Interpretacja Nietykalni - Skamieniałe Zło - Kombi

Utwór „Nietykalni – Skamieniałe Zło” zespołu Kombi, pochodzący z albumu Tabu wydanego w 1989 roku, to przenikliwa refleksja nad ludzką arogancją, poczuciem wyższości i moralnym skamienieniem. Tekst, napisany przez Waldemara Tkaczyka, z muzyką skomponowaną przez Sławomira Łosowskiego, maluje obraz grupy ludzi, którzy wykreowali wokół siebie mur niedostępności, stając się „Nietykalnymi”.

Początkowe wersy stawiają fundamentalne pytania o źródło tej pychy: „Kim też są, że mają nas za nic / Przecież ból ich zrodził ten sam”. Podkreślają one paradoks, że mimo wspólnego ludzkiego doświadczenia cierpienia, owi „nietykalni” odcinają się od innych, ignorując wspólne korzenie. Pytania o „znak na niebie”, który mieli zastąpić, a teraz nie chcą go znać, sugerują utratę pierwotnej wrażliwości, porzucenie wartości czy ideałów, które mogły kiedyś nimi kierować. To swoiste zapomnienie o własnym człowieczeństwie.

Dalsze strofy rozwijają charakterystykę tych postaci: „Kim też są, że wierzą w swe męstwo / I od lat cytują swój mit”. Mamy tu do czynienia z głębokim zakorzenieniem w iluzorycznej wielkości. Ich męstwo opiera się na micie, czyli opowieści o sobie samych, która jest pielęgnowana i powtarzana przez lata, stając się samoistną prawdą w ich zamkniętym świecie. Co znamienne, otrzymali „wiarę w zwycięstwo”, ale jednocześnie „nie nauczyli się, jak żyć”. Sugeruje to koncentrację na sukcesie i dominacji, z jednoczesnym zaniedbaniem aspektów etycznych, empatii czy zdolności do prawdziwej egzystencji w społeczeństwie. Jest to krytyka życia powierzchownego, ukierunkowanego jedynie na zewnętrzne pozory triumfu.

Refren – „Nietykalni żyją pośród nas / Nietykalni oszukują czas / Nietykalni ciągle jeszcze są / Nietykalni, skamieniałe zło” – stanowi mocną konkluzję i ostrzeżenie. Obecność „Nietykalnych” pośród nas jest stała i niepokojąca. Określenie „skamieniałe zło” to kluczowa metafora. Sugeruje ono, że zło, które ucieleśniają, nie jest dynamiczne ani aktywne, lecz nieruchome, zastygłe w swoim uporze i braku wrażliwości. Jest to zło utrwalone, które nie ewoluuje, nie uczy się, a przez to staje się jeszcze bardziej przerażające w swojej beznadziejnej trwałości. Zło to jest tak stare i tak głęboko w nich zakorzenione, że stało się wręcz częścią ich natury, niczym skamielina.

Dalszy ciąg tekstu ukazuje ich izolację: „Nie od dziś ze światem skłóceni / Myślą, że to ich wybrał los”. To poczucie wyjątkowości i boskiego przeznaczenia, które zwalnia ich z odpowiedzialności. Żyją „obok” rzeczywistości, nie dotykając jej, nie angażując się. Ukrywają się „za ścianą pozorów”, posługując się „stoma uników”, by nie dopuścić nikogo do prawdy o sobie, a być może i do prawdy o własnej pustce. Jednakże, tekst zawiera też nutę przestrogi: „Ale nikt nie sprawdził na pewno / Jak blisko czasem na dno”. To świadczy o ich ukrytej kruchości; pomimo całej pychy i pozornej nietykalności, ich upadek może być bliżej, niż sądzą. Brak empatii i autentycznego kontaktu ze światem ostatecznie prowadzi ich na skraj.

Piosenka „Nietykalni – Skamieniałe Zło” jest jednym z rozpoznawalnych utworów Kombi. Została wydana w okresie, gdy zespół, pierwotnie jazz-rockowy, ukształtował swoje charakterystyczne elektroniczno-pop-rockowe brzmienie, z wiodącą rolą instrumentów klawiszowych Sławomira Łosowskiego i wokalem Grzegorza Skawińskiego. Kompozycja z albumu Tabu z 1989 roku wykorzystywała połączenie brzmień z wcześniejszych lat zespołu, z bardziej słyszalną gitarą Grzegorza Skawińskiego, przy jednoczesnej wszechobecności syntezatorów, w tym nowego komputera perkusyjnego Yamaha RX5. Utwór, mimo tanecznego i elektronicznego podkładu, porusza poważny, społeczny temat, co było charakterystyczne dla wielu znaczących dzieł polskiej muzyki rozrywkowej tamtego okresu. Niestety, w dostępnych źródłach brak szczegółowych wywiadów czy wypowiedzi członków zespołu bezpośrednio interpretujących ten konkretny utwór, co pozostawia pole do osobistych refleksji nad jego uniwersalnym przesłaniem. Istnieje natomiast rozłam w zespole, co doprowadziło do powstania Kombi Łosowski, które również wykonuje ten utwór.