Interpretacja Chcemy być sobą - Perfect

Piosenka "Chcemy być sobą" zespołu Perfect to jeden z najbardziej ikonicznych utworów polskiego rocka, który w 1981 roku stał się prawdziwym hymnem wolności w czasach PRL-u, naznaczonych ogromnymi napięciami społeczno-politycznymi. Tekst i muzykę do utworu napisał Zbigniew Hołdys.

Utwór od początku wyróżniał się odważnym, niezależnym tonem. Jego słowa, mówiące o codziennym życiu i fundamentalnej potrzebie wolności, doskonale rezonowały z nastrojami społecznymi w ówczesnej Polsce, gdzie obywatelom często odmawiano swobody myślenia i działania. Sam tytuł stanowił bezpośrednią deklarację sprzeciwu wobec systemu.

Początkowe strofy "Chciałbym być sobą / Chciałbym być sobą wreszcie / Chciałbym być sobą / Chciałbym być sobą jeszcze" wyrażają uniwersalne pragnienie autentyczności i samorealizacji. Jednak w kontekście wczesnych lat 80. w Polsce, to pragnienie nabierało szczególnego, silnie politycznego wymiaru. Bohater piosenki budzi się "jak co dzień rano, bułkę maślaną / Popijam kawą, nad gazety plamą" – ten obraz symbolizuje szarą, monotonną rzeczywistość życia w socjalistycznym państwie, gdzie informacje były cenzurowane, a indywidualizm tłumiony. Gest rzucenia szklanką o ścianę ("Nikt mi nie powie, wiem, co mam robić / Szklanką o ścianę rzucam, chcę wychodzić") to wyraz gwałtownego buntu przeciwko narzuconym normom i ograniczeniom, pragnienie ucieczki z dławiącej rutyny.

Postać "ciecia, co się boi / Nawet odkłonić, miotłę ściska w dłoni" oraz krzyk "Ortalion szary chwytam za bary / I przerażonej twarzy krzyczę prosto w nos!" doskonale oddają atmosferę strachu i donosicielstwa, ale też narastającej frustracji i odwagi, by sprzeciwić się wszechobecnej kontroli. W tym momencie podmiot liryczny, choć jeszcze sam, zaczyna aktywnie manifestować swoją niezgodę. Zbigniew Hołdys, autor tekstu, mówił po latach o szaleństwie tamtego czasu, euforii z możliwości swobodniejszego wyrażania się i klęcia na komunistów.

W kolejnych zwrotkach sceneria zmienia się z prywatnej na bardziej publiczną, choć wciąż surrealistyczną. "Trzymam się ściany, niczym pijany / Tłum wkoło tańczy tangiem opętany / Stopy zmęczone depczą koronę / Król balu zwleka, oczy ma szalone". Ten fragment może być interpretowany jako opis społeczeństwa uwięzionego w absurdach systemu, gdzie ludzie, być może z rezygnacji lub z braku alternatyw, uczestniczą w narzuconym rytuale, tracąc swoją indywidualność. "Depczą koronę" to silna metafora podważająca autorytet i symbolizująca utratę godności lub bunt przeciwko niemu.

Ważnym elementem piosenki jest przejście od "Chciałbym być sobą" do refrenu "Chcemy być sobą". Ta zmiana z liczby pojedynczej na mnogą symbolizuje transformację osobistego buntu w zbiorowy manifest, co było kluczowe dla odbioru utworu w tamtych czasach. Piosenka "Chcemy być sobą" bardzo szybko zyskała status hymnu buntu, a na koncertach Perfectu fani zmieniali refren na "Chcemy bić ZOMO", co było niezwykle odważnym aktem sprzeciwu wobec ówczesnej milicji, symbolu opresji i przemocy. Ten gest, choć prosty, był formą odreagowania społecznych frustracji i dowodził, jak silnie tekst Hołdysa rezonował z pragnieniem wolności.

Grzegorz Markowski wspominał po latach, że utwór powstawał w pośpiechu i nikt nie liczył, że stanie się przebojem. Nagrywał słowa o drugiej w nocy, nie znając nawet dobrze melodii. Mimo to, piosenka zajmowała trzecie miejsce na Liście Przebojów Programu Trzeciego w 1982 roku, co świadczyło o jej ogromnej popularności i znaczeniu w czasach, gdy niezależne media były ograniczone, a muzyka stawała się jedynym kanałem wyrazu.

"Chcemy być sobą" to nie tylko tekst o osobistej wolności, ale i o nadziei, że mimo trudności, na prawdziwe bycie sobą "przecież do końca życia mamy na to czas!". Piosenka stała się ponadpokoleniowym symbolem, odtwarzanym w filmach ("Kiler", "Beats of Freedom – Zew wolności", "80 milionów") i interpretowanym na nowo, co potwierdza jej nieprzemijające przesłanie i znaczenie dla polskiej kultury. W 2020 roku na koncercie "Solidarni z Białorusią" utwór ten został wykonany jako symbol walki o niezależność dla społeczeństwa, pokazując jego ponadczasowy wymiar.