Interpretacja Borstal Boys - Faces

Utwór „Borstal Boys” grupy Faces, pochodzący z ich ostatniego studyjnego albumu Ooh La La z 1973 roku, to surowe, rockowe spojrzenie na ponure realia brytyjskich zakładów poprawczych, znanych jako borstal. To piosenka, która z dziką energią i chropawym wokalem Roda Stewarta oddaje poczucie uwięzienia, bezsensu i walki o zachowanie własnej tożsamości w opresyjnym systemie.

Tekst piosenki, napisany przez Iana McLagana, Roda Stewarta i Ronniego Wooda, maluje obraz miejsca, gdzie młodzi ludzie, często nie starsi niż siedemnaście lat, poddawani są bezsensownej „reformie”. System borstali, choć stworzony z zamiarem edukacji i resocjalizacji młodych przestępców w wieku 16-21 lat (później do 23 lat) zamiast karnego więzienia, nierzadko okazywał się wylęgarnią bandytów i psychopatów. Wprowadzony w 1902 roku, a zniesiony dopiero w 1982 roku, system ten miał oddzielić młodzież od starszych kryminalistów, ale w praktyce jego skuteczność często była kwestionowana.

Piosenka otwiera się sceną z „Cell block five”, gdzie narrator nienawidzi „bromide” w porannej kawie, substancji podawanej w celu obniżenia popędu płciowego i sterylizacji. To od razu ustala ton – miejsce jest nie tylko fizycznie ograniczające, ale także próbuje stłumić samą naturę młodych chłopców. Słowa „The corner gang never made a man of me boy” sugerują opór narratora wobec przyjęcia brutalnych zasad hierarchii więziennej, jednocześnie podkreślając brak prawdziwego rozwoju osobistego w tak toksycznym środowisku.

Obraz „wysokich murów” i „spiskujących osadzonych”, z których żaden nie ma więcej niż siedemnaście lat, podkreśla młody wiek bohaterów i bezlitosną atmosferę. Zapowiedź „riot tonight in the mess hall” wskazuje na nieustanne napięcie i przemoc. Scena listu z domu, czytanego pod drwiącym okiem strażnika, który odrzuca „sentymentalne bzdury”, jest przejmującym momentem utraty niewinności i zdeptania emocji w dusznych murach poprawczaka.

Refren „See the years roll on by / Such a senseless waste of time / What a way to reform” to gorzkie podsumowanie doświadczeń narratora. Podkreśla on daremność i bezcelowość systemu, który zamiast reformować, marnuje młode życia. Pytanie „Who's a nonconformer, / Not me baby” jest ironiczne, sugerując, że system tak naprawdę wymusza konformizm, by przetrwać, tłumiąc indywidualność i wszelkie oznaki buntu.

Drugi fragment utworu wprowadza bardziej brutalne anegdoty o życiu w borstalu, takie jak historia „Shakey Brown”, który nie zawahał się użyć obrzynanej strzelby, kiedy „koktajl Mołotowa” nie przyniósł skutku. Postać „Poker Sam” i związane z nim groźby przemocy („hit by a downtown tram / Or crushed in the path of a moving elevator”) dodatkowo uwypuklają bezwzględność panującą wśród młodych więźniów.

W kontekście zespołu, utwór ten jest doskonałym przykładem nieokiełznanej, imprezowej natury Faces, którzy zręcznie przekształcali rock and rolla w coś pełnego luzu i bezczelnego wdzięku. Energia Roda Stewarta idealnie komponuje się z szorstkim brzmieniem gitary Ronniego Wooda i honky-tonkowym pianinem Iana McLagana. Pomimo komercyjnego sukcesu Roda Stewarta jako artysty solowego, co w ówczesnym czasie tworzyło pewne napięcia w zespole, Faces zdołali stworzyć na Ooh La La album spójny i pełen charakteru.

Ostatnia zwrotka: „When I get out, I'll get straight / If this old world gives me half a break / But, if you see me in the corner with a chip on my shoulder / Don't blame me, don't blame me baby, no, no / Got to make a break for the county line” to rozpaczliwa nadzieja na lepsze życie, połączona z gorzką świadomością, że doświadczenia z borstalu pozostawią trwałe piętno. Narrator prosi, by nie winić go, jeśli w przyszłości okaże się zgorzkniały lub powróci na przestępczą ścieżkę, sugerując, że to system, a nie on sam, jest odpowiedzialny za jego przyszłe losy. To potężne, pesymistyczne przesłanie, które uderza w rzekome cele „reformy” i podkreśla trudności w ucieczce od przeszłości.