Interpretacja Na językach - Kayah

„Na językach” Kayah to utwór z albumu „Zebra” z 1997 roku, który stał się jednym z największych przebojów artystki, szturmując listy przebojów i zdobywając nominacje do licznych nagród muzycznych. Sama płyta „Zebra” była przełomem w karierze Kayah, odniosła sukces komercyjny i artystyczny, sprzedając się w ponad 200 tysiącach egzemplarzy i zdobywając status platynowej płyty. Muzycznie łączy w sobie elementy popu, soulu, funku i disco lat 70., prezentując Kayah w dynamicznym repertuarze.

Tekst piosenki jest gorzką refleksją nad mechanizmami plotki i niebezpieczeństwami, jakie niosą ze sobą słowa przekazywane z ust do ust. Opowiada o zawiłej relacji, w której podmiot liryczny uwierzył w zapewnienia o miłości, które okazały się fałszywe i oparte na plotkach. Piosenka zaczyna się od obrazu kaskadowej komunikacji: „Powiem wam, że kogoś znam / kogoś, kto zna ponoć jego samego / ten ktoś mi powiedział, że tamten powiedział / by on mi powiedział, żebym przyszła do niego”. Ten skomplikowany łańcuch przekazywania informacji od razu sugeruje jej potencjalne zniekształcenie.

Centralnym motywem utworu jest metafora „języka ludzkiego”, który „czasem przypomina psa, co zerwał się z łańcucha ciemną nocą”. To porównanie doskonale oddaje naturę plotki – nieokiełznanej, dzikiej, niekontrolowanej i potencjalnie bardzo szkodliwej. Prawda, przechodząc z ust do ust, staje się „całkiem inna”, bo jak trafnie zauważa Kayah, „nie ludzie słowa, ale słowa ludzi niosą”. To zdanie podkreśla, że raz wypowiedziane słowa, zwłaszcza te o charakterze plotkarskim, nabierają własnego życia i rozpędu, stając się niezależne od intencji ich pierwotnych nadawców i często wymykając się spod kontroli.

Historia piosenki jest głęboko osobista dla artystki. Jak sama przyznała w wywiadzie, tekst jest „ciągle aktualny”, a jego powstanie było reakcją na plotki i nieprawdziwe brednie na jej temat, często rozsiewane przez osoby z jej bliskiego otoczenia w połowie lat dziewięćdziesiątych. Był to dla niej „szok” i brak moralności, z którym nie mogła się pogodzić, co skłoniło ją do „wyśpiewania” swojego sprzeciwu. Wówczas, plotkarskie czasopisma i portale internetowe nie były jeszcze tak bezczelne, ale doświadczenie bólu wynikającego z krzywdzących informacji było już obecne. Kayah, pomimo upływu lat, podkreśla, że temat jest nadal bolesny i aktualny, a piosenka nie straciła swojej wymowy.

Rozczarowanie podmiotu lirycznego jest namacalne w strofach, gdzie wyznaje: „ja pokochałam, lecz serce złamałam / bo wyszło na jaw, że chodzi nie o mnie”. To kwintesencja bólu spowodowanego pomyłką wynikającą z fałszywych przekazów. Ostatnie strofy niosą ze sobą pewne przesłanie i naukę: „Żadna plotka dziś już nie zaszkodzi / pamiętaj, to co mówią ci, przez dwa podziel”. Jest to swoista strategia obronna, wskazująca na konieczność filtrowania i weryfikowania informacji, zanim się w nie uwierzy. Frazę „Ich język lata, lata jak łopata” można interpretować jako metaforę plotki, która rozkopuje, szuka brudu i rozrzuca go bez opamiętania, lub też symboliczne wyrażenie lekkości i bezmyślności z jaką ludzie powtarzają niesprawdzone wieści. Ostateczne „Ja nie wierzę już, nie, nie” jest deklaracją wyuczonej nieufności i rezygnacji z wiary w niesprawdzone słowa, które wciąż „niosą ludzi”.

Warto dodać, że utwór „Na językach” został również zaprezentowany w teledysku wyreżyserowanym przez Janusza Kołodrubca. Piosenka była jednym z dwóch singli promujących album „Zebra” (obok „Supermenki”) i oba osiągnęły pierwsze miejsca na polskich listach przebojów, ugruntowując pozycję Kayah jako jednej z najważniejszych polskich artystek.