Interpretacja Non so più cosa son, cosa faccio... - Maria Ewing

Interpretacja utworu 'Non so più cosa son, cosa faccio...' śpiewanego przez Marię Ewing to wejrzenie w głąb burzliwego świata nastoletnich emocji, zamkniętego w mistrzowskiej formie operowej. Aria ta, pochodząca z pierwszego aktu opery Wolfganga Amadeusa Mozarta Wesele Figara (wł. Le nozze di Figaro), stanowi kwintesencję młodzieńczego zamętu i obezwładniającego, wszechogarniającego uczucia miłości. Słowa, napisane przez Lorenza Da Ponte, malują obraz chłopca, Cherubina, który jest na progu dorosłości, a jego serce, niczym rozpalony do białości piec, a za chwilę bryła lodu, reaguje na każdą napotkaną kobietę.

Cherubino to postać en travesti, czyli rola tradycyjnie śpiewana przez kobietę (mezzosopran) przebraną za mężczyznę, co w epoce Mozarta było powszechną praktyką ze względu na specyfikę głosów i konwencje teatralne. To dodatkowo podkreśla uniwersalność i delikatność jego przeżyć. W arii tej, Cherubino, młody paź hrabiego Almavivy, wyznaje Zuzannie, pokojówce hrabiny i narzeczonej Figara, swoje miłosne rozterki. Jego serce, jak sam mówi, drży na samo wspomnienie o miłości i rozkoszy. Każda kobieta wywołuje w nim rumieniec i przyspieszone bicie serca. Jest to aria agitata, czyli pieśń śpiewana w niemalże bezdechu, oddająca stan wzburzenia i wewnętrznego cierpienia. Muzycznie charakteryzuje się szybkim tempem, niespokojnym akompaniamentem i akcentami na słabych częściach taktu, co doskonale oddaje jego emocjonalny chaos.

Tekst arierii ukazuje narastające w chłopcu pragnienie, które jest dla niego niemożliwe do wytłumaczenia: „Un desio ch'io non posso spiegar!” (Pragnienie, którego nie potrafię wyjaśnić!). Jest tak pochłonięty miłością, że mówi o niej bezustannie – na jawie i we śnie. Jego słowa skierowane są do wody, cieni, gór, kwiatów, ziół, źródeł, echa, powietrza i wiatru – do wszystkiego, co go otacza. W tym porywie młodzieńczej namiętności, gdy nie ma nikogo, kto by go wysłuchał, Cherubino rozmawia o miłości sam ze sobą: „E, se non ho chi m'oda... parlo d'amor con me!” (A jeśli nie mam nikogo, kto by mnie słuchał… mówię o miłości sam ze sobą!). To przejmujące zdanie zamyka arię, ukazując głębię jego samotności w obliczu tak silnych, a jednocześnie niezrozumiałych dla niego uczuć.

W kontekście wykonania, Maria Ewing, amerykańska mezzosopranistka, zadebiutowała w Europie właśnie jako Cherubino na Festiwalu w Salzburgu w 1976 roku. W tym samym roku po raz pierwszy wystąpiła w tej roli również w Metropolitan Opera. Jej interpretacje były często bardzo osobiste i charakteryzowały się niezwykłą prawdomównością i zaangażowaniem, które sprawiały, że jej występy były olśniewające i nie do zignorowania. Krytycy zauważali, że Ewing była w stanie przekonać publiczność, być może lepiej niż ktokolwiek inny, że jej czarująco zaśpiewany Cherubino był naprawdę chłopcem. Ten talent do łączenia cielesności z niewinnością uczynił ją wyjątkową artystką. W filmowej wersji Wesela Figara w reżyserii Jean-Pierre’a Ponnelle’a z 1976 roku, Maria Ewing, mając zaledwie dwadzieścia kilka lat, stworzyła niezapomniany portret Cherubina. Pomimo że musiała mimować do nagranego wcześniej playbacku, aby dopasować się do wizji reżysera, jej występ w tej produkcji jest uznawany za jeden z najważniejszych. Z pudrowaną peruką i anielską twarzą, wyglądała jak sam Mozart w swoich chłopięcych latach geniuszu.

Rola Cherubina, ze swoją złożonością i koniecznością oddania jednocześnie nastoletniego pożądania i niewinności, była dla Ewing idealnym polem do popisu. Jej zdolność do głębokiego wejścia w psychikę postaci, co cechowało ją przez całą karierę, pozwalała jej tworzyć wielowymiarowe portrety. Można to dostrzec w sposobie, w jaki wokalnie oddaje nagłe zmiany nastroju Cherubina – od ognistego zapału do lodowatej niepewności – odzwierciedlając te kontrasty, które sam opisuje w tekście. Niezwykła ekspresja jej oczu również pomagała w przekazywaniu wszystkich emocji zawartych w muzyce.

Podsumowując, interpretacja Marii Ewing arii 'Non so più cosa son, cosa faccio...' to nie tylko wirtuozerskie wykonanie, ale także głębokie studium psychologiczne młodzieńczego zakochania, zagubienia i obsesji. To, w jaki sposób Ewing wcieliła się w tę rolę, sprawiło, że jej Cherubino pozostaje jednym z najbardziej pamiętnych w historii opery, ukazując niepowtarzalne połączenie karnalności i niewinności. Jej zaangażowanie i autentyczność sprawiły, że aria ta stała się nie tylko arystokratycznym opisem nastoletnich hormonów, ale prawdziwym, poruszającym portretem uniwersalnego doświadczenia dorastania i odkrywania miłości.