Interpretacja 2112 - Rush

2112 zespołu Rush to epicka suita, która rozciąga się na niemal całą pierwszą stronę albumu wydanego w 1976 roku i stanowi manifest grupy w walce o twórczą niezależność. Jest to dystopijna opowieść science-fiction, głęboko zakorzeniona w filozofii obiektywizmu, za którą na wkładce do płyty Neil Peart, autor tekstu, podziękował "geniuszowi Ayn Rand". Inspiracją dla Pearta była zwłaszcza nowela Rand pt. „Hymn” (Anthem), która przedstawia wizję totalitarnego państwa, gdzie indywidualność jest stłamszona, a wszelki postęp technologiczny jest regulowany przez władzę. Płyta 2112 stała się przełomem komercyjnym dla Rush, ratując ich karierę, która wisiała na włosku po rozczarowujących wynikach poprzedniego albumu, Caress of Steel. Zespół, pomimo presji wytwórni na bardziej komercyjny materiał, zignorował te rady, postanawiając stworzyć to, co chcieli, z zamiarem „wyjścia z hukiem, jeśli już mieli odejść”.

Opowieść zaczyna się w roku 2112 w megapolis Megadon, będącym częścią Federacji Słonecznej, gdzie „Kapłani Świątyń Syrinks” sprawują kontrolę nad każdym aspektem życia. Bohater, żyjący w pozornej beztrosce, nagle odkrywa coś, co zmienia jego percepcję świata – gitarę. W „Overture” słyszymy potężne, niemal bombastyczne wprowadzenie, które według Alexa Lifesona w jednej z sekcji zawiera fragment „Uwertury 1812” Czajkowskiego. Sekcja „Temples of Syrinx” przedstawia kapłanów jako „dobrotliwych” opiekunów, którzy kontrolują „słowa, które słyszysz, pieśni, które śpiewasz, obrazy, które cieszą twoje oczy”. Ten fragment, często grany na koncertach, stanowi ironiczną wizję zorganizowanej „równości”, która w rzeczywistości jest uniformizacją.

W „Discovery” protagonista, ukryty w jaskini, odnajduje gitarę – instrument z „dawnych czasów”, zakazany w ich świecie. Uczy się na niej grać, odkrywając radość tworzenia własnej muzyki, co symbolizuje odrodzenie indywidualizmu i ekspresji. „Nigdy nie musiałem zastanawiać się, jak i dlaczego” – tak opisuje swoje dotychczasowe życie. Odkrycie muzyki staje się dla niego objawieniem osobistej wolności. Z entuzjazmem niesie swój instrument przed kapłanów w „Presentation”, naiwnie wierząc, że docenią jego odkrycie. Zamiast tego, jego muzyka zostaje brutalnie odrzucona jako „bezsensowna fanaberia”, która „nie pasuje do planu”, a instrument zniszczony. To odzwierciedla walkę artysty z establishmentem i presję, jaką zespół Rush odczuwał ze strony swojej wytwórni. Sam Alex Lifeson w wywiadzie z 2016 roku wspominał, że album był dla nich „protest songiem” przeciwko próbom stłumienia ich artystycznej wizji.

Po tym druzgocącym doświadczeniu, bohater popada w rozpacz. W „Oracle: The Dream” doświadcza wizji „starszej rasy”, która kiedyś żyła w wolności i kreatywności, a której dziedzictwo zostało zniszczone przez Federację. Widzi „cuda utalentowanych rąk” i „ducha ludzkiego” w świecie, który utracił sens pod jarzmem totalitarnego reżimu. „Soliloquy” to dramatyczny monolog, w którym protagonista, pogrążony w beznadziei, decyduje się na samobójstwo, mając nadzieję, że znajdzie spokój w świecie swoich marzeń. Słowa „My lifeblood spills over” jednoznacznie wskazują na jego tragiczny koniec.

Epilog, „Grand Finale”, zostawia słuchacza z mrocznym i dwuznacznym przesłaniem: „Attention all Planets of the Solar Federation… We have assumed control”. Interpretacje tego zakończenia są różnorodne – czy to Federacja umacnia swoją władzę, czy też „starsza rasa” lub nowo narodzony ruch oporu przejmuje kontrolę, by „zniszczyć Świątynie”? Wielu fanów i krytyków skłania się ku temu drugiemu, widząc w tym zwycięstwo indywidualizmu nad opresją. Co ciekawe, Alex Lifeson przyznał, że układ słów w finale – siedem słów powtórzonych trzy razy i cztery słowa powtórzone trzy razy (21 i 12) – jest przypadkowy.

2112 stał się pierwszym albumem Rush, który uzyskał status platynowej płyty w USA, sprzedając się w ponad 3 milionach egzemplarzy. Był to ich drugi najlepiej sprzedający się album po „Moving Pictures”. Sukces ten umocnił pozycję Rush jako zespołu progresywnego i pozwolił im podążać własną ścieżką artystyczną. Okładka albumu, zaprojektowana przez Hugh Syme'a (który zagrał również na melotronie w utworze „Tears”, pierwszej piosence Rush z udziałem zewnętrznego muzyka), przedstawiała „Starmana” – nagą postać stającą naprzeciw symbolu władzy, co „symbolizowało człowieka abstrakcyjnego przeciwko masom”. Peart w 1991 roku w wywiadzie dla Rockline wyjaśniał, że album narodził się z „okresu zawirowań” dla zespołu, a jego „poczucie buntu i ucisku” znalazło odzwierciedlenie w muzyce, co wciąż rezonuje z publicznością. Ten „libertariański manifest” nie tylko zdefiniował Rush, ale również zainspirował pokolenia, dowodząc, że „wolność nie jest za darmo”.