Interpretacja Nie płacz Ewka - Perfect

"Nie płacz Ewka" zespołu Perfect, jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich utworów rockowych, to znacznie więcej niż prosta ballada miłosna. Wydany w 1981 roku na debiutanckim albumie grupy, szybko stał się hymnem pokolenia, łącząc w sobie osobiste dramaty z uniwersalnym przesłaniem o rozczarowaniu, buncie i poszukiwaniu autentyczności. Muzykę do piosenki skomponował Zbigniew Hołdys, a za poruszający tekst odpowiada Bogdan Olewicz.

Intrygującym elementem utworu jest tytułowa Ewka, która – wbrew pozorom – nie jest jedną, lecz dwiema prawdziwymi kobietami, co potwierdzają sami twórcy. Pierwszą z nich była Ewa Kondratowicz, ówczesna dziewczyna Zbigniewa Hołdysa. Poznali się dzięki Bogdanowi Olewiczowi, który był jej nauczycielem angielskiego w liceum. Ich burzliwa miłość, naznaczona konfliktem z matką Ewy i wyjazdami Hołdysa na koncerty, a także jego problemami z alkoholem, stała się tłem dla motywu płaczu i pożegnania. Ewa Kondratowicz wspominała po latach, że miłość do Hołdysa była tak intensywna, że przestała się uczyć, a po jego wyjeździe płakała za ukochanym. Nie miała jednak świadomości, że piosenka dotyczy właśnie jej.

Druga "Ewka" to uczennica, z którą Bogdan Olewicz sam był związany przez pięć lat. Ta relacja, budząca sprzeciw otoczenia i skazana na porażkę z powodu ówczesnych norm społecznych i kulturowych, również stanowiła inspirację dla tekściarza. Sam Olewicz przyznaje, że pisząc tekst, miał na myśli właśnie tę drugą Ewę i że była to dla niego bardzo osobista, egzystencjalno-filozoficzna refleksja. Początkowo tekst bywa opacznie interpretowany jako miłosny list, jednak bliżej mu do "testamentu samobójcy" lub poważnego wyznania egzystencjalnego.

Muzyka do "Nie płacz Ewka" ma swoją własną historię. Hołdys miał zaczątek kompozycji już w 1980 roku, po powrocie ze Stanów Zjednoczonych. Początkowo była to prosta, pięcioakordowa piosenka country, którą Hołdys sam określał jako utwór, którego "trochę się wstydzi". Dopiero dzięki gruntownej przebudowie i dodaniu gitarowych "smaczków" przez resztę zespołu, w tym solowych partii basu i dźwięków slide'u wykonywanych zapalniczką, kompozycja nabrała ostatecznego, rockowego brzmienia. Co ciekawe, Andrzej Mogielnicki, autor wielu tekstów Perfectu, początkowo uznał tę melodię za "nudną" i nadającą się co najwyżej na stronę B singla.

Sam tekst piosenki jest głęboko osadzony w kontekście społecznym i politycznym Polski początku lat 80. Zwrotka "Po 'Ulicy Miłość' hula wiatr, wśród rozbitych szyb" to nawiązanie do piosenki "Love Street" zespołu The Doors, która opowiada o ulicy w Laurel Canyon, gdzie Jim Morrison mieszkał ze swoją dziewczyną Pamelą Courson i obserwował, jak hipisi przechodzą obok. W piosence The Doors "Ulica Miłości" jest miejscem schronienia i idylli. W interpretacji Perfectu, "Ulica Miłości" staje się symbolem utraconych ideałów i rozczarowania. Hula tam wiatr, a wokół są "rozbite szyby", co sugeruje zniszczenie, upadek dawnych wartości i marzeń.

Dalsze wersy, takie jak "Patrz, poeci śliczni prawdy sens, roztrwonili w grach / W półlitrówkach pustych, SOS wysyłają w świat", wyrażają krytykę wobec dawnych autorytetów i twórców, którzy zagubili się w nałogach i nie potrafią już wskazywać drogi. Narrator dostrzega upadek dawnych ideologii, które były dla niego ważne i dawały życiu sens.

Najbardziej przejmująca jest część dotycząca prozy życia: "Proza życia to przyjaźni kat - pęka cienka nić / Telewizor, meble, mały fiat - oto marzeń szczyt". To dosadny komentarz do dominującego konsumpcjonizmu i materializmu epoki PRL-u, gdzie posiadanie dóbr materialnych, symbolizowanych przez telewizor, meble i małego Fiata, stało się celem samym w sobie, wypierając głębsze wartości i relacje międzyludzkie. Rozczarowanie jest kontynuowane w słowach: "Hej, prorocy moi z gniewnych lat - obrastacie w tłuszcz / Już was w swoje szpony dopadł szmal - zdrada płynie z ust". Jest to gorzkie pożegnanie z idealistycznymi bohaterami młodości, którzy ulegli pokusom pieniądza i konformizmu.

Refren – "Żegnam was - już wiem, / Nie załatwię wszystkich pilnych spraw / Idę sam, właśnie tam, gdzie czekają mnie / Tam przyjaciół kilku mam, od lat, / Dla nich zawsze śpiewam, dla nich gram / Jeszcze raz - żegnam was, nie spotkamy się" – jest symbolicznym aktem odejścia. Niektórzy interpretują go jako "testament samobójcy", wskazując na odejście w zaświaty, do miejsca, gdzie czekają prawdziwi przyjaciele. Jest to poszukiwanie azylu od zdemoralizowanego świata, ucieczka do przestrzeni, gdzie panują autentyczne wartości i prawdziwe relacje. To świadome odrzucenie zastanej rzeczywistości i powrót do korzeni, do wierności sobie i swoim ideałom. Piosenka, będąca głosem rozczarowania i buntu, jednocześnie wyraża tęsknotę za utraconymi ideałami i nadzieję na odnalezienie prawdziwej bliskości. Jej uniwersalność sprawia, że do dziś rezonuje z emocjami słuchaczy, niezależnie od epoki.