Interpretacja MoDiMiDoFrSaSo - Einsturzende Neubauten

Piosenka „MoDiMiDoFrSaSo” autorstwa Einstürzende Neubauten, pochodząca z albumu Perpetuum Mobile wydanego w 2004 roku, stanowi fascynującą, wielowymiarową refleksję nad cyklicznością czasu, egzystencjalnym znużeniem i poszukiwaniem sensu w rutynie. Tytuł, będący skrótem niemieckich nazw dni tygodnia (Montag, Dienstag, Mittwoch, Donnerstag, Freitag, Samstag, Sonntag), od razu sygnalizuje centralny motyw utworu: nieustanny, mechaniczny upływ czasu.

Utwór rozpoczyna się od poniedziałku i uderzenia werbla, niemal symbolicznie odmierzającego rytm tygodnia. Słowa „Halleluja! Zeit vergeht – Zeit verkommt” od razu narzucają ambiwalentny ton. Czas nie tylko mija, ale i rozpada się, niszczeje, tracąc swoją wartość. Blixa Bargeld, frontman zespołu, śpiewa o odmowie wejścia „w wieczne życie”, preferując raczej powtarzalne „MoDiMiDoFrSaSo u.s.w. etc. etc”. To odrzucenie konwencjonalnej wizji nieśmiertelności na rzecz przyziemnego cyklu codzienności sugeruje zarówno cynizm, jak i pewne ugruntowanie w rzeczywistości, nawet jeśli jest ona nużąca. Zamiast wieczności, artysta wybiera konkretny, brutalny, a nawet samobójczy akt – „Nagel mein Herz an ein Fensterkreuz / Seil' mich an meinen/m Sehnen ab / Oder stürz' ab”. Te drastyczne obrazy manifestują wewnętrzny ból i pragnienie ucieczki od narzuconego porządku, który mimo wszystko triumfuje, bo „cel chybił” („Ziel verfehlt”), a życie wraca do swego biegu: „Ab in die Versenkung / Dann schon eher: MoDiMiDoFrSaSo”. Pojawienie się światła dziennego, o które „nikt nie pytał”, podkreśla obojętność świata na osobiste zmagania.

Dzień drugi, wtorek, wprowadza sekwencję niemal apokaliptycznych wizji. Otwierająca się „szczelina w ziemi” („Erdspalte tut sich auf”) i „żar w kraterze Ziemi” pochłaniający połowę ludzkości, a potem „wszyscy bohaterowie martwi – happy end”, to sarkastyczna reinterpretacja katastrofy. Zamiast tragedii, otrzymujemy ironiczne „szczęśliwe zakończenie”, po którym „w kraterze znów kwitną drzewa”. Następnie pojawia się fraza „Freigegeben ab 16 Jahre” (Dopuszczone od 16 lat), która z jednej strony może być komentarzem do infantylizacji i komercjalizacji nawet najbardziej wstrząsających wydarzeń, a z drugiej – gorzkim spostrzeżeniem o tym, że na prawdziwe absurdy świata pozwala się młodzieży bezrefleksyjnie patrzeć, podczas gdy starsi już dawno zobojętnieli. Ta część tekstu, bogata w obrazy zniszczenia i odrodzenia, mogłaby być postrzegana jako krytyka nieustannej medialnej prezentacji apokalipsy, która w końcu staje się tłem dla... kontynuacji.

Środa przynosi momenty zagubienia i poszukiwania. „Podążam za czerwoną nitką / Sypię kamyczki za sobą”, co jest odniesieniem do mitologicznego wątku Ariadny i Jasia i Małgosi, symbolizujących próbę znalezienia drogi wyjścia z labiryntu. Jednakże, jak deklaruje narrator, „Mój umysł to labirynt / Moje życie to pole minowe”. Te metafory doskonale oddają stan wewnętrznego chaosu i zewnętrznego zagrożenia, w którym orientacja staje się niemal niemożliwa. Nagła „krótka przerwa – klarnet” to intrygujący kontrapunkt, chwila kruchej harmonii lub absurdu w kakofonii egzystencjalnej walki. W kontekście Einstürzende Neubauten, którzy słyną z wykorzystywania niestandardowych, industrialnych dźwięków, pojawienie się klasycznego instrumentu dętego jest zaskakujące, być może symbolizujące moment ulgi lub eskapizmu.

Czwartkowy wers „Here comes the night / Nowa gra – nowe szczęście” może sugerować zarówno nadzieję na odmianę, jak i świadomość, że cykl walki i poszukiwań nigdy się nie kończy. Odniesienie do gry planszowej („Nie przechodź przez start” – „Gehe nicht über Los”, fraza z Monopoly) podkreśla przypadkowość i brak kontroli nad własnym losem.

Piątek to introspekcja nad stratą i pustką. „Cokolwiek cię kiedyś / Opuściło / Pozostawiło tylko / Opuściło w gruzach nocy / I wewnątrz pustkę”. Jest to echo doświadczeń związanych z porzuceniem i bólem, które pozostawiają trwałe ślady. Znane powiedzenie „czas leczy wszystkie rany” zostaje brutalnie odrzucone: „Opowiadają tylko ślimaki”, co wyraża cyniczny stosunek do naiwnych pocieszeń i konwencjonalnych mądrości. Kolejne odniesienie do gry („Weź kartę zdarzeń”) i realistyczna fraza „Raz w życiu każdemu wypompowuje się żołądek” (co symbolizuje ekstremalnie nieprzyjemne doświadczenia), ponownie umiejscawia życie w kategorii przypadkowej i często okrutnej gry. Desperackie „Hoppla! MoDiMiDoFrSaSo” jest okrzykiem rezygnacji i przyjęcia nieuchronności cyklu. Pojawia się także polityczno-religijny komentarz „jakiś Papież jest winien”, który odzwierciedla antyautorytarne i krytyczne nastawienie zespołu do instytucji. Zakończenie piątku i przejście do soboty to gorączkowe poszukiwanie ucieczki i wspólnej drogi: „Nigdzie się nie ruszaj! Idziesz w moją stronę?”. To rozpaczliwe wołanie o bliskość, o kogoś, kto podzieli ciężar egzystencji lub pomoże znaleźć wyjście.

Sobota i niedziela zamykają tydzień, powtarzając kluczowe wersy: „Mój umysł to labirynt / Moje życie to pole minowe”. Ta repetycja wzmacnia poczucie pułapki i niebezpieczeństwa, które towarzyszą narratorowi przez cały cykl. Końcowe „Heissa! Halleluja” jest ponownym użyciem ironicznego wykrzyknika, który może symbolizować zarówno kapitulację przed absurdalnością, jak i pewnego rodzaju buntownicze przyjęcie losu. To „Halleluja” nie jest wyrazem radości, lecz raczej makabrycznego uznania dla nieustannego spektaklu życia i jego cykliczności.

W ogólnym kontekście twórczości Einstürzende Neubauten, „MoDiMiDoFrSaSo” wpisuje się w ich charakterystyczną eksplorację destrukcji i tworzenia, melancholii i cynizmu, ale także poszukiwania piękna w hałasie i chaosie. Blixa Bargeld, znany ze swoich poetyckich, choć często mrocznych i enigmatycznych tekstów, w tym utworze buduje most między codzienną rutyną a głębokimi egzystencjalnymi pytaniami. Album Perpetuum Mobile był eksperymentem, w którym zespół badał ideę ciągłego ruchu i powietrza, a ten utwór, ze swoją obsesyjną cyklicznością, idealnie oddaje ten zamysł. Jest to piosenka o tym, że życie, nawet w obliczu wewnętrznego rozpadu i zewnętrznych katastrof, toczy się dalej, zmuszając nas do podążania za jego rytmem, dzień po dniu, w poszukiwaniu sensu lub przynajmniej kierunku.
Perpetuum Mobile to album, na którym zespół świadomie skupił się na eksploracji niematerialnych aspektów dźwięku i ruchu, odchodząc nieco od surowego, industrialnego brzmienia wczesnych lat. W wywiadzie dla PopMatters w 2004 roku, Blixa Bargeld opisał, jak zespół eksplorował niemożliwość stworzenia wiecznego ruchu, co odzwierciedla się w tematyce piosenki, gdzie wieczne życie jest odrzucane na rzecz cyklicznej, nieustannej, ale skończonej egzystencji. Piosenka jest poetyckim zapisem tej nieustannej podróży przez czas, gdzie jedyną stałą jest sama zmienność i powtarzalność.