Interpretacja O Mio Babbino Caro - Giacomo Puccini

„O mio babbino caro” – „O mój drogi tatusiu” – to jedna z najbardziej rozpoznawalnych i uwielbianych arii w całym repertuarze operowym, prawdziwa perła, która niezmiennie chwyta za serce słuchaczy na całym świecie. Pochodzi z jednoaktowej komedii Giacoma Pucciniego, Gianni Schicchi, która miała swoją premierę 14 grudnia 1918 roku w Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Partię Lauretty, która śpiewa tę arię, wykreowała wówczas angielska sopranistka Florence Easton. Utwór jest częścią Il trittico (Tryptyku) Pucciniego, zbioru trzech jednoaktowych oper o kontrastującym charakterze – dramatycznym, sentymentalnym i komicznym, gdzie Gianni Schicchi reprezentuje tę ostatnią. Libretto autorstwa Giovacchino Forzano czerpie inspirację z fragmentu Boskiej komedii Dantego, opowiadającego o losach sprytnego oszusta Gianniego Schicchiego.

W sercu komicznej intrygi opery Gianni Schicchi leży głębokie i, na pierwszy rzut oka, szczere wyznanie miłości. Aria „O mio babbino caro” jest desperacką prośbą Lauretty do jej ojca, Gianniego Schicchiego, o pozwolenie na ślub z ukochanym Rinucciem. Sytuacja zakochanych jest dramatyczna: Rinuccio, którego wuj, bogaty Buoso Donati, niespodziewanie zapisał cały swój majątek klasztorowi, został pozbawiony dziedzictwa. Bez posagu, rodzina Rinuccia kategorycznie sprzeciwia się małżeństwu z Laurettą, która sama pochodzi z uboższej rodziny.

Słowa „O mio babbino caro, mi piace, è bello, bello. Vo'andare in Porta Rossa a comperar l'anello!” („O mój drogi tatusiu, podoba mi się, jest piękny, piękny. Chcę iść na Porta Rossa, by kupić pierścionek!”) otwierają arię z niewinną, choć pełną pasji deklaracją. Lauretta maluje obraz idealnego małżeństwa, marząc o kupnie obrączki na słynnej florenckiej ulicy. To proste pragnienie zderza się z twardą rzeczywistością skomplikowanych rodzinnych intryg i finansowych sporów, które otaczają śmierć Buoso Donatiego. W tym momencie utwór pełni rolę lirycznego interludium, wyrażającego prostotę i miłość, w kontraście do hipokryzji, zazdrości i podwójnej gry panującej w średniowiecznej Florencji.

Jednak pod płaszczem liryzmu kryje się również element manipulacji. Lauretta, świadoma siły swojego wpływu na ojca, nie waha się użyć szantażu emocjonalnego, by osiągnąć cel. Druga strofa wzmacnia to przesłanie, eskalując do dramatycznej groźby: „Sì, sì, ci voglio andare! E se l'amassi indarno, andrei sul Ponte Vecchio, ma per buttarmi in Arno!” („Tak, tak, chcę tam iść! A jeśli kochałabym go na próżno, poszłabym na Ponte Vecchio, by rzucić się do Arno!”). Te słowa, choć wypowiedziane z taką melodią, która rozrywa serca, są jawną pogróżką samobójstwa. Lauretta wie, że ojciec, Gianni Schicchi, nie zniesie myśli o jej cierpieniu i zdesperowanej decyzji. Jest to mistrzowski przykład tego, jak Puccini łączy wzruszającą muzykę z ironicznym kontekstem, tworząc postać młodej kobiety, która, choć zakochana, doskonale potrafi grać na uczuciach swojego „babbino”.

Aria kończy się potrójnym, błagalnym wołaniem: „Mi struggo e mi tormento! O Dio, vorrei morir! Babbo, pietà, pietà! Babbo, pietà, pietà!” („Udręczam się i męczę! O Boże, chciałabym umrzeć! Tatusiu, litości, litości! Tatusiu, litości, litości!”). Ten kulminacyjny moment, z podwójnym powtórzeniem „Babbo, pietà, pietà!”, podkreśla rozpacz i jednocześnie skuteczność jej perswazji. Melodia wznosi się, by następnie delikatnie opaść, ukazując wewnętrzne rozterki bohaterki. Puccini, znany z „verystycznego” stylu, w którym emocje i realia życia są przedstawiane w sposób bezpośredni i intensywny, tworzy tutaj utwór, który jest jednocześnie kwintesencją liryzmu i dramatycznej, choć humorystycznej, gry charakterów.

Od strony muzycznej, „O mio babbino caro” jest stosunkowo krótką arią, składającą się z zaledwie 32 taktów i trwającą od dwóch i pół do trzech minut. Napisana jest w tonacji As-dur, z metrum 6/8 i oznaczeniem tempa andantino ingenuo (niewinnie wędrując), co nadaje jej delikatny i bujający charakter, przypominający walc. Jest to jedyna „zamknięta” forma muzyczna w przeważnie through-composed (przewodnikowo skomponowanej, bez powtarzających się fragmentów) operze, co sprawia, że wyróżnia się i zapada w pamięć. Prosta, ale wyrafinowana melodia, pozbawiona ekstremalnych wysokości czy skomplikowanych koloratur, sprawia, że jest bardzo przystępna i ceniona zarówno przez wykonawców, jak i publiczność.

To właśnie ta uniwersalna przystępność i emocjonalna siła przyczyniły się do jej niezwykłej popularności poza scenami operowymi. Aria ta pojawia się w niezliczonych filmach (jak choćby Pokój z widokiem, Mr. Bean: Wakacje czy Luca Pixara), programach telewizyjnych (Downton Abbey, Mam Talent) i reklamach, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych fragmentów muzyki klasycznej na świecie. Wiele wybitnych sopranistek, od Marii Callas po Kirę Te Kanawę, Montserrata Caballé, Mirellę Freni czy Annę Netrebko, nagrywało i wykonywało ten utwór, co dodatkowo ugruntowało jego status ikony opery. Dame Joan Hammond otrzymała w 1969 roku Złotą Płytę za milion sprzedanych kopii tego nagrania.

W efekcie, „O mio babbino caro” to nie tylko piękna melodia, ale także fascynująca lekcja operowej psychologii – obraz miłości, która jest na tyle silna, by uciekać się do dramatycznych środków, aby tylko pokonać przeszkody. To ponadczasowe dzieło Pucciniego, które, mimo swojego komediowego kontekstu, potrafi wzbudzić głębokie wzruszenie i pozostać w pamięci na długo po wybrzmieniu ostatnich nut.