Interpretacja The ghost of tom Joad - Bruce Springsteen

Piosenka „The Ghost of Tom Joad” Bruce’a Springsteena, tytułowy utwór z jego wydanego w 1995 roku akustycznego albumu, stanowi przejmującą refleksję nad trwałym dziedzictwem niesprawiedliwości społecznej i duchem oporu. Utwór zanurza słuchacza w mrocznym krajobrazie współczesnej Ameryki, gdzie obrazy ubóstwa i bezdomności są uderzająco podobne do tych z czasów Wielkiego Kryzysu. Springsteen czerpał inspirację z klasycznej powieści Johna Steinbecka Grona gniewu z 1939 roku, jej filmowej adaptacji Johna Forda z 1940 roku oraz ballady Woody'ego Guthrie'ego "The Ballad of Tom Joad". Dodatkowo, na kształt tekstu wpłynęła książka Dale’a Maharidge’a i Michaela Williamsona pt. Journey to Nowhere: The Saga of the New Underclass, która dokumentowała problem bezdomności w Ameryce w latach 80..

Początkowe wersy pieśni odmalowują ponury obraz: „Men walkin' 'long the railroad tracks / Goin' someplace there's no goin' back” oraz „Families sleepin' in their cars in the Southwest / No home, no job, no peace, no rest”. Te obrazy bezdomności, biedy i beznadziei, dziejące się w cieniu „Highway patrol choppers comin' up over the ridge” i „Hot soup on a campfire under the bridge”, malują rzeczywistość, która w połowie lat 90. ubiegłego wieku nękała zwłaszcza amerykański Południowy Zachód, zmagający się z problemami migracji i nierówności ekonomicznych. Odniesienie do „new world order” z drugiego wersu jest gorzkim komentarzem do ówczesnych obietnic prosperity, które okazały się puste dla wielu na marginesie społeczeństwa. Springsteen pragnął dać głos „niewidzialnym i niesłyszanym, nędzarzom i pozbawionym praw”.

W tym zdehumanizowanym świecie narrator szuka tytułowego ducha Toma Joada, stwierdzając w refrenie: „I'm sittin' down here in the campfire light / Searchin' for the ghost of Tom Joad”. Tom Joad, główny bohater Gron gniewu, to były skazaniec, który po zobaczeniu cierpienia pracowników migrujących przekształca się w altruistycznego bohatera, gotowego walczyć o sprawiedliwość społeczną. Jego postać stała się symbolem oporu i solidarności. Springsteen przyznał, że spędził dużo czasu na badaniu i poznawaniu ludzi oraz ich wyborów w Kalifornii, co pomogło mu w tworzeniu postaci i narracji na albumie.

W kolejnych strofach Springsteen przedstawia dalsze obrazy rozpaczy: kaznodzieja modlący się z książką w kartonowym pudle pod wiaduktem, ludzie z dziurą w brzuchu i pistoletem w ręku, śpiący na „poduszce z litej skały” i kąpiący się w miejskim akwedukcie. Są to sugestywne sceny ukazujące walkę o przetrwanie i utratę godności w obliczu skrajnego ubóstwa. Mimo to, w tekście przebija się nuta nadziei, obietnica, że cierpliwość i wiara zostaną nagrodzone, gdy „last shall be first and the first shall be last”.

Kluczowym momentem piosenki jest niemal dosłowne sparafrazowanie słynnej mowy Toma Joada do matki z powieści Steinbecka: „Now Tom said "Mom, wherever there's a cop beatin' a guy / Wherever a hungry newborn baby cries / Where there's a fight 'gainst the blood and hatred in the air / Look for me, Mom, I'll be there”. To manifest solidarności i niezłomnej wiary w to, że duch walki o wolność i godność nigdy nie umiera. Springsteen, odwołując się do tej ikonicznej postaci, podkreśla, że walka o sprawiedliwość społeczną trwa nieprzerwanie, a duch Toma Joada przejawia się w każdej osobie, która staje w obronie innych, szukając „decent job or a helpin' hand”. W 2018 roku Springsteen, wprowadzając piosenkę na koncercie, powiedział, że „łuk moralnego wszechświata jest długi, ale ugina się w stronę sprawiedliwości. Ten łuk nie ugina się sam. Potrzebuje nas wszystkich, abyśmy się na niego opierali, popychając go we właściwym kierunku dzień po dniu”.

Piosenka „The Ghost of Tom Joad” została pierwotnie pomyślana jako rockowy utwór dla E Street Band, jednak Springsteen nie był zadowolony z początkowej aranżacji i odłożył ją na bok, tworząc ją ostatecznie w bardziej akustycznej, folkowej formie. Album o tej samej nazwie był drugim głównie akustycznym albumem Springsteena po wydanym w 1982 roku Nebraska, i charakteryzował się oszczędnym brzmieniem, w którym wokal Springsteena i akompaniament gitary były kluczowe. Nagranie z 1995 roku zdobyło nagrodę Grammy w kategorii Best Contemporary Folk Album. Później utwór zyskał nowe, potężniejsze życie dzięki coverowi Rage Against the Machine i elektrycznym wykonaniom Springsteena z Tomem Morello, które dodały mu "gniewu i wściekłości". Na swojej solowej akustycznej trasie koncertowej w latach 1995–1997, Springsteen często rozpoczynał nią występy, często prosząc publiczność o „shut the fuck up” ze względu na intymny charakter piosenki.

Ostatecznie, „The Ghost of Tom Joad” jest ponadczasową pieśnią protestu, która ukazuje, że chociaż konteksty historyczne się zmieniają, fundamentalne problemy społeczne – ubóstwo, niesprawiedliwość i walka o godność – pozostają niezmienne. Springsteen, poprzez postać Toma Joada, przypomina nam o nieustającej potrzebie empatii, solidarności i aktywnego sprzeciwu wobec ucisku, „reafirmację tego, co w nim najlepsze” jako autora piosenek. Duch Joada nie jest bowiem duchem z przeszłości, ale żywym, inspirującym symbolem obecnym w każdym, kto walczy o lepszy świat.