Interpretacja Il était une fois nous deux - Joe Dassin

"Il était une fois nous deux" Joego Dassina to utwór z 1976 roku, który stał się jednym z charakterystycznych punktów jego dziesiątego studyjnego albumu, zatytułowanego również "Le Jardin du Luxembourg". Ta poruszająca ballada, osadzona w klasycznym stylu francuskiej chanson, szybko podbiła serca publiczności, sprzedając się w ponad 300 000 egzemplarzy we Francji i zajmując pierwsze miejsce na liście przebojów singli przez dwa kolejne tygodnie w czerwcu 1976 roku. Utwór ten jest francuską adaptacją włoskiej piosenki "Monja Monja", stworzonej przez Toto Cutugno i Vito Pallaviciniego dla zespołu Albatros. Joe Dassin, znany z umiejętności adaptacji zagranicznych przebojów na francuski grunt, współpracował przy tekstach z Pierre'em Delanoë i Claude'em Lemesle, którzy tchnęli w nią francuską duszę.

Piosenka jest nostalgiczną opowieścią, wspomnieniem pierwszej, młodzieńczej miłości i utraty niewinności. Rozpoczyna się od refrenu "Souviens-toi, c'était un jeudi / Souviens-toi, on avait suivi / Le chemin des amoureux / C'était il était une fois nous deux" (Pamiętasz, to był czwartek / Pamiętasz, szliśmy / Drogą zakochanych / Byliśmy, dawno, dawno temu, my dwoje). Słowa te natychmiast wprowadzają słuchacza w stan refleksji, zapraszając do podróży w przeszłość, do momentu, który jawi się jako bajkowy, niemal mityczny początek. Określenie "il était une fois nous deux" – nawiązujące do "dawno, dawno temu" z baśni – podkreśla wyjątkowość i magiczność tej chwili, nadając jej wymiar niezapomnianej legendy.

Pierwsza zwrotka pogłębia to wspomnienie, mówiąc o "wielkim dniu" i "wielkim kroku ku wielkiej miłości", zaznaczając, że było to "jeszcze lepiej niż to". To świadczy o idealizacji przeszłości, typowej dla wspomnień, gdzie młodzieńcze uczucia stają się bardziej intensywne i piękniejsze z perspektywy czasu.

Druga zwrotka maluje bardziej konkretny obraz: "Un motel sur la route du port / Un soir banal / Deux clients, un veilleur qui s'endort / Sur son journal". Scena w motelu przy drodze do portu jest zwyczajna, wręcz banalna, co kontrastuje z niezwykłością wewnętrznego przeżycia bohaterów. Odźwierny podaje im klucze, życzy "dobrego wieczoru", ale rano rezerwują oddzielne pokoje. To "On n'ose pas montrer qu'on s'aime / A dix-huit ans à peine" (Nie śmieliśmy pokazać, że się kochamy / Mając zaledwie osiemnaście lat) jest kluczowe – oddaje nieśmiałość, zakłopotanie i delikatność pierwszego, prawdziwego uczucia, typowe dla bardzo młodych ludzi. Ukrywanie uczuć, rezerwowanie oddzielnych pokoi, choć spędzili noc razem, symbolizuje presję społeczną lub wewnętrzne skrępowanie związane z przekroczeniem pewnej granicy.

Kulminacyjny moment następuje w trzeciej zwrotce, gdy para bierze "czternastkę na chybił trafił" ("On a pris le quatorze au hasard"), a potem "Puis ta robe a glissé dans le noir / On s'est aimés" (Potem twoja suknia zsunęła się w ciemności / Kochaliśmy się). Ten delikatny opis intymnego momentu jest naznaczony późniejszym przybyciem kelnera z dwoma kawami, który z "zrozumiałym uśmiechem" podaje zamówienie. "Tu t'es cachée / Il n'a pas vu que tu pleurais / L'enfance qui s'en allait" (Ty się schowałaś / On nie widział, że płakałaś / Że odchodziło dzieciństwo). To jest serce piosenki, uchwycenie subtelnego przejścia z niewinności w dorosłość. Płacz dziewczyny nie jest oznaką żalu czy smutku z powodu samego aktu, lecz goryczy związanej z pożegnaniem z dzieciństwem i beztroską, z momentem, w którym świat staje się bardziej złożony. To sentymentalne, ale głębokie spojrzenie na nieuchronność dorastania i utratę niewinności, co jest jednym z głównych motywów utworu.

Piosenka, pomimo swojej słodyczy i nostalgii, niesie ze sobą poczucie ulotności. Podmiot liryczny, wspominając to wydarzenie, zdaje się sugerować, że wszystko było lepsze wtedy, "kiedy byli tylko we dwoje", a młodość, jak ulotne wspomnienie, nieuchronnie mija. Joe Dassin, często opisywany jako artysta, który w naturalny sposób znajdował swoje piosenki, a nie je tworzył, miał talent do uchwytywania uniwersalnych emocji. "Il était une fois nous deux" doskonale wpisuje się w ten obraz, będąc ponadczasowym obrazem pierwszego zakochania i towarzyszącego mu przemijania. Świadczy o tym również fakt, że tytuł piosenki zainspirował książkę jego syna, Juliena Dassina, "Il était une fois nous deux – Joe Dassin, mon père", co podkreśla trwały rezonans utworu i jego zdolność do symbolizowania osobistych historii i dziedzictwa.