Interpretacja Rainmaker - Bruce Springsteen

Piosenka „Rainmaker” Bruce’a Springsteena to przejmująca alegoria desperacji, fałszywej nadziei i podatności ludzi na manipulację. Utwór, wydany na albumie „Letter to You” w 2020 roku, mimo że brzmieniem i tematyką nawiązuje do wcześniejszych prac Springsteena, takich jak „Magic” czy „Working On A Dream”, pozostaje bolesnym komentarzem do współczesności.

Tekst rozpoczyna się od ponurego obrazu suszy i powszechnego cierpienia: „Parched crops dying 'neath a dead sun / We've been praying but no good comes” („Wyschnięte plony umierają pod martwym słońcem / Modliliśmy się, ale nic dobrego nie nadchodzi”) [tekst utworu]. Strach i beznadzieja ogarniają społeczność, która w akcie desperacji szuka pomocy, gdziekolwiek jest to możliwe. Ludzie „przychodzą po pocieszenie lub po prostu, aby przyjść”, gotowi skosztować „ciemnego, lepkiego napoju” lub usłyszeć „bębny” [tekst utworu]. Ich wzrok zwraca się ku Rainmakerowi, który „wpełza przez suche pola niczym ciemny całun”, oferując „trochę wiary do wynajęcia” [tekst utworu].

Rainmaker jest tu uosobieniem demagoga, hochsztaplera, „sprzedawcy cudownych eliksirów”, który żeruje na ludzkim strachu i nadziei. Obiecuje proste rozwiązania dla skomplikowanych problemów, mówiąc „białe jest czarne, a czarne jest białe”, „noc jest dniem, a dzień nocą” [tekst utworu, 2, 4]. Co ciekawe, Springsteen w jednym z wywiadów stwierdził, że utwór początkowo powstał z myślą o byłym prezydencie USA George’u W. Bushu, ale oczywiste jest skojarzenie z Donaldem Trumpem, który doszedł do władzy, oferując populistyczne hasła i obiecując, że „sam to naprawi”. Sam Rainmaker wydaje się wierzyć w swoje własne kłamstwa, o czym świadczy wers: „I'm in a burnin' field unloadin' buckshot into low clouds” („Jestem na płonącym polu, wyładowując śrut w niskie chmury”) [tekst utworu].

Refren podkreśla tragiczną sytuację: „Rainmaker, a little faith for hire / Rainmaker, the house is on fire / Rainmaker, take everything you have / Sometimes folks need to believe in something so bad, so bad, so bad / They'll hire a rainmaker” („Zaklinacz deszczu, trochę wiary do wynajęcia / Zaklinacz deszczu, dom się pali / Zaklinacz deszczu, weź wszystko, co masz / Czasami ludzie tak bardzo, tak bardzo, tak bardzo potrzebują w coś uwierzyć / Wynajmą zaklinacza deszczu”) [tekst utworu]. Dom, który się pali, to metafora katastrofalnego położenia, w którym ludzie są najbardziej podatni na fałszywą nadzieję. Rainmaker nie przynosi ulgi, lecz pochłania wszystko, co mają jego ofiary.

Piosenka ma swoje korzenie w tradycji opowieści o „zaklinaczach deszczu”, z których najsłynniejszy był Charles Hatfield, który w 1915 roku obiecał przynieść deszcz San Diego, a gdy ten nadszedł, spowodował katastrofalne powodzie. Utwór czerpie inspirację również z filmu „The Rainmaker” z 1956 roku z Burtem Lancasterem w roli tytułowej.

Springsteen empatyzuje z ludźmi, którzy przychodzą do Rainmakera, szukając „uśmiechu, pewnego uścisku dłoni” i „surowej szansy na uczciwe potraktowanie” [tekst utworu, 3]. Są zdesperowani, nie mogą znieść „kolejnego długiego, gorącego dnia bez deszczu” [tekst utworu]. Niektórzy jednak przychodzą, by „mieć pewność, że ten okrutny czas nie ma z nimi nic wspólnego” [tekst utworu], co wskazuje na tych, którzy akceptują kłamstwo, by być po stronie siły, lub po prostu odwracają wzrok od prawdy. Ostatnie wersy są szczególnie bolesne, gdyż ujawniają sedno problemu: ludzie „nie dbają lub nie rozumieją, co tak naprawdę potrzeba, aby niebo otworzyło się nad ziemią” [tekst utworu]. To brak zrozumienia i niechęć do podjęcia ciężkiej pracy, poświęcenia i współpracy prowadzą ich w ramiona manipulanta.

„Rainmaker” to ponadczasowa przestroga przed charyzmatycznymi, lecz zwodniczymi postaciami, które obiecują łatwe rozwiązania, wykorzystując ludzką desperację i naiwność. To opowieść o tym, jak łatwo dać się oszukać, gdy wiara staje się towarem na sprzedaż. Pomimo że piosenka została demo nagrana już w 2003 roku, a ostateczna wersja na albumie „Letter to You” prawdopodobnie zawiera elementy z tych wcześniejszych sesji nagraniowych, jej przesłanie jest niezwykle aktualne w świecie, w którym dezinformacja i populizm często biorą górę nad faktami i rozsądkiem.