Interpretacja Kwiaciarka (La violetera) - Karol Hanusz

Piosenka "Kwiaciarka (La violetera)" w wykonaniu Karola Hanusza to polska wersja niezwykle popularnego utworu cuplé z 1914 roku, skomponowanego przez José Padillę do słów Eduardo Montesinosa. Oryginalny hiszpański tytuł, "La Violetera", dosłownie oznacza "Sprzedawczyni fiołków". Utwór ten stał się międzynarodowym hitem, spopularyzowanym przez takie artystki jak Raquel Meller, Sara Montiel, Dalida czy Nana Mouskouri. Wersja instrumentalna jest również znana jako tango. Co ciekawe, melodia "La Violetera" została wykorzystana przez Charliego Chaplina w jego słynnym niemym filmie "Światła wielkiego miasta" (1931), gdzie towarzyszyła niewidomej kwiaciarce, choć Chaplin musiał zapłacić odszkodowanie Padilli za nieautoryzowane użycie.

Polska adaptacja tekstu, najprawdopodobniej autorstwa Juliana Tuwima, doskonale oddaje dramatyczną historię Carmencity, będącą przestrogą przed ulotnością urody i młodości oraz refleksją nad losem kobiet w trudnych warunkach społecznych. Karol Hanusz, jeden z pierwszych polskich gwiazdorów kabaretowych, śpiewak (baryton) i aktor teatralny oraz filmowy, znany był z interpretacji warszawskich piosenek i tekstów Tuwima. Jego wykonanie "Kwiaciarki" z 1964 roku, zarejestrowane na krótko przed jego śmiercią w 1965 roku, dodaje piosence jeszcze głębszego, melancholijnego wymiaru.

Tekst piosenki rozwija się niczym trzyaktowy dramat. W pierwszej części poznajemy młodą, ubogo zdobną, ale wesołą Carmencitę, która na ulicach sprzedaje fiołki. Jej śpiew, choć pozornie niewinny, już wtedy niesie ze sobą subtelną dwuznaczność. Słowa "Me fiołki pachną cudnie... One pachną jak me ciało, Które prosi was nieśmiało / Ach, spróbujcie chociaż raz" to jawna sugestia oferowania czegoś więcej niż tylko kwiatów. Fiołki stają się tu symbolem jej młodości, świeżości i wreszcie – samej siebie. To ukryta forma handlu własnym ciałem, przedstawiona z pewną delikatnością, ale z jasnym przesłaniem.

Drugi akt to czas blichtru i fałszywego splendoru. Carmencita poznaje "bogatego caballero", Don Alfa, torero, co stanowi jej przepustkę do lepszego życia. Z ulicznej kwiaciarki staje się "gwiazdą sceny", mamiąc publiczność "słów kwiatami". Jej piosenka zmienia ton – otwarcie deklaruje, że "kto kwiaty chce ode mnie / Może spędzić noc przyjemnie", a w zamian za złoto oferuje "ciała kwiat". Ten fragment stanowi kulminację motywu sprzedaży, gdzie wcześniejsze subtelności ustępują miejsca bezpośredniej ofercie. Carmencita, choć teoretycznie osiągnęła sukces i bogactwo, staje się niewolnicą swojego wizerunku i swojego ciała, które jest jej jedynym kapitałem. Ironią jest, że zapomniano o "kwiaciarce", bo ma "gwiazdy dzisiaj markę", ale fundament jej kariery pozostał ten sam – wymiana piękna na korzyść materialną.

Ostatni, najbardziej tragiczny akt, ukazuje nieuchronny upadek. "Lecz oto zwiędły kwiaty / Minęła moda / Już Carmen nie jest młoda / Tak jak przed laty". Czas, który kiedyś był jej sprzymierzeńcem, stał się wrogiem. Z pięknej artystki, uwielbianej przez tłumy, staje się "na poły nagą żebraczką", smaganą deszczem i wiatrem przed teatrem, który kiedyś był jej królestwem. Jej dawne wyznania "byłam piękna, byłam modna" kontrastują z rozpaczliwym "Dziś – słyszycie? – jestem głodna". Zwiędłe fiołki symbolizują nie tylko utraconą młodość i urodę, ale także utratę środków do życia i całkowitą marginalizację społeczną. Piosenka kończy się gorzkim pytaniem skierowanym do obojętnych przechodniów: "Kto mi z was jałmużnę da?", co podkreśla absolutną samotność i rozpacz bohaterki, zapomnianej przez wszystkich, którzy kiedyś czerpali z jej wdzięków.

"Kwiaciarka" to zatem nie tylko melancholijna opowieść o przemijaniu, ale także głęboki komentarz społeczny na temat wyzysku i kruchości pozycji kobiet w świecie, gdzie ich wartość bywa mierzona urodą i młodością. W wykonaniu Karola Hanusza, z jego charakterystycznym barytonem i estradowym doświadczeniem, utwór ten nabiera dodatkowej warstwy sentymentalizmu i smutku, stając się uniwersalnym lamentem nad utraconą godnością i młodością.