także do przełamywania własnych barier w postrzeganiu tego, co „inne” lub „niezrozumiałe” w języku. Piosenka, wydana na albumie „Gegenüber” w 1999 roku i na EP „Sprachbarrieren” w 2000 lub 2001 roku, stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych utworów zespołu, podkreślając jego unikalne miejsce na mapie europejskiego hip-hopu.