Interpretacja Nieważne kto jest mniejszy - Smerfne Hity

Nieważne kto jest mniejszy to utwór z repertuaru Smerfnych Hitów, czyli serii płyt i kaset, które w latach 90. i na początku XXI wieku podbiły serca polskich dzieci. Projekt ten, inspirowany szwedzkim formatem Smurfhits, polegał na adaptowaniu popularnych zagranicznych przebojów popowych i disco, a następnie tworzeniu do nich nowych, smerfnych tekstów w języku polskim. Piosenka Nieważne kto jest mniejszy jest właśnie taką adaptacją, bazującą na melodii utworu Celebration zespołu Fun Factory. To ciekawy przykład na to, jak uniwersalna muzyka potrafiła zostać przetworzona na potrzeby dziecięcego odbiorcy, niosąc jednocześnie ważne przesłanie. Za polskie teksty do wielu utworów, w tym prawdopodobnie i do tego, odpowiadali znani autorzy, tacy jak Jacek Cygan, Jan Kazimierz Siwek, oraz Ryszard Makowski i Wiesław Tupaczewski z kabaretu OT.TO. W nagraniach brali udział polscy aktorzy i wokaliści, m.in. Ewa Kania (jako Smerfetka), Tomasz Bednarek, Artur Pontek (jako Smerf Ciamajda) czy Mirosław Wieprzewski (jako Gargamel), a nawet Joanna Jabłczyńska. Smerfne Hity cieszyły się ogromną popularnością, sprzedając się w Polsce w milionach egzemplarzy i osiągając status platynowych i złotych płyt.

Utwór Nieważne kto jest mniejszy stanowi manifest dumy z własnej, często niedocenianej, „małości”. Już od pierwszych linijek piosenka burzy stereotypy, zestawiając „dużego motyla” z „małym słoniem”, by uświadomić, że rozmiar to kwestia względna, zależna od perspektywy. Dla Smerfa, który sam jest niewielki, leśny orzech urasta do rangi wielkiego wyzwania, zmuszającego do kreatywnego myślenia: „Myśli ouoo jak tu podnieść go”. Ten obraz doskonale oddaje ideę, że każdy, niezależnie od fizycznych predyspozycji, napotyka na własne „wielkie orzechy” do zgryzienia, a prawdziwa siła tkwi w sprycie i determinacji, nie w samym wzroście.

Dalsza część piosenki kontynuuje ten motyw, wskazując, że nawet Osiłek, symbol siły wśród Smerfów, staje przed zadaniem, które wymaga zastanowienia, a nie tylko brutalnej mocy. To subtelna refleksja nad tym, że prawdziwa moc to nie tylko fizyczna przewaga, ale również inteligencja i umiejętność radzenia sobie z problemami. Piosenka jest zaproszeniem do jedności i odwagi, skierowanym do wszystkich, którzy czują się mali czy niepewni: „Słuchaj mnie, jeśli i ty jesteś mały jak Smerf i na pewno chcesz większy być. No, bo co! bo co! może taki mały Smerf. Prawie nic, prawie nic, może tylko ruszyć z nami, uciekać ciągle z nami, mam już tego dość, mogę dziś na nosie zagrać duży dididum”. To wezwanie do porzucenia poczucia niższości i przyjęcia postawy buntowniczej, wyrażonej symbolicznym „zagraniem dużym dididum na nosie”. Podkreśla się, że ważny jest duch, a nie wygląd czy wzrost, co jest niezwykle cenną lekcją dla młodych słuchaczy, uczącą samoakceptacji i wiary w siebie.

Utwór rozszerza swoje przesłanie poza fizyczne aspekty, dotykając sfery emocjonalnej. Linia „Z małego smutku czasem jest morze łez. A wielka radość płynie z małych serc” to poetyckie stwierdzenie, że intensywność uczuć nie jest proporcjonalna do wielkości istoty. Nawet najmniejsze serce może pomieścić ogromne emocje, zarówno smutek, jak i radość, co czyni je wielkim. Powtarzające się „Małe to jest to” staje się tu swego rodzaju mantrą, afirmacją wartości i znaczenia bycia małym, a wręcz gloryfikacją tego stanu.

W końcowej części piosenka celebruje małość jako powód do dumy. „Słuchaj mnie, jeśli i ty jesteś dumny jak my, że nie sięgasz ponad stół. To powiedz swej rodzinie, że małe to jest to, że małe to hit, wiwat mali, hoho!” Ten fragment zachęca do otwartego wyrażania zadowolenia z własnej tożsamości i do dzielenia się tym poczuciem z bliskimi. Wierzenie w sny i w to, że „mali są wielcy, gdy wierzą w to” to klucz do przezwyciężania kompleksów i budowania wewnętrznej siły. Ostatnia zwrotka podkreśla również znaczenie jedności i przyjaźni: „I jeszcze ta najważniejsza rzecz, że jesteśmy wszyscy razem i lubimy bardzo się”. Piosenka akcentuje, że wspólne bycie, wzajemne wsparcie i pozytywne nastawienie do życia („z dużej chmury mały deszcz” – metafora szybkiego ustępowania złości i problemów) to fundament szczęścia i odporności na przeciwności. Cały utwór jest więc hymn do indywidualności, samoakceptacji, siły ducha i potęgi wspólnoty, opakowany w prosty, ale trafny przekaz zrozumiały dla każdego dziecka, a także przypominający dorosłym o wartościach, które często umykają w zgiełku codzienności.