Interpretacja Obok nas - Czesław Niemen

Piosenka „Obok nas” Czesława Niemena to utwór, który z subtelnością, a zarazem z głębią, porusza temat ludzkiego miejsca w świecie, relacji międzyludzkich oraz nieustannej dynamiki życia. Wydana w 1968 roku na albumie „Czy mnie jeszcze pamiętasz?” – trzecim i ostatnim nagranym z zespołem Akwarele – kompozycja wyróżnia się jako jeden z nowych utworów na płycie, która zawierała głównie przeboje z wcześniejszego okresu kariery Niemena. Muzykę do piosenki skomponował Wojciech Piętowski, a słowa napisał Janusz Odrowąż, co stanowi istotny fakt, gdyż Czesław Niemen, choć często był autorem swoich tekstów, w tym przypadku powierzył warstwę liryczną innemu twórcy. Sam Niemen przy wyborze utworów na ten album kierował się przede wszystkim „osobistym do nich przywiązaniem, popularnością na koncertach we wcześniejszym okresie, no i ich zgodnością z moim ówczesnym wizerunkiem estradowym”, co sugeruje, że „Obok nas” musiał rezonować z jego ówczesnym stanem ducha i artystyczną wizją.

Utwór rozpoczyna się od zarysowania obrazu otaczającej rzeczywistości – „Gdzieś obok nas, obok nas życia nurt, Obok nas świateł blask, miasta rytm, gwar i szum. Obok nas płynie tłum, obok nas tyle zmian Niesie czas, dzieje się tyle spraw”. Jest to świat dynamiczny, pełen ruchu, dźwięków i nieustannych transformacji. Niemen, znany z wrażliwości na otoczenie i poszukiwania artystyczne wykraczające poza proste melodie, w mistrzowski sposób oddaje poczucie wszechogarniającego zgiełku i przemijania, które dzieją się tuż obok nas.

Pierwsze zwrotki budują kontrast między tym zewnętrznym światem a intymną przestrzenią dwojga kochanków. Bohaterowie piosenki zdają się być pogrążeni w osobistym, niemal onirycznym stanie: „A my, jak we śnie, jak we śnie, jak we mgle, Razem wciąż, sami wciąż, oczy twe, usta twe”. Ich miłość tworzy rodzaj bańki, azylu, gdzie wszystko inne traci znaczenie: „Ja i ty, tylko ty, na co nam świat, na co czas, To wszystko trwa obok, obok nas”. To wycofanie z bieżących wydarzeń, ten rodzaj uduchowionej izolacji, jest charakterystyczny dla wielu tekstów Niemena, w których miłość jawi się jako siła ponadczasowa i samowystarczalna. Romantyczna wizja, w której świat zewnętrzny staje się jedynie tłem dla uczucia, jest tu pięknie nakreślona.

Jednakże, utwór nie pozostaje w tej idyllicznej izolacji. Trzecia zwrotka wprowadza przełom, subtelne wezwanie do refleksji i przebudzenia: „Wciąż obok nas, obok nas życia nurt, Kocham twych oczu blask, pragnę wciąż twoich ust. Ale spójrz, ale patrz, ile zmian wokół nas, Dzieje się tyle spraw, życie ma wiele barw”. Pomimo trwania w głębokim uczuciu, pojawia się świadomość, że nie można bez końca ignorować tego, co dzieje się na zewnątrz. „Życie ma wiele barw” – to zdanie jest kluczowe, sygnalizując, że pełnia doświadczeń nie ogranicza się do sfery uczuć i bliskości. To wezwanie do zauważenia różnorodności i bogactwa świata, który nieustannie się zmienia. Niemen, jako artysta poszukujący i ewoluujący, sam nieustannie eksplorował nowe formy wyrazu i był świadomy otaczającej go rzeczywistości.

Finał piosenki stanowi zatem manifest aktywnego zaangażowania: „Więc chodź póki czas z życia pić każdy haust, Czerpać je, wdychać je, poznać trud, poznać gniew, Szczęścia smak, walki smak, bo żaden cień, żaden blask Nie może przejść obok, obok nas”. To już nie tylko prośba, ale imperatyw – nakaz, aby nie pozwolić, by cokolwiek w życiu ich ominęło. Chodzi o pełne zanurzenie się w doświadczenie, zarówno w jego jasnych, jak i ciemnych stronach. Poznanie trudu i gniewu, obok szczęścia i walki, jest niezbędne do autentycznego przeżycia. Ostatnie wersy „Nie może przejść obok, obok nas” wybrzmiewają z siłą i determinacją, podkreślając, że prawdziwa miłość i pełne życie to nie tylko schronienie przed światem, ale także świadome i odważne uczestnictwo w nim.

„Obok nas” jest więc refleksją nad naturą miłości w obliczu pędzącego świata. To poezja śpiewana, która stawia pytania o granice intymności i potrzebę otwarcia się na całe spektrum ludzkich doświadczeń. Jest to utwór o głębokim przesłaniu, które rezonuje również dzisiaj, przypominając o wartości bliskości, ale także o znaczeniu aktywnego uczestnictwa w życiu, które rozgrywa się obok nas. Nie dziwi zatem fakt, że po latach piosenka ta wciąż potrafi trafiać na szczyty list przebojów, jak miało to miejsce w 2014 roku na liście „Przebojów Przyjaciół Radiowej Jedynki”, co świadczy o jej ponadczasowym charakterze i uniwersalnym przesłaniu.