Interpretacja A látogató - Hobo Blues Band

"A látogató" („Odwiedzający”), utwór z albumu Tábortűz mellett (Przy ognisku) z 1990 roku, autorstwa legendarnej węgierskiej grupy Hobo Blues Band, to przejmująca ballada, która maluje obraz głęboko zakorzenionych konfliktów społecznych i etnicznych. Już od pierwszych wersów, osadzonych „wśród gór ballad, w ciężkiej ciszy”, z „nienawiścią z nożem czającą się w wąskich oczach”, piosenka wprowadza w atmosferę napięcia i zagrożenia. Narrator, obserwując „niemą procesję zmierzającą na cmentarz”, czuje ściskanie w gardle i „wciąga szyję”, co symbolizuje strach, ostrożność, a może też niechęć do angażowania się w tragiczne wydarzenia, które rozgrywają się na jego oczach.

Centralnym punktem utworu jest uniwersalna historia zakazanej miłości, przetworzona na lokalny, bolesny kontekst: „Może Romeo był Romem, a Julia Węgierką?” To pytanie odnosi się do realnych napięć etnicznych, które często prowadzą do tragedii. Historia Romea i Julii staje się tu parabolicznym odzwierciedleniem cyklicznego nienawiści i zemsty. Młody Rom, „wierny tradycji”, nie wytrzymuje i biegnie do Julii, co kończy się jego śmiercią – „Ktoś w ciemności pragnął bardzo, by klątwa znowu ożyła. Czekał w zasadzce i ugodził. Chłopiec nawet nie krzyknął”. Ta brutalność i cisza ofiary podkreślają bezsensowność i nagłość przemocy.

Kluczowym elementem tekstu jest refren, w którym narrator dystansuje się od konfliktu: „Kto to wszystko zaczął? Pytają, a ja widzę, nie znam odpowiedzi. Lepiej będzie, jeśli pójdę dalej. Jestem tylko odwiedzającym w tej krainie”. To oświadczenie nie jest wyrazem obojętności, lecz raczej poczuciem bezsilności wobec odwiecznego łańcucha nienawiści. Narrator nie chce osądzać ani szukać winnych, ponieważ zdaje sobie sprawę, że w takim cyklu każda strona czuje się pokrzywdzona i każda czeka na „pálinkę, złość i stypę”, a co za tym idzie, na kolejną okazję do zemsty. Węgierska pálinka, silny alkohol, jest tu symbolem zarówno pocieszenia w żałobie, jak i podsycania gniewu. Groźba, że „już jutro w nocy ktoś wyzwie Julię”, sugeruje, że spirala przemocy jest nieunikniona i będzie trwać, dopóki ktoś inny jej nie przerwie – „Ale dalszą część powinien napisać ktoś inny!”.

Földes László „Hobo”, autor tekstu, znany był z autentyczności i niezależności artystycznej. Zespół Hobo Blues Band, działający w latach 1978-2011, często mierzył się z cenzurą i był postrzegany jako „czarna owca” przez ówczesną władzę kulturalną. Podejmując tematykę tak delikatną jak konflikty etniczne, Hobo pozostaje wierny swojej zasadzie bycia „odwiedzającym” – obserwatorem i kronikarzem, który nie rości sobie prawa do definitywnych odpowiedzi, lecz stawia pytania i ostrzega. W wywiadach Hobo podkreślał, że zawsze reprezentował tylko siebie. To stanowisko znajduje odzwierciedlenie w postawie narratora „A látogató”, który unika stronniczości, ale jednocześnie nie pozostaje ślepym na tragizm sytuacji. Kompozycja muzyczna, za którą odpowiadali Póka Egon, Tátrai Tibor i Tóth János Rudolf, w połączeniu z mocnym, blues-rockowym stylem zespołu, idealnie oddaje ciężar i dramatyzm tekstu.

Ostatnie słowa piosenki, „Boże strzeż, drogi przyjacielu!”, brzmią jak osobiste błogosławieństwo i jednocześnie ponure ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem pogrążenia się w bezsensownym cyklu nienawiści. To apel o opamiętanie, skierowany do każdego, kto mógłby znaleźć się w podobnej sytuacji. Utwór ten, choć osadzony w specyficznym kontekście, ma uniwersalne przesłanie dotyczące ludzkiej natury i destrukcyjnej siły uprzedzeń, które nadal rezonuje z siłą i aktualnością.