Interpretacja Jarzębina czerwona - Biesiadne

„Jarzębina czerwona” w wykonaniu „Biesiadne” to utwór, który głęboko zakorzenił się w polskiej kulturze muzycznej jako klasyka piosenki ludowej i biesiadnej. Choć często przypisuje się ją ogólnie pojęciu „Biesiadne”, co wskazuje na jej status jako utworu tradycyjnego, śpiewanego przy różnych okazjach, warto zaznaczyć, że piosenka ma swoje korzenie w rosyjskiej pieśni „Уральская рябинушка” (Uralska jarzębina). Muzykę skomponował Jewgienij Rodygin, a polskie słowa napisała Anna Jakowska. Powstała w latach 50. XX wieku i szybko zdobyła popularność, stając się utworem ponadpokoleniowym.

Tekst piosenki maluje nostalgiczną wizję spokojnego, wiejskiego wieczoru. Już od pierwszych wersów: „Zapadł cichy wieczór, już ucichł wiatru wiew, Gdzieś w oddali słychać harmonii tęskny śpiew”, czujemy atmosferę ukojenia, ale jednocześnie subtelnej melancholii. Dźwięk harmonii, instrumentu często kojarzonego z wiejskimi potańcówkami i wspólnym śpiewaniem, dodaje tej scenerii autentyczności i ciepła. Bohaterka, biegnąc „wąską dróżką, co pośród gór się pnie”, zmierza ku miejscu spotkania, a może raczej ku konfrontacji z własnym dylematem sercowym.

Sedno utworu stanowi powtarzające się pytanie, adresowane do tytułowej jarzębiny: „Jarzebino czerwona, któremu serce mam dać? Jarzębino czerwona, biednemu sercu radź…”. Jarzębina, z jej jaskrawo czerwonymi owocami, jest tu nie tylko elementem krajobrazu, ale przede wszystkim powierniczką, symboliczną mądrością natury, do której zwraca się zbolałe serce młodej dziewczyny. Jej czerwony kolor może symbolizować miłość, pasję, ale i trudne wybory, z jakimi wiążą się te uczucia.

Dylemat bohaterki jest niezwykle uniwersalny: dwaj mężczyźni, obaj godni uwagi. Jeden to „dzielny tokarz”, drugi „kowal – zuch”. Są to zawody tradycyjnie kojarzone z siłą, zaradnością i rzemiosłem, co podkreśla ich męskie atrybuty i pozycję w wiejskiej społeczności. Dziewczyna przyznaje: „Cóż mam biedna robić, podoba mi się dwóch… Obaj tacy mili, a każdy dzielny druh”. To szczere wyznanie bezradności wobec nadmiaru szczęścia, a jednocześnie trudności wyboru, trafia w sedno ludzkich rozterek. Piosenka, dzięki swojej prostocie i szczerości, opowiada o emocjach bliskich każdemu, kto kiedykolwiek stanął przed podobnym wyborem.

Motyw upływającego czasu pogłębia dramatyzm sytuacji: „Przeszła wiosna, lato, już jesień złotem lśni, Już się ze mnie śmieją dziewczęta z mojej wsi”. Miesiące mijają, a wraz z nimi zmienia się przyroda – wiosenna nadzieja, letni rozkwit uczuć, aż w końcu jesienne złoto, symbolizujące dojrzałość, ale i nieuchronność decyzji. Wiosna i lato były czasem na podjęcie decyzji, lecz bohaterka wciąż zwlekała. Teraz, gdy nastała jesień, czuje presję społeczną; dziewczęta z jej wsi, być może same już zamężne lub zaręczone, śmieją się z jej niezdecydowania, co może oznaczać nie tylko rozbawienie, ale i ostracyzm.

„Jarzębina czerwona” jest jednym z tych utworów, które są ikonami polskiej piosenki biesiadnej. Różne zespoły i artyści nagrywali swoje interpretacje, nadając jej za każdym razem unikalny charakter. Wśród najbardziej znanych wykonawców znajdziemy Sławę Przybylską, która jako jedna z pierwszych wprowadziła ten utwór do polskiego repertuaru, wydając go na EP-ce już w 1959 roku, a następnie na długogrającej płycie w 1963 roku. Hieronim Kwiatkowski również rozsławił tę piosenkę, a jego wersja stała się klasykiem. Inni wykonawcy, tacy jak Renata Dąbkowska z zespołem Dystans, Eleni czy Brathanki, także przyczynili się do jej ciągłej obecności w świadomości słuchaczy. Dzięki temu utwór ten przekracza granice pokoleń, łącząc słuchaczy różnych epok. To, że tekst jest prosty, szczery i uniwersalny, a melodia melancholijna i łatwo wpadająca w ucho, sprawia, że „Jarzębina czerwona” wciąż cieszy się niesłabnącą popularnością. Jest to prawdziwa „polska ballada ludowa”, która porusza najczulsze struny duszy, opowiadając o rozterkach serca osadzonych w tradycyjnym, wiejskim krajobrazie.