The Dark Side of the Moon zespołu Pink Floyd, wydany 1 marca 1973 roku w USA i 16 marca 1973 roku w Wielkiej Brytanii, to album koncepcyjny, który głęboko wnika w kondycję ludzką, eksplorując tematy takie jak upływ czasu, chciwość, konflikt, szaleństwo i śmierć. Nie jest to zbiór luźnych utworów, lecz spójna opowieść, która w zamierzeniu Rogera Watersa, głównego autora tekstów, miała być zrozumiała dla każdego i skupiać się na codziennych problemach, które mogą prowadzić do obłędu i niespełnionego życia.

Album otwiera utwór „Speak to Me”, który, choć instrumentalny, wprowadza serię dźwiękowych motywów przewodnich, takich jak bicie serca, tykanie zegara czy dźwięk kas fiskalnych, przygotowując słuchacza na podróż przez ludzkie doświadczenia. Bezpośrednio w niego wplecione jest „Breathe (In the Air)”, które można interpretować jako pierwszy oddech po urodzeniu. Tekst „Breathe, breathe in the air. Don't be afraid to care. Leave but don't leave me. Look around and choose your own ground.” to swoiste zaproszenie do życia, do bycia otwartym na emocje, ale jednocześnie ostrzeżenie przed pułapkami. Sugeruje, by odnaleźć własną ścieżkę, ale nie zapominać o bliskich. Druga zwrotka, „Run, rabbit run. Dig that hole, forget the sun, And when at last the work is done Don't sit down it's time to dig another one.”, obrazuje wyczerpujący cykl pracy i pogoń za sukcesem, która często prowadzi do wczesnej śmierci, jeśli podda się bezmyślnie prądowi.

Następnie „Time” bezlitośnie mierzy upływ czasu, zaczynając od dźwięków tykających zegarów, które pierwotnie zostały nagrane przez inżyniera Alana Parsonsa jako test kwadrofoniczny. Piosenka opowiada o marnowaniu młodości na czekanie na coś, co ma nadejść, by pewnego dnia uświadomić sobie, że „Ten years have got behind you / No one told you when to run / You missed the starting gun”. Roger Waters w wywiadach podkreślał, że uświadomił sobie, że lata przygotowań do życia minęły, a „życie zaczynało się naprawdę”, gdy sam zbliżał się do trzydziestki. Utwór dotyka egzystencjalnego lęku przed przemijaniem i niemożnością odzyskania straconych chwil.

„The Great Gig in the Sky” to mistyczna refleksja nad śmiercią. Instrumentalne, z poruszającymi wokalizami Clare Torry, reprezentuje ona obawy i nieuniknioność końca życia. Fragmenty mówione o śmierci, takie jak „I am not frightened of dying. Any time will do, I don't mind. Why should I be frightened of dying? There's no reason for it. You've gotta go sometime.”, dodają perspektywy akceptacji tego, co nieuchronne.

Druga strona albumu (w wydaniu winylowym) rozpoczyna się od „Money”, utworu, który staje się ostrą krytyką konsumpcjonizmu i chciwości. Charakterystyczny, hipnotyzujący rytm stworzony przez zapętlone dźwięki kas fiskalnych, symbolizuje nieustającą pogoń za bogactwem. Tekst „Money, get away. Get good job with good pay and you're okay. Grab that cash with both hands and make a stash.” w ironiczny sposób opisuje obsesję na punkcie pieniędzy, jednocześnie wskazując na ich demoralizujący wpływ, pytając: „Money, it's a crime. Share it fairly but don't take a slice of my pie. Money, so they say Is the root of all evil today.” Roger Waters zarejestrował niektóre z tych „fiskalnych” efektów w swoim przydomowym ogródku, używając między innymi miednicy swojej żony, jak wspomniano w audycji Trójki Polskiego Radia.

„Us and Them” to medytacja nad konfliktem, podziałami społecznymi i bezsensem wojny. Roger Waters, którego ojciec zginął w II wojnie światowej, zadaje pytania o różnice między walczącymi stronami i sens walki. Słowa „Us, and them / And after all we're only ordinary men. / Me, and you. / God only knows it's not what we would choose to do.” podkreślają uniwersalność ludzkiego doświadczenia i arbitralność podziałów. Głosy w tle, będące fragmentami wywiadów z różnymi osobami, w tym z roadie zespołu, Rogerem „The Hat” Manifoldem, dodają autentyczności przesłaniu o subiektywności prawdy w konfliktach.

Instrumentalne „Any Colour You Like” stanowi moment oddechu i swobody, często interpretowany jako jedyna chwila wyboru w świecie pełnym narzuconych schematów.
„Brain Damage” wprost odnosi się do problemów psychicznych, inspirowanych pogarszającym się stanem psychicznym Syda Barretta, założyciela Pink Floyd, który opuścił zespół w 1968 roku. Roger Waters, autor tekstu, odnosi się do znaków „proszę nie wchodzić na trawę” (ang. „Please keep off the grass”), sugerując, że nieposłuszeństwo może być postrzegane jako szaleństwo, jak podano w serwisie Quora. Słowa „The lunatic is in my head / You raise the blade, you make the change / You re-arrange me 'till I'm sane. / You lock the door / And throw away the key / There's someone in my head but it's not me.” mogą być interpretowane jako opis lobotomii lub przymusowego leczenia, które zmienia człowieka do niepoznania. Jest to poruszające odzwierciedlenie poczucia utraty tożsamości. W rozmowie z „The Telegraph” Roger Waters powiedział, że jego nowa wersja albumu, The Dark Side of the Moon Redux, wydana w październiku 2023 roku, ma „wydobyć serce i duszę albumu muzycznie i duchowo”, i jest przeznaczona do odbioru z perspektywy starszego człowieka, ponieważ „niewystarczająco wiele osób rozpoznało, o czym jest, co wtedy mówił”.

Album kończy „Eclipse”, które spaja wszystkie dotychczasowe tematy. Lista elementów życia – „All that you touch / And all that you see / All that you taste / All you feel / And all that you love / And all that you hate” – kulminuje w refleksji, że wszystko pod słońcem jest w harmonii, ale „the sun is eclipsed by the moon”. To zaćmienie symbolizuje to, co ukryte, mroczne strony ludzkiej egzystencji, które często pozostają niezrozumiane lub zepchnięte w cień. Ostatnie słowa, wypowiedziane przez portiera z Abbey Road Studios, Gerry’ego O’Driscolla: „There is no dark side of the moon really. Matter of fact it's all dark. Only thing that makes it look light is the sun.” stanowią przewrotne podsumowanie, sugerujące, że nasza perspektywa światła i ciemności jest jedynie relatywna, a szaleństwo czy ciemne strony ludzkiej natury są integralną częścią każdego z nas. Roger Waters chciał, aby to dzieło było odbiciem stanu ducha towarzyszącego poczuciu wkraczania w dorosłość, jak wspominał w wywiadach, kiedy muzycy Pink Floyd zbliżali się do trzydziestki.