"Stalingrad" Sabaton to utwór, który w surowy i przejmujący sposób przedstawia horror i beznadzieję jednej z najkrwawszych bitew w historii ludzkości. Piosenka, pochodząca z debiutanckiego albumu zespołu Primo Victoria (2005), zanurza słuchacza w epicentrum konfliktu, gdzie zima i śmierć stają się głównymi aktorami. Tekst maluje obraz Moskwy wysyłającej posiłki przez Wołgę do miasta pogrążonego w rozpaczy, niemal zmiażdżonego przez armię Führera. To wprowadzenie od razu sygnalizuje skalę tragedii i beznadziejności sytuacji.

Słowa „Oh it's colder than hell” doskonale oddają mroźne warunki panujące podczas bitwy, które były równie zabójcze jak kule wroga. Joakim Brodén, główny wokalista i autor tekstów Sabaton, w jednym z wywiadów przyznał, że na etapie pisania „Stalingradu” czytał wiele relacji z pierwszej ręki, jednak trudno mu było znaleźć jeden spójny „kąt” do opowiedzenia historii, co zaowocowało tekstem skupiającym się na ogólnych, ale wciąż mocnych opisach wojny. Podkreśla to skupienie zespołu na ludzkim wymiarze konfliktu, a nie na polityce czy ideologii.

Motyw "muzyki śmierci" przewija się przez utwór niczym makabryczny refren: „The sound of the mortars, The music of death, A grand symphony”. Dźwięk moździerzy staje się upiorną orkiestrą, dyrygowaną przez piekło, gdzie „nasze skrzypce to broń”. To brutalna metafora, która podkreśla wszechobecność śmierci i destrukcji, a także dehumanizację wojny, gdzie instrumenty, które normalnie tworzą piękno, stają się narzędziami zagłady. W filmie tekstowym do utworu na YouTube pojawia się nawet cytat: „Mój ojciec był muzykiem w Stalingradzie. Podczas niemieckiej okupacji dźwięk jego skrzypiec wypełniał powietrze wspaniałą muzyką... Dla moich rodaków był symbolem nadziei. Dla Niemców – symbolem buntu. Nawet teraz jego muzyka wciąż mnie prześladuje. Naziści poderżnęli mu gardło, gdy spał”. Ten mroczny dodatek, choć nie jest częścią oryginalnego tekstu, wzmacnia symbolikę "symphony of death" i podkreśla, jak wojna niszczyła piękno i życie.

Centralnym punktem utworu jest również kwestia indywidualnego cierpienia i osamotnienia w obliczu śmierci: „See your friends fall hear them, Pray to the god your country denies, Every man dies alone and when your, Time comes you will know that it's time”. To odniesienie do ateistycznej polityki Związku Radzieckiego, gdzie żołnierze, mimo oficjalnego zakazu wiary, w obliczu nieuchronnej zagłady zwracali się do siły wyższej. Podkreśla to uniwersalne doświadczenie strachu i duchowości w obliczu kresu. Kwestia samotności i akceptacji własnego losu jest niezwykle poruszająca – w obliczu totalnej rzezi, każdy żołnierz mierzy się z własnym końcem w izolacji. Sabaton wielokrotnie podkreślał, że ich celem jest opowiadanie historii wojennych z perspektywy ludzkiej, skupiając się na jednostce i jej doświadczeniach.

Zwrot „Oh Stalingrad, Mratnimiat” zawiera intrygujący element. „Mratnimiat” jest w rzeczywistości anagramem szwedzkiego wyrażenia „Ta i min tarm”, co oznacza „Weź moje wnętrzności” lub „Trzymaj moje wnętrzności”. Jest to makabryczny, ale niezwykle sugestywny obraz rannego żołnierza proszącego towarzysza o pomoc w utrzymaniu na miejscu wypływających z niego organów – potworny symbol ekstremalnego cierpienia i rozpaczy na polu bitwy, gdzie śmierć jest tak blisko, że nawet prośby o pomoc są uwarunkowane językiem rozkładu. To ukazuje głębię horroru, jaki dotykał żołnierzy w Stalingradzie.

Końcowe wersy – „Are you playing, Do you follow the conductors lead, No one knows you, No one cares about a single violin, Play the score of the damned, Know the devil within” – to potężne podsumowanie. Metafora orkiestry powraca, pytając słuchacza, czy podąża za dyrygentem piekła, czyli wojną. Wskazuje na bezimienność i bezwartościowość pojedynczego życia w masowym konflikcie: nikt nie dba o „pojedyncze skrzypce” w tej symfonii zniszczenia. Ostatnie wersy są wezwaniem do przyjęcia losu potępionych i do zrozumienia, że zło wojny może zagnieździć się głęboko w człowieku, stając się częścią jego istoty.

Bitwa stalingradzka, będąca tematem utworu, była największą i najbardziej krwawą bitwą w historii, z udziałem ponad 2 milionów ludzi i szacowaną liczbą do 2 milionów ofiar po obu stronach. Była to kluczowa bitwa II wojny światowej, która zmieniła losy frontu wschodniego na korzyść ZSRR. Sabaton, mimo że celowo unika szczegółowych politycznych niuansów, stawia na opowiadanie historii poprzez emocje i doświadczenia żołnierzy. Co ciekawe, zespół miał kiedyś zagrać na obchodach 70. rocznicy bitwy w Wołgogradzie, ale wystąpienie zostało odwołane z powodu błędnych oskarżeń lokalnych polityków o bycie „zespołem nazistowskim”, co Sabaton kategorycznie dementuje, podkreślając swoją apolityczność i szacunek dla weteranów.

„Stalingrad” to zatem nie tylko historyczny opis, ale przede wszystkim studium ludzkiego cierpienia, samotności i brutalności wojny, przedstawione przez pryzmat metaforycznej symfonii śmierci. Pomimo początkowych trudności Joakima Brodéna w znalezieniu konkretnego punktu widzenia na tę bitwę, ostateczny tekst oddaje uniwersalne poczucie zagubienia i beznadziei, które towarzyszyły żołnierzom w tej krwawej konfrontacji.