Interpretacja Pożegnanie z bajką - Zdzisława Sośnicka

Piosenka „Pożegnanie z bajką” w wykonaniu Zdzisławy Sośnickiej, ikoniczny utwór pochodzący ze ścieżki dźwiękowej filmu „Akademia Pana Kleksa” z 1983 roku, to przejmująca refleksja nad przemijaniem dzieciństwa i utratą niewinności. Autorem tekstu jest Krzysztof Gradowski, reżyser kultowego obrazu, natomiast muzykę skomponował Andrzej Korzyński. Sośnicka, która w filmie wcieliła się w postać Smutnej Księżniczki, użyczyła utworowi swojego charakterystycznego głosu, tworząc balladę, która na trwałe wpisała się w pamięć kilku pokoleń Polaków.

Utwór jest opowiedziany z perspektywy tytułowej „Bajki”, która zwraca się do dorosłego już słuchacza. Rozpoczyna się słowami „Dzisiaj jestem tylko wspomnieniem, echem dziecięcych lat”, co od razu wprowadza nostalgię i melancholię. Bajka, która „kiedyś była Twoim marzeniem” i do której „należał świat” dziecięcych zabaw, myśli i snów, teraz istnieje wyłącznie w sferze wspomnień. To delikatne i subtelne przypomnienie o świecie wyobraźni, który dla dziecka był absolutną rzeczywistością, pełną pierwszych radości i pięknych snów.

Kolejne zwrotki podkreślają efemeryczność tego magicznego świata. Bajka mówi, że można ją odnaleźć jedynie, gdy przymknie się oczy „na szarym pamięci tle, pośród wyblakłych przeźroczy”. Metafora wyblakłych przeźroczy idealnie oddaje ulotność dziecięcych fantazji – są one wciąż dostępne, ale już nie tak żywe i intensywne jak kiedyś. Powtarzające się frazy „Jestem Twoją Bajką, jestem Twoją Bajką, jestem Bajką Twego snu” wzmacniają wrażenie personifikacji i utrwalają wizerunek bajki jako osobistego, intymnego elementu przeszłości.

Wzruszająca jest część, gdzie Bajka przedstawia się jako „Smutna Księżniczka”, do której dziecko „biegło przez las”, szepcząc „wyznam Ci wszystko, zatrzymaj bajkowy czas”. Ten fragment unaocznia dziecięcą tęsknotę za wieczną beztroską i pragnienie zatrzymania czasu, co w dorosłym życiu okazuje się niemożliwe. Bajka, jako Smutna Księżniczka, symbolizuje utraconą, nieodwołalną część naszej tożsamości. To esencja dziecięcego zaufania, otwartości i wiary w magię.

Ciekawostką związaną z nagraniem jest fakt, że Zdzisława Sośnicka zarejestrowała utwór „za pierwszym razem”. Jak sama wspominała w wywiadach, Andrzej Korzyński polecił jej zaśpiewać piosenkę bardzo prosto, bez zbędnych udziwnień, aby pasowała do konwencji bajki dla dzieci. Nie pozwolił jej na drugie podejście, twierdząc, że osiągnął zamierzony efekt i kolejna próba doprowadziłaby jedynie do niechcianych poprawek. To świadczy o intuicji kompozytora i wyjątkowej wrażliwości wokalistki, która potrafiła oddać emocje utworu bez zbędnych ozdobników, nadając mu ponadczasowy charakter.

Kulminacyjny moment piosenki następuje w strofie „Kiedy pożegnasz już Bajkę, Bajkę z dziecięcych lat, zamkniesz za sobą furtkę w zaczarowany świat”. To nieuchronny akt dorastania – moment, w którym świadomie lub podświadomie oddalamy się od krainy dziecięcych fantazji, zamykając za sobą drzwi do świata, który kiedyś był naszym całym uniwersum. Nie jest to jednak pożegnanie ostateczne i bezpowrotne. Bajka wciąż czeka w zakamarkach pamięci, gotowa pojawić się „na szarym pamięci tle” za każdym razem, gdy przymkniemy oczy.

„Pożegnanie z bajką” to utwór, który z biegiem lat nabrał „nowych rumieńców i nowych wymiarów”. Jest piękną i wzruszającą refleksją nad ulotnością młodości, zaproszeniem do introspekcji i dojrzałym spojrzeniem na to, co tracimy, wchodząc w dorosłość. Dla wielu słuchaczy to piosenka wywołująca silne emocje, niekiedy łzy, będąca „mieszanką utraty złudzeń z utraconymi latami młodości”. Jest to również ważne wspomnienie z dzieciństwa, które przetrwało próbę czasu. Ponadczasowość utworu potwierdza także jego nowa interpretacja, nagrana przez Sanah w 2023 roku pod tytułem „Jestem Twoją bajką”, na potrzeby kolejnej adaptacji „Akademii Pana Kleksa”. Zdzisława Sośnicka miała okazję wysłuchać tej nowej wersji. To dowód na to, że mimo upływu lat, przesłanie „Pożegnania z bajką” wciąż rezonuje i porusza, niezależnie od pokolenia.