Interpretacja Deer Dance - System Of A Down

Zespół System Of A Down, znany ze swoich zaangażowanych tekstów i unikalnego brzmienia, w utworze "Deer Dance", pochodzącym z wydanego 4 września 2001 roku albumu Toxicity, przedstawia jaskrawy obraz społecznej niesprawiedliwości i brutalności władzy. Piosenka, której autorami są Serj Tankian i Daron Malakian, staje się krytycznym komentarzem do brutalności policji wobec pokojowych demonstrantów.

Już od pierwszych wersów: „Circumventing circuses / Lamenting in protest / To visible police / Presence sponsored fear”, słuchacz zostaje wrzucony w sam środek sceny protestu. Obrazy „Battalions of riot police / With rubber bullet kisses / Baton courtesy / Service with a smile” są przepełnione gorzką ironią, wskazując na przemoc stosowaną przez organy ścigania, maskowaną pozorną uprzejmością. Określenie „pocałunki gumowymi kulami” (ang. rubber bullet kisses) to sarkastyczny eufemizm, który wyśmiewa rzekomą obojętność i sprawiedliwość, z jaką policja traktuje demonstrantów.

Kluczowym dla zrozumienia kontekstu historycznego utworu jest wers: „Beyond the Staples Center you can see America”. Odnosi się on do protestów, które miały miejsce w Los Angeles w dniach 14-17 sierpnia 2000 roku, w czasie Krajowej Konwencji Partii Demokratycznej. Staples Center było miejscem, gdzie odbywała się konwencja, a tuż obok „rozciągała się Ameryka” z jej problemami: „With its tired, poor, avenging disgrace”. Protesty te spotkały się z ostrą reakcją policji, która użyła gazu łzawiącego, gazu pieprzowego i gumowych kul przeciwko demonstrantom. Jak podaje portal Songfacts, dorastając w Los Angeles, System Of A Down był zaznajomiony z brutalnością policji i zamieszkami.

Centralnym i najbardziej wstrząsającym obrazem jest powtarzające się zdanie: „Pushing little children / With their fully automatics / They like to push the weak around”. To metafora przytłaczającej siły i dominacji, jaką władza stosuje wobec bezbronnych i bezsilnych. „Małe dzieci” symbolizują tutaj młodzież i studentów, którzy często stanowią trzon pokojowych protestów, a „w pełni automatyczna broń” oznacza dysproporcję sił i militarne podejście do tłumienia sprzeciwu.

Utwór krytykuje również „brutality / Of plastic existence”. Serj Tankian, główny autor tekstów System Of A Down, często posługuje się sprytną krytyką polityczną, często ukrytą w metaforach. „Plastikowa egzystencja” może oznaczać fałszywe poczucie zadowolenia w społeczeństwie, w którym ludzie są zmuszani do noszenia maski i akceptowania status quo, pomimo wewnętrznego niezadowolenia i braku autentyczności. Zespół zachęca do odrzucenia tej sztucznej egzystencji i przeciwstawienia się brutalności i niesprawiedliwości.

Wers „We can't afford to be neutral on a moving train” to mocne wezwanie do działania i zajęcia stanowiska. Jak zauważono w jednym z komentarzy do tekstu piosenki, jest to parafraza słów historyka Howarda Zinna: "Nie można być neutralnym w jadącym pociągu" (ang. You can't be neutral on a moving train). Podkreśla to, że w obliczu toczących się wydarzeń społeczno-politycznych bierność nie jest opcją.

Tytułowy „Deer dance, invitation to peace” – „taniec jelenia, zaproszenie do pokoju” – jest obrazem złożonym i ironicznym. W niektórych kulturach „taniec jelenia” to rytuał wykonywany, by zapewnić sukces w polowaniu lub uleczyć choroby. W kontekście utworu można to interpretować jako pokojowe protesty, które spotykają się z przemocą, niczym myśliwy celujący w jelenia. Ten akt zaproszenia do pokoju jest brutalnie zderzony z rzeczywistością: „War staring you in the face dressed in black / With a helmet, fierce” – wojną uosabianą przez uzbrojonych, przeszkolonych policjantów gotowych do stłumienia „niezadowolonych”. Serj Tankian często używa sarkazmu, śpiewając „The little boy smiled, it'll all be well”. To odzwierciedla polityczną propagandę, mającą na celu uspokojenie mas, podczas gdy brutalna rzeczywistość pozostaje ukryta.

Utwór "Deer Dance" jest zatem przejmującym świadectwem zaangażowania System Of A Down w komentowanie problemów społecznych i politycznych. Daron Malakian, w wywiadzie z 2019 roku dla Kerrang!, podkreślał wagę platformy, jaką ma zespół, by mówić o ważnych kwestiach, takich jak ludobójstwo Ormian, wskazując na konieczność używania głosu w sprawach, które uważa się za słuszne. Z kolei Serj Tankian w rozmowie z Armenian Mirror-Spectator (publikacja z czerwca 2024) często odnosi się do przecięcia sprawiedliwości ze duchowością, co wpływa na jego teksty i styl liryczny, nacechowany pasją do praw człowieka i sprawiedliwości społecznej. Właśnie ta nieustająca pasja i niezgoda na bierność wybrzmiewają z każdego akordu i słowa utworu "Deer Dance", czyniąc go ponadczasowym hymnem sprzeciwu.