Interpretacja Wieża Babel - Metro

Utwór "Wieża Babel" z musicalu Metro to niezwykle poruszająca pieśń, będąca głęboką metaforą ludzkich dążeń, nadziei i pragnienia transcendencji. Tekst piosenki, osadzony w kontekście biblijnej opowieści o Wieży Babel, przekształca ją w uniwersalny symbol kolektywnego marzenia o osiągnięciu niemożliwego, o przekroczeniu granic ziemskiego bytu i zbliżeniu się do sfery boskiej.

Początkowe wersy wprowadzają wizję zjednoczonej ludzkości, "Tylu, że nie zliczył chyba nikt", która "na tym punkcie na ziemi" postanawia wspólnie zbudować "piramidę marzeń". To wyraźnie odniesienie do biblijnego mitu o zjednoczonych ludziach mówiących jednym językiem, którzy chcieli zbudować wieżę sięgającą niebios. W musicalu Metro, piosenka ta jest wykonywana przez całą obsadę, co wzmacnia jej wymiar wspólnotowy i podkreśla siłę zbiorowego dążenia do celu.
Metro jako musical debiutowało w Teatrze Dramatycznym w Warszawie 30 stycznia 1991 roku, a jego twórcami byli Janusz Józefowicz (reżyseria i choreografia) oraz Janusz Stokłosa (muzyka). Libretto i teksty piosenek napisała Agata Miklaszewska, współczesna poetka i autorka tekstów. Piosenka "Wieża Babel" jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i symbolicznych elementów tego przedstawienia.

Refren "Wybudujemy wieżę - wierzę, wierzę, wierzę... Choć różne słowa, różny kolor skór" mocno akcentuje uniwersalny charakter marzenia, które łączy ludzi pomimo ich różnic. To pragnienie "znalezienia się w pozaziemskiej sferze", gdzie można "z Bogiem samym oko w oko zmierzyć", jest odwiecznym ludzkim dążeniem do sensu, wieczności i przekroczenia własnych ograniczeń. Wers "Schody do raju. Kain chciał tam być i Abel. Ludzie bez krajów. Bezimienni konstruktorzy wieży Babel." rozszerza tę wizję, sugerując, że aspiracja do raju jest wspólna dla całej ludzkości, niezależnie od jej historii, nawet dla postaci tak symbolicznych jak Kain i Abel, uosabiających pierwotny konflikt. Mówi o "ludziach bez krajów, bezimiennych konstruktorach", co można interpretować jako hołd dla anonimowych jednostek, które wspólnie tworzą wielkie dzieła i realizują utopijne wizje, a także jako odniesienie do młodzieży z musicalu, która dąży do realizacji swoich marzeń, często wbrew przeciwnościom.

Dalsze zwrotki piosenki przenoszą tę starożytną opowieść w świat współczesny. "Żyjemy teraz w różnych stronach ziemi. Swój środek świata już gdzie indziej każdy ma" odzwierciedla rozproszenie i indywidualizm współczesnego społeczeństwa, ale natychmiast kontruje to stwierdzeniem, że "lecz wieża Babel zawsze jest marzeniem. Wysoka tak, że w naszych snach dotyka gwiazd". To pokazuje, że niezależnie od czasów i okoliczności, fundamentalne ludzkie marzenia i dążenia pozostają niezmienne.

W trzeciej zwrotce pojawia się fascynujący obraz: "Jak nomadowie bez krajów i korzeni. Szukamy Ciebie w katakumbach wielkich miast. Tam wieży Babel odnajdziemy cienie. W podziemiach metra potrafimy dotknąć gwiazd." Ten fragment to mistrzowskie połączenie starożytnego mitu z nowoczesnością. Nomadowie bez korzeni to metafora współczesnych ludzi, często zagubionych w pędzie cywilizacji. "Katakumby wielkich miast" i "podziemia metra" stają się symbolicznymi miejscami, gdzie w zgiełku i anonimowości codziennego życia, wciąż tlą się iskry wielkich marzeń. Osiągnięcie "gwiazd w podziemiach metra" to potężny obraz, sugerujący, że transcendencja i spełnienie mogą być odnalezione nawet w najbardziej prozaicznych, ukrytych zakamarkach ludzkiej egzystencji, a nie tylko w symbolicznych wieżach sięgających nieba. Jest to też swoiste nawiązanie do tytułu musicalu, gdzie „Metro” to nie tylko miejsce, ale i droga do celu, często prowadząca pod ziemią, zanim wyniesie na powierzchnię.

Końcowa część piosenki wprowadza element technologiczny: "spełnionych marzeń napiszemy wzór, bo odliczanie zawsze kończy się na zerze. Nad szczyty gór, powyżej chmur, unieść się w kosmos nie jest trudno w naszej erze". To świadczy o ewolucji ludzkiego dążenia – współcześnie kosmos staje się dostępny dzięki nauce i technice, co kiedyś było jedynie domeną mitów i religii. "Odliczanie kończące się na zerze" to jasne odwołanie do startu rakiety, symbolizujące technologiczną realizację pragnienia wzniesienia się ponad ziemię. Mimo tej technologicznej transformacji, piosenka zatacza koło, wracając do fundamentalnego słowa: "WIERZĘ." To ostatnie, mocne i podkreślone słowo, jest kluczowe. Przypomina, że choć zmieniły się środki i metody, to wiara w marzenia, wiara w siebie i w zdolność do ich realizacji pozostaje motorem napędowym ludzkich dążeń. "On nas usłyszy gdy powiemy słowo..... WIERZĘ." to potężne stwierdzenie, że ostateczne spełnienie nie leży tylko w materialnym osiągnięciu, ale w sile wewnętrznego przekonania i nadziei.
"Wieża Babel" z musicalu Metro to zatem nie tylko opowieść o ambicjach, ale przede wszystkim o nieustającej sile ludzkiego ducha, który niezależnie od epoki, okoliczności czy podziałów, zawsze dąży do czegoś więcej, wierząc w możliwość dotknięcia gwiazd.