"Speak to Me", otwierający album "The Dark Side of the Moon" wydany 1 marca 1973 roku w USA i 16 marca 1973 roku w Wielkiej Brytanii, to znacznie więcej niż tylko instrumentalne intro. To uwertura do podróży w głąb ludzkiego umysłu, zapowiedź motywów, które Pink Floyd z maestrią eksploruje na całym krążku. Utwór ten, choć często pomijany w analizach na rzecz bardziej rozbudowanych kompozycji, pełni kluczową rolę w budowaniu atmosfery i wprowadzeniu słuchacza w gęsty, psychologiczny krajobraz albumu.

Samo "Speak to Me" jest mozaiką dźwięków – bijącego serca, tykającego zegara, kasy fiskalnej, dzwoniących monet, fragmentów syntezatora, a nawet szaleńczego śmiechu i przenikliwego krzyku. To wszystko tworzy dźwiękowy kolaż, który symbolizuje presje i chaos współczesnego życia, zdolne doprowadzić człowieka do szaleństwa. Nick Mason, perkusista zespołu, otrzymał rzadkie, samodzielne uznanie za autorstwo tego utworu, choć istnieją sprzeczne relacje co do przyczyn tego faktu. Mason twierdził, że sam stworzył ten utwór, podczas gdy Richard Wright i Roger Waters sugerowali, że był to "prezent", aby zapewnić mu dochód z praw autorskich, czego Waters później żałował po swoim burzliwym odejściu z zespołu.

Kluczowym elementem "Speak to Me" są jednak próbki mówionego słowa, które z pozoru chaotycznie wplatają się w tło. Słyszymy głosy różnych osób, mówiące o szaleństwie i trudności w jego zrozumieniu: "I've been mad for fucking years, absolutely years. I've been over the edge for yonks. Been working with bands so long, I think. Crikey...". Drugi fragment kontynuuje tę myśl: "I've always been mad, I know I've been mad, like the most of us are. It's very hard to explain why you're mad, even if you're not mad.".

Te słowa nie są przypadkowe. Są częścią szerszego eksperymentu Rogera Watersa, który podczas sesji nagraniowych The Dark Side of the Moon przeprowadzał improwizowane wywiady z ludźmi obecnymi w Abbey Road Studios – ekipą techniczną, roadies, a nawet personelem studia. Roger Waters zapisywał pytania na fiszkach, które dotyczyły głównych tematów albumu: szaleństwa, przemocy, śmierci, pieniędzy i czasu. Pytania, takie jak "Czego się boisz, umierając?", "Kiedy ostatnio byłeś agresywny?" czy "Czy myślisz, że oszalejesz?" miały wywołać spontaniczne i szczere odpowiedzi. Paul i Linda McCartney również byli przepytywani, ale ich odpowiedzi, uznane za "zbyt usilnie zabawne", nie zostały wykorzystane w ostatecznej wersji albumu.

Wypowiedzi te stanowią intymny wgląd w ludzkie obawy i postrzeganie własnej psychiki. Słowa o byciu "over the edge" i trudności w wyjaśnieniu szaleństwa rezonują z jednym z głównych tematów albumu – problemami ze zdrowiem psychicznym, które nękały byłego członka zespołu, Syda Barretta. Roger Waters w wywiadzie dla Rolling Stone przyznał, że koncept albumu, który skupia się na rzeczach, które "doprowadzają ludzi do szaleństwa", był bezpośrednio inspirowany walką Barretta ze schizofrenią. Zespół, choć odciął się od Barretta w 1968 roku z powodu jego coraz bardziej chaotycznego zachowania, nigdy nie przestał być naznaczony jego tragicznym losem. Tematyka szaleństwa stała się dla Pink Floyd sposobem na przetworzenie tej bolesnej straty i refleksję nad kruchością ludzkiego umysłu.

„I’ve always been mad, I know I’ve been mad, like the most of us are. It’s very hard to explain why you’re mad, even if you’re not mad.” – ta konkretna fraza, wypowiedziana przez irlandzkiego portiera z Abbey Road Studios, Gerry’ego O’Driscolla, jest szczególnie wymowna. Sugeruje, że granica między zdrowiem a chorobą psychiczną jest niezwykle płynna i subiektywna. Uświadamia, że każdy z nas nosi w sobie potencjał do "szaleństwa", a jego percepcja zależy często od kontekstu i zdolności do wyrażenia swoich wewnętrznych stanów. Ta linia jest interpretowana jako kluczowa w kontekście całego albumu, wskazując na paranoję i niepewność co do własnej poczytalności.

"Speak to Me" w swojej istocie jest próbą nawiązania dialogu, swoistym zaproszeniem do eksploracji własnych ciemnych stron. Roger Waters w wywiadach podkreślał, że linia "I'll see you on the dark side of the moon" to jego sposób na zwrócenie się do słuchacza, na powiedzenie: "Wiem, że masz te złe uczucia i impulsy, bo ja też je mam, i jednym ze sposobów, w jaki mogę się z tobą skontaktować, jest podzielenie się faktem, że czasami czuję się źle". Ciemna strona Księżyca staje się metaforą ukrytych, niepokojących aspektów naszej psychiki, które choć niewidoczne, zawsze istnieją.

Utwór płynnie przechodzi w "Breathe", łącząc początkowy chaos i niepokój z pierwszym oddechem, co jest często interpretowane jako symboliczne narodziny i wejście w życie, pełne presji i wyzwań. "Speak to Me" to zatem nie tylko wprowadzenie muzyczne, ale przede wszystkim filozoficzne – stawia pytanie o naturę ludzkiego doświadczenia, kondycję umysłu i uniwersalność szaleństwa, które w różnych formach dotyka nas wszystkich. To otwarty apel do empatii i zrozumienia, że pod powierzchnią codzienności kryją się złożone emocje i wewnętrzne walki.