Interpretacja Jestem Specem - Cezik

Piosenka „Jestem Specem” autorstwa CeZika, będąca sztandarowym singlem z jego debiutanckiej płyty „Ambiwalnięty” wydanej 9 listopada 2018 roku, stanowi ówczesny, jakże trafny, komentarz do coraz powszechniejszego zjawiska „specjalistów od wszystkiego”, szczególnie w dobie internetu. CeZik, znany wcześniej z kanału YouTube jako mistrz muzycznych przeróbek i KlejNut, zdecydował się na autorski album, który, jak sam przyznał w wywiadach, powstał z obserwacji społeczeństwa.

Utwór nakreśla portret osoby, która z niezachwianą pewnością głosi swoje racje, wierząc w swoją wszechstronną wiedzę. Już pierwsze wersy – „Jestem specem / I na wszystkim się znam / W każdej sprawie / Wyrobione zdanie mam” – jasno określają charakter podmiotu lirycznego. Jest to człowiek, który nie znosi bierności, zawsze musi „do debaty się rwać”, co jest doskonałym odzwierciedleniem postawy wielu użytkowników mediów społecznościowych, gotowych do dyskusji na każdy temat, niezależnie od posiadanych kompetencji.

Satyryczny wydźwięk piosenki ujawnia się w sposobie, w jaki „spec” zdobywa swoją rzekomą wiedzę. O medycynie wie „wiele z Na dobre i na złe”, o gospodarce „sporo, co dzień kupuje chleb”, a na prawie zna się, bo „mój wujek ma w toku sprawy dwie”. To humorystyczne, lecz gorzkie spojrzenie na powierzchowne źródła informacji, które dla wielu stają się podstawą ich „ekspertyzy”. Zamiast dogłębnej analizy i studiów, wystarczy serial telewizyjny, codzienne doświadczenie zakupowe czy rodzinna anegdota, by poczuć się ekspertem. Podobnie jest z klimatem, gdzie podstawą wiedzy jest notowanie, „jak często pada śnieg”.

Punktem kulminacyjnym ironii jest przyznanie się do czerpania „najlepszych lekcji w internecie / Z memów i cytatów / Przeglądam blogi, pochłaniam ciekawostki / Robię doktorat na grupach i forach”. To bezpośrednie nawiązanie do zalewu informacji niskiej jakości, pseudonaukowych treści i plotek, które są w sieci często traktowane na równi z rzetelnymi źródłami. CeZik sam przyznał, że internet „wyzwala w ludziach chęć komentowania wszystkiego, niezależnie czy się na tym znają, czy nie” i że „sam się czasem łapie na tym, że bierze udział w zabawie pt.: 'Nie znam się, to się wypowiem'”.

Podmiot liryczny piosenki, z fantastycznym mózgiem „mającym niebywałą moc”, postrzega siebie jako osobę o „tak szerokich horyzontach, że nie widzi przeszkód, aby spierać się / Z naukowcami, noblistami, różnej maści ekspertami”. Jednak ta megalomania szybko zostaje skonfrontowana z rzeczywistością. Ironia polega na tym, że prawdziwi eksperci rzadko są zainteresowani jałowymi dyskusjami z samozwańczymi autorytetami. Dlatego też „spec” „niestety na to nie ma żadnych szans”, a w konsekwencji „dyskutuje cały czas / Z baranami, nieukami, szkoli cały świat”. Ten fragment doskonale oddaje zamknięty krąg, w którym tacy „specjaliści” funkcjonują, wzajemnie utwierdzając się w swoich przekonaniach w internetowych bańkach informacyjnych.

W warstwie muzycznej, album „Ambiwalnięty” i tym samym „Jestem Specem” to, jak opisał sam artysta, mieszanka jazzu, bluesa, funku i rock'n'rolla, z łatwo wpadającymi w ucho melodiami i tekstami podanymi w prostej formie, niosącymi ze sobą ironię i humor. To połączenie chwytliwej muzyki z inteligentnym, choć lekko podanym, komentarzem społecznym.

CeZik podkreślał, że choć wszystkie teksty na płycie są pisane w pierwszej osobie, nie są one autobiograficzne. W przypadku „Jestem Specem” wcielił się w „osobowość, która jest szczera, arogancka, czasem niepewna siebie, a czasem po prostu niezbyt bystra”, częściowo utożsamiając się z bohaterami, choć nie bez wstydu. To pozwala widzieć w piosence nie tylko krytykę, ale i refleksję nad pewnym aspektem współczesnej komunikacji i przyswajania wiedzy, w którym każdy z nas może czasami, nieświadomie, odnaleźć cząstkę siebie. Utwór stanowi więc zarówno prztyczek w nos, jak i przestrogę przed zgubnymi skutkami ignorancji i bezkrytycznego podejścia do informacji, zwłaszcza w obliczu wszechobecnego internetu.