Interpretacja Please please please - Fiona Apple

Utwór „Please Please Please” Fiony Apple, pochodzący z albumu Extraordinary Machine wydanego w 2005 roku, to piosenka, która na pierwszy rzut oka wydaje się być zrezygnowaną prośbą o wytchnienie, lecz w głębszej analizie ukazuje również subtelną krytykę i wewnętrzny konflikt artystki. Powtarzające się, niemal błagalne „Please please please” ustanawia ton utworu – ton zmęczenia i desperacji.

W pierwszych strofach Apple odrzuca „melodies” (melodie) jako te, które „lack impact, they're petty / They've been made up already” (brakuje im impaktu, są błahe / Zostały już wymyślone). To może być rozumiane jako sprzeciw wobec wtórności, powtarzalności w sztuce, a być może i w życiu. Jest to echo frustracji artysty, który nie chce tworzyć czegoś, co już istnieje, co nie niesie ze sobą prawdziwej innowacji czy emocji. Odrzucenie „maladies” (dolegliwości, chorób) i stwierdzenie „I'm so tired of crying / You'd think I was a siren” (jestem tak zmęczona płaczem / Pomyślałbyś, że jestem syreną) wskazuje na głębokie wyczerpanie emocjonalne. Syrena, która wabi marynarzy na zatracenie swoim śpiewem, tutaj może symbolizować osobę, której ciągły lament, choć naturalny, staje się obciążeniem, a nawet czymś, co samo w sobie staje się destrukcyjne.

Kluczowe dla zrozumienia piosenki jest zdanie: „But me and everybody's on the sad same team / And you can hear our sad brain screaming” (Ale ja i wszyscy jesteśmy w tej samej smutnej drużynie / I słychać, jak nasze smutne mózgi krzyczą). To uniwersalne przesłanie o wspólnym ludzkim doświadczeniu smutku i cierpienia. Apple, znana z eksplorowania głębokich emocji i autentyczności w swojej twórczości, tymi słowami podkreśla, że jej indywidualny ból nie jest odosobniony, ale częścią szerszej, zbiorowej kondycji. To wołanie o „something familiar / Something similar / To what we know already / That will keep us steady” (coś znajomego / Coś podobnego / Do tego, co już znamy / Co nas ustabilizuje) ujawnia ludzką skłonność do szukania komfortu w tym, co znane, nawet jeśli to oznacza stagnację – „Steady going nowhere” (Stabilnie donikąd). Ta stabilizacja, choć pozbawiona postępu, jest postrzegana jako bezpieczna przystań przed niepewnością.

Dalsze „no apologies” (żadnych przeprosin) – „At best they buy you time / Until you next step out of line” (w najlepszym razie kupują ci czas / Dopóki znowu nie przekroczysz granicy) – można interpretować jako zmęczenie powierzchownymi gestami, które nie prowadzą do prawdziwej zmiany. Podobnie, „no more remedies” (żadnych więcej lekarstw) i deklaracja „My method is uncertain / It's a mess but it's working” (Moja metoda jest niepewna / To bałagan, ale działa) to odrzucenie narzucanych rozwiązań i obrona własnej, chaotycznej, ale skutecznej ścieżki. Jest to afirmacja indywidualności i sprzeciw wobec konformizmu, nawet jeśli oznacza to przyjęcie nieporządku jako formy funkcjonowania.

Ciekawostką jest, że Fiona Apple ponoć sama uważa „Please Please Please” za swoją najmniej ulubioną piosenkę. Spekuluje się, że utwór ten mógł powstać pod wpływem presji wytwórni, aby stworzyć bardziej komercyjny „hit”, co, zdaniem fanów, mogłoby „utrzymać ją w stagnacji jako artystkę”, jednocześnie generując zyski dla producentów. Ta informacja dodaje warstwę meta-komentarza do tekstu. Prośba o „something familiar” może być ironiczna, wskazując na to, czego oczekuje od niej branża muzyczna, a co stoi w sprzeczności z jej artystycznym etosem, w którym nie chce „udowadniać niczego więcej” i tworzy muzykę dla siebie, aby „przejść przez rzeczy”.

Na koniec, „Steady, steady, steady going nowhere” staje się refrenem tej pozornej prośby o komfort. Może to być gorzkie spostrzeżenie o pułapce, w której utknięcie w znajomym prowadzi do braku rozwoju, zarówno osobistego, jak i artystycznego. Całość utworu jest zatem złożoną refleksją nad zmęczeniem, uniwersalnym smutkiem, odrzuceniem pustych gestów i obroną własnej, choć nieidealnej, drogi, z potencjalnym ukrytym komentarzem na temat oczekiwań przemysłu muzycznego wobec artysty.