Interpretacja Sheep - Pink Floyd

Piosenka „Sheep” Pink Floyd, wydana na albumie Animals 21 stycznia 1977 roku, stanowi jedno z najbardziej przejmujących i bezpośrednich oskarżeń społecznych w dorobku zespołu. Album Animals jest dziełem koncepcyjnym, luźno opartym na politycznej bajce George’a Orwella Folwark zwierzęcy, ale w przeciwieństwie do powieści, która krytykowała stalinizm, Pink Floyd skupił się na kapitalizmie i ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej Wielkiej Brytanii lat 70.. W tej alegorii społeczeństwo dzieli się na trzy kategorie zwierząt: psy (agresywni, oportunistyczni biznesmeni), świnie (chciwi i skorumpowani liderzy) oraz owce (bierne, łatwo manipulowane masy). Utwór „Sheep”, pierwotnie znany jako „Raving and Drooling” podczas występów na żywo w latach 1974-1975, symbolizuje właśnie tę ostatnią grupę – otumanionych i posłusznych ludzi.

Pierwsze wersy – „Harmlessly passing your time in the grassland away / Only dimly aware of a certain unease in the air” – malują obraz beztroskiej ignorancji. Owce żyją w iluzji spokoju, ledwie dostrzegając narastające napięcie. To stan błogiej niewiedzy, który Roger Waters, główny autor tekstów na Animals, postrzegał jako charakterystyczny dla mas w obliczu zbliżających się konfliktów społecznych. W wywiadzie dla Mojo w 2017 roku Waters przyznał, że utwór był inspirowany zamieszkami w Notting Hill w 1976 roku i jego przeczuciem, że takie wydarzenia będą się powtarzać. Ostrzeżenie „You better watch out / There may be dogs about” jest prorocze, zapowiadając zagrożenie ze strony drapieżnych „psów”, czyli bezwzględnych przedstawicieli klasy średniej i wykonawców woli systemu. Wers „I've looked over Jordan and I have seen / Things are not what they seem” nawiązuje do biblijnej rzeki Jordan, symbolizującej przejście lub objawienie, sugerując, że narrator, który „przejrzał na wylot” rzeczywistość, dostrzega ukrytą prawdę o opresji.

W drugiej zwrotce tekst odsłania konsekwencje tej ślepej uległości. „What do you get for pretending the danger's not real / Meek and obedient you follow the leader / Down well trodden corridors into the valley of steel” to mocny zarzut pod adresem tych, którzy udają, że niebezpieczeństwo nie istnieje, podążając za przywódcami wprost ku destrukcji. „Dolina stali” to metafora miejsca kaźni, gdzie złudzenia pryskają – „What a surprise! / A look of terminal shock in your eyes / Now things are really what they seem / No, this is no bad dream”. Rzeczywistość uderza z brutalną siłą, a przerażenie w oczach owiec jest „szokiem terminalnym”, co oznacza ostateczne i nieodwracalne przebudzenie z koszmaru, który jednak nie jest snem.

Kolejna, najmocniejsza część utworu, to bluźniercza parafraza Psalmu 23, rozpoczynająca się od „The Lord is my shepherd, I shall not want”. W tradycyjnym tekście Psalm ma dawać poczucie bezpieczeństwa i prowadzenia przez dobrego pasterza. Pink Floyd całkowicie odwraca to znaczenie. „Pasterz” w ich interpretacji nie prowadzi ku zbawieniu, lecz ku ubojowi: „He makes me down to lie / Through pastures green he leadeth me the silent waters by / With bright knives he releaseth my soul / He maketh me to hang on hooks in high places / He converteth me to lamb cutlets”. Sielankowy obraz zielonych pastwisk i cichych wód zostaje zmasakrowany przez wizję „jasnych noży” i przemiany w kotlety jagnięce. To przerażająca metafora cynicznego wykorzystania religii i ślepej wiary do usprawiedliwiania opresji i cichego prowadzenia mas na rzeź. Narracja ta, przepuszczona przez wokoder i uzupełniona odgłosami owiec, staje się jeszcze bardziej złowieszcza.

W odpowiedzi na tę okrutną wizję pojawia się fantazja o buncie, która jest jednocześnie absurdalna i rozpaczliwa: „When cometh the day we lowly ones / Through quiet reflection and great dedication / Master the art of karate / Lo, we shall rise up / And then we'll make the bugger's eyes water”. Niskie, uległe owce, po „cichej refleksji i wielkim poświęceniu”, opanowują sztukę karate – symbol niespodziewanej, niemal komicznej, ale zdeterminowanej siły. Buntuje się przeciwko oprawcom, aby „doprowadzić łajdaków do łez”. W tej części utworu Roger Waters zdaje się dawać nadzieję na odwet, choć forma „karate” nadaje mu posmak groteski, być może podkreślając naiwność i brak realnego przygotowania mas do walki z systemem.

Ostatnie zwrotki opisują ten chaotyczny bunt: „Bleating and babbling we fell on his neck with a scream / Wave upon wave of demented avengers / March cheerfully out of obscurity into the dream”. Owce, niczym szalone mściciele, rzucają się na oprawców z krzykiem, radośnie wychodząc z zapomnienia ku (być może utopijnemu) marzeniu o wolności. Jednak finalne wersy zamykają utwór w pesymistycznej tonacji, ponownie umieszczając owce w roli ofiar. „Have you heard the news? / The dogs are dead! / You better stay home / And do as you're told / Get out of the road if you want to grow old” to ostrzeżenie, które nie pochodzi od zbuntowanych owiec, lecz od dominującej siły (prawdopodobnie „świń” lub pozostałych „psów”), która szybko zdusiła bunt i przypomina masom o ich miejscu. To gorzka pointa, która sugeruje, że nawet po wyeliminowaniu jednych „psów”, system opresji pozostaje nienaruszony, a owce nadal muszą być posłuszne, jeśli chcą przetrwać. Według Rogera Watersa, jak wspomniał w radiowym wywiadzie z 1977 roku, przesłanie albumu było bardzo dobitne: to była "złość Rogera Watersa zamrożona w czasie".

„Sheep” to utwór, który nie tylko krytykuje społeczne hierarchie, ale także odzwierciedla frustrację Watersa narastającą w okresie nagrywania Animals. W wywiadach David Gilmour i Nick Mason wspominali o narastających napięciach w zespole, związanych z dominacją Watersa w procesie twórczym. Pomimo tych trudności, Animals stało się jednym z najważniejszych albumów Pink Floyd, a jego przesłanie o manipulacji, bierności mas i bezwzględności władzy pozostaje aktualne.