Interpretacja Tyle warte to życie - Andrzej Brzeski

Piosenka „Tyle warte to życie” Andrzeja Brzeskiego, wybitnego polskiego aktora, autora, kompozytora i wykonawcy poezji śpiewanej, to utwór o głębokim, refleksyjnym charakterze, który z subtelnością i melancholią porusza temat ulotności życia, przemijania nadziei, młodości i miłości. Andrzej Brzeski (1949–2018) był artystą niezwykle płodnym, który przez lata tworzył setki piosenek, monologów i mini-słuchowisk, często dla Programu III Polskiego Radia, co świadczy o jego zdolności do trafiania w czułe struny słuchaczy i mistrzowskiego operowania słowem. Jego twórczość, w tym również „Tyle warte to życie”, charakteryzuje się liryzmem i umiejętnością uchwycenia uniwersalnych doświadczeń ludzkich.

Utwór rozpoczyna się od symbolicznego obrazu „gwiazdek w niebie”, z których jedna miała być dla ukochanej osoby, a druga dla podmiotu lirycznego. Te gwiazdki, niczym dziecięce marzenia, są wyczekiwane z nadzieją, jednak z wiekiem, „kiedyśmy wydorośleli”, znikają „za księżyc” [tekst piosenki]. To przejmująca metafora utraconych złudzeń i niespełnionych obietnic z dzieciństwa czy wczesnej młodości. Dziecięca wiara w dostępność marzeń zderza się z dorosłą rzeczywistością, w której te stają się nieuchwytne, ukryte poza zasięgiem.

Refren, powracający trzykrotnie, stanowi serce i klucz do interpretacji całego tekstu: „Tyle warte to życie jest całe, ile dni chce się latać motylom i tym płatkom jabłoni, co jeszcze są białe, nim w szarym się deszczu rozpłyną. Ile minut rumienią się maki, tyle warte to całe jest życie. Przygaszone, zgarbione udaje chojraka, dopóki chce mu się zakwitać” [tekst piosenki]. Brzeski porównuje wartość życia do kruchego, lecz intensywnego piękna natury. Motyle, płatki jabłoni i rumieniące się maki to obrazy ulotności, krótkotrwałej świetności. Ich istnienie jest efemeryczne – motyle latają tylko przez określony czas, płatki jabłoni szybko opadają w deszczu, a maki kwitną zaledwie przez chwilę. Ta chwila, choć krótka, jest pełna blasku i koloru. Artysta sugeruje, że wartość życia nie mierzy się jego długością, lecz intensywnością i zdolnością do przeżywania piękna, do „zakwitania” – symbolizującego radość, miłość, spełnienie, pasję. Nawet jeśli życie jest „przygaszone, zgarbione”, to dopóki zachowuje w sobie iskrę, chęć do życia i piękna, ma sens. Jest to swego rodzaju hołd dla carpe diem, ale ujęty w kontekście akceptacji przemijania.

Kolejne zwrotki kontynuują motyw utraty. Wspomniana „młodość” i „miłość”, która „na słońce wyszła z cienia”, to przeszłość, która bezpowrotnie minęła. Wystarczy proste „No a potem nic nie było, i to nie ma już znaczenia” [tekst piosenki], aby podkreślić ostateczność tych strat. Obrazy rosnącej olszyny, pędzącej drogi i pachnącej bzami wiosny przywołują poczucie dynamiki i witalności, które kontrastują z późniejszą pustką. Brzeski zręcznie buduje nastrój nostalgii za tym, co bezpowrotnie minęło, jednocześnie unikając patosu czy rozpaczy, a raczej przyjmując to jako naturalny cykl.

W ostatniej zwrotce pojawia się delikatna nuta rezygnacji, ale i nadziei: „Będzie jeszcze bardzo dużo tego, czego nam potrzeba, czas odpocząć przed podróżą, choć nie spadła gwiazdka z nieba” [tekst piosenki]. „Podróż” może symbolizować ostateczne pożegnanie z życiem, a brak spadającej gwiazdy – brak cudownego spełnienia, którego być może oczekiwano w młodości. Jednak obietnica „bardzo dużo tego, czego nam potrzeba” może wskazywać na wewnętrzny spokój, akceptację losu, a nawet na pewną formę duchowego spełnienia, niezwiązanego z zewnętrznymi wydarzeniami. Obraz „ciszy na peronie” i „białego bzu w wazonie, zanim zakwitł, już opada” dodatkowo wzmacnia wrażenie końca, nieuchronności przemijania. Peron to miejsce oczekiwania, ale i pożegnań, a opadający bez – symbol niewykorzystanego potencjału i pośpiesznej utraty piękna.

Andrzej Brzeski, będący autorem tekstów dla takich gwiazd jak Maryla Rodowicz (np. „Ech mała!” czy „Za pierwszą chmurą”) i Edyta Geppert, miał rzadki dar tworzenia piosenek, które łączyły poezję z przystępnością. Jego utwory, często grane w radiowej Trójce, gdzie współpracował przez 10 lat, zyskały popularność dzięki swej prostocie, szczerości i głębi. „Tyle warte to życie” jest tego doskonałym przykładem. Nie ma tu skomplikowanych metafor, a jednak obrazowość jest niezwykle sugestywna. Piosenka, choć melancholijna, nie jest pesymistyczna. To raczej refleksja nad wartością każdej chwili, nawet tej ulotnej, i zaproszenie do celebrowania życia w jego efemerycznym pięknie, dopóki jest w nim choćby iskra woli do „zakwitania”. Andrzej Brzeski, który odszedł w 2018 roku, pozostawił po sobie wiele takich „kwitnących” piosenek, a „Tyle warte to życie” jest jedną z nich, przypominającą o kruchości i jednocześnie niezwykłej wartości każdego momentu.