Interpretacja 12 Städte - Einsturzende Neubauten

"12 Städte" to utwór zespołu Einstürzende Neubauten, który ukazał się na albumie Fünf auf der nach oben offenen Richterskala (pięciu na otwartej od góry skali Richtera) wydanym 22 czerwca 1987 roku. Piosenka, podobnie jak wiele innych w dorobku niemieckiej awangardowej grupy, zanurza słuchacza w gęstej, niepokojącej atmosferze, gdzie słowa i dźwięki splatają się, tworząc wielowymiarową opowieść o niemożliwości osiągnięcia doskonałości i nieustannym poszukiwaniu sensu w rozdrobnionym świecie.

Tekst rozpoczyna się od frazy "Zwölf Städte / Durchfliehen / Wieder und wieder durchfliehen" ("Dwanaście miast / Przelatywać / Znowu i znowu przelatywać"), co od razu wprowadza motyw nieustannej ucieczki lub podróży przez wielość doświadczeń. Liczba dwanaście, często symboliczna (dwanaście miesięcy, dwanaście godzin, dwanaście plemion, dwunastu apostołów), może oznaczać cykliczność, pełnię lub wszechobecność tego stanu. Jest to ucieczka niekoniecznie fizyczna, ale raczej mentalna, duchowa, przez kolejne stany umysłu, idee, czy miejsca w poszukiwaniu czegoś, co nigdy nie zostaje osiągnięte.

Centralnym, powracającym niczym mantra, refrenem jest zdanie: "Zu spät um makellos zu sein" ("Za późno, by być nieskazitelnym"). Ta linia uderza z niemal filozoficzną rezygnacją, podkreślając niemożność powrotu do stanu niewinności czy doskonałości. W kontekście twórczości Einstürzende Neubauten, którzy od lat 80. eksperymentują z industrialnymi dźwiękami i tekstami często poruszającymi tematykę destrukcji, rozpadu i kondycji ludzkiej w zurbanizowanym świecie, ta fraza staje się kluczowa. Blixa Bargeld, lider zespołu, znany jest z poetyckich, lecz abstrakcyjnych tekstów, które nierzadko dążą do uchwycenia ukrytych prawd. Jak zauważono w artykule na Sun 13, teksty Bargelda są "patently abstract, constantly searching for answers that remain forever hidden".

Obrazy "Engeln harrend / Engeln mit achtstelligen Rufnummern" ("Wyczekując aniołów / Aniołów z ośmiocyfrowymi numerami telefonów") wprowadzają element rozczarowania i spospolnienia sacrum. Anioły, tradycyjnie symbolizujące czystość i boską interwencję, zostają tu zredukowane do dostępnych, wręcz biurokratycznych bytów, z którymi można się skontaktować jak ze zwykłą usługą. To cyniczne ujęcie idealizmu, gdzie nawet nadzieja na nadprzyrodzoną pomoc staje się częścią zdehumanizowanej rzeczywistości. Te anioły "sehen aus wie sie sollen / Wie erdacht, wie erfunden, wie ich" ("wyglądają tak, jak powinny / Jak wymyślone, jak stworzone, jak ja"), co sugeruje, że nasza wizja zbawienia lub doskonałości jest jedynie projekcją własnych pragnień i ograniczeń. Są "sowieso immer da / Bringen eigentlich auch nichts" ("i tak zawsze tam były / Właściwie też nic nie dają"), co potęguje poczucie bezsilności i bezcelowości.

Dalsze wersy, takie jak "Stolzierende Juwelen / Verkommene Fabelwesen" ("Pyszniałe klejnoty / Zdegenerowane baśniowe stworzenia"), wzmacniają motyw utraconej czystości i rozkładu wartości. Piękno (klejnoty) staje się próżne i pyszne, a istoty z baśni, które powinny być źródłem magii, są zepsute. To wszystko spotyka "Wen auch immer" ("Kogokolwiek"), co podkreśla uniwersalność tego dekadenckiego stanu – nikt nie jest bezpieczny przed wszechobecnym brakiem perfekcji.

W drugiej części tekstu pojawia się metafora "Einzelwesen entledigt sich / Entledigt den Mund der Ohren" ("Pojedyncza istota pozbywa się / Pozbywa się ust z uszu"). To niezwykle cielesne i niepokojące sformułowanie może wskazywać na auto-destrukcję w komunikacji lub niemożność pełnego wyrażenia siebie i zrozumienia. Usta i uszy, narządy mowy i słuchu, stają się oddzielone, dysfunkcyjne. Obrazy takie jak "Lippen hängend, ja trauriger / Herpes gleich, Poren in dessen / Winkel besetzend, lauschen:" ("Usta zwisające, tak, smutniejsze / Niczym opryszczka, zajmując pory w ich / Kącie, nasłuchują:") są brutalnie realistyczne i odrażające. Pokazują fizyczny rozpad, który odzwierciedla wewnętrzny chaos.

Następnie pojawia się motyw "Erbrochenes / Für aufgewühlte Innereien / Und aufgewühlte Innereien / Für erbrochenes Verstehen" ("Wymiociny / Dla wzburzonych wnętrzności / I wzburzone wnętrzności / Dla zwróconego zrozumienia"). To cykliczne i groteskowe obrazowanie sugeruje, że wiedza i zrozumienie są równie zepsute i niestrawne jak to, co zostało zwrócone. Jest to proces trawienia i wydalania, który nie prowadzi do przyswojenia, a jedynie do dalszego wewnętrznego wzburzenia. Blixa Bargeld, w wywiadzie dla Kölner Stadt-Anzeiger, przyznał, że praca nad tekstami zespołu potrafi go "pożreć", co może rezonować z tą koncepcją zwróconego zrozumienia i wewnętrznego zamętu.

Końcowe wersy, "Zeile für Zeile / Verwässern sie Magensaft / Mit Ambrosia / Strecken sie Geifer" ("Linia po linii / Rozcieńczają sok żołądkowy / Ambrosią / Rozciągają ślinę"), kontrastują ziemską, fizjologiczną dekadencję z mityczną ambrozją – pokarmem bogów, dającym nieśmiertelność. To zderzenie sugeruje, że nawet to, co boskie i idealne, zostaje zanieczyszczone i rozcieńczone w procesie trawienia przez zdegradowaną rzeczywistość. "Parasitäre Vielfalt" ("Pasożytnicza różnorodność"), która "horcht" ("nasłuchuje"), może odnosić się do wszechobecnego zgiełku informacyjnego, plotek, a może nawet do wewnętrznych, destrukcyjnych myśli, które żywią się tym, co wadliwe i nieskazitelne, zawsze czekając na "Unhaltbares naht" ("to, co nie do utrzymania, nadchodzi").

"12 Städte" jawi się jako głęboka medytacja nad niemożnością osiągnięcia czystości i doskonałości w świecie, który nieustannie się rozpada, zarówno fizycznie, jak i moralnie. Jest to pieśń o niekończącym się, lecz bezowocnym poszukiwaniu sensu i o akceptacji faktu, że "za późno, by być nieskazitelnym". Einstürzende Neubauten, znani z tworzenia muzyki eksperymentalnej i industrialnej, często budującej nastrój konfrontacji i niepokoju, w tym utworze wykorzystują surowy język i mroczne obrazy, by poruszyć słuchacza do refleksji nad kruchością ideałów i wszechobecną imperfekcją ludzkiej egzystencji. Blixa Bargeld w jednym z wywiadów wspomniał o swoim barwnym życiorysie, który obejmował zarówno bycie "ikoną undergroundu", jak i "smakoszem", co może symbolizować jego własną podróż przez różnorodność doświadczeń i poszukiwanie sensu w skrajnościach. To poszukiwanie, często brutalnie szczere, jest sercem tego utworu.