Interpretacja Toast I - Mietek Folk

Interpretacja piosenki „Toast I” autorstwa Mietek Folk przenosi słuchacza w surowy, lecz fascynujący świat dawnych marynarzy, piratów lub korsarzy, dla których morze było zarówno przekleństwem, jak i jedynym domem. Zespół Mietek Folk, założony w Bartoszycach w 1988 roku, od początku swojej działalności związany był z nurtem szantowym i folkowym, choć jego korzenie sięgają również rockowej formacji Legion S. Ich muzyka to energetyczna kombinacja pieśni morza, rytmicznego folku, country, a nawet rocka, charakteryzująca się autorskimi tekstami o tematyce morskiej, często przewrotnymi, literackimi i pełnymi humoru, nierzadko opartymi na autentycznych wydarzeniach z historii nowożytnego piractwa. W tym kontekście „Toast I” staje się nie tylko balladą, ale wręcz hymnem o przetrwaniu i braterstwie w obliczu nieuchronnego losu.

Utwór rozpoczyna się od ponurego stwierdzenia: „Parszywy los nas rzucił / Na stary statek ten”, co od razu zarysowuje obraz bezlitosnej rzeczywistości. Życie na morzu jest przedstawione jako nieustanna walka, gdzie ciężka praca trwa od świtu do zmroku, a jedyną „nagrodą” jest kij bosmana. To brutalne realia, w których ludzka godność jest deptana, a fizyczne wyczerpanie staje się codziennością. W takich okolicznościach jedyną ucieczką od beznadziei i trosk staje się wspólne picie: „Zapomnij o zmartwieniach, bracie / Razem z nami pij!”. To wezwanie do zapomnienia nie jest jednak aktem tchórzostwa, lecz raczej chwilową, podyktowaną desperacją próbą odzyskania namiastki wolności i radości w obliczu opresji.

Refren, powtarzający się niczym rytualne zaklęcie, podkreśla siłę wspólnoty i ducha walki: „Wypij ty, wypiję ja / Nalej mi i w górę szkła / Za zwycięstwo w bitwach stu / Pijmy bracia dzisiaj tu”. Te „bitwy stu” mogą symbolizować liczne zmagania, zarówno te stoczone z przeciwnikiem, jak i te codzienne – z głodem, zmęczeniem, strachem. Jest to toast za odniesione zwycięstwa, ale także za te, które jeszcze nadejdą, bądź za samą zdolność do stawiania czoła wyzwaniom. Braterstwo, wzmacniane wspólnym kielichem, jawi się jako jedyna prawdziwa wartość w świecie pełnym niepewności.

Druga zwrotka pogłębia pesymistyczny obraz życia morskiego. Opisuje trudne warunki na pokładzie: „Trzy noce łajbą kiwa / Suchary kończą się / Załoga ledwie żywa / Kapitan wścieka się”. Narastająca beznadzieja jest potęgowana przez symboliczne ucieczki szczurów, które opuszczają tonący statek, zwiastując nieuchronnie zbliżającą się śmierć. Słowa „Uciekły wszystkie szczury / Śmierć idzie, dobrze wiesz” to mocne uderzenie w psychikę słuchacza, unaoczniające wszechobecne zagrożenie. I ponownie, jedyną dostępną formą buntu i ucieczki jest alkohol: „Zapomnij o zmartwieniach, bracie / Kufel w ręce bierz!”. Ten powtarzający się motyw podkreśla rolę picia jako mechanizmu radzenia sobie z traumą i strachem.

Ostatnia zwrotka wprowadza element ostateczności i akceptacji. „Nadejdzie taka chwila, / Gdy zginąć przyjdzie nam” – to prosta, brutalna prawda o życiu na morzu. Jednak wbrew oczekiwaniom, nie pojawia się lament, lecz duma i poczucie spełnienia: „Ktoś powie: „Warto było, / Bez żalu głowę dam”. W obliczu nieuchronnej śmierci, być może w starciu z „hiszpańskimi działami” (co dodaje utworowi kontekstu historycznych bitew morskich i pirackich podbojów), jedynym, co pozostaje, jest celebracja życia do samego końca, raz jeszcze wznosząc toast: „Zapomnij o zmartwieniach, bracie / Wypij jeszcze raz!”.

Ciekawostką jest, że „Toast I” to utwór, którego autorem tekstu jest Krzysztof Lebionko, a muzykę skomponował Waldemar Krasowski, obaj związani z Mietek Folk. Zespół często czerpie inspirację z autentycznych wydarzeń z historii piractwa, co nadaje ich pieśniom dodatkowej głębi i realizmu. „Toast I” pojawia się na albumie koncertowym „Mietek u Rudego”, wydanym z okazji 15-lecia zespołu w 2004 roku. Popularność utworu jest widoczna w licznych nagraniach z festiwali szantowych, takich jak Jeziorak Szanty w Iławie czy Międzynarodowy Festiwal Piosenki Żeglarskiej „Shanties” w Krakowie, gdzie Mietek Folk wielokrotnie wykonywał ten utwór, spotykając się z entuzjazmem publiczności. W kontekście twórczości Mietek Folk, która charakteryzuje się połączeniem folku, country i rocka, „Toast I” doskonale wpisuje się w ich „pieśń żeglarską spod znaku czarnej bandery”, oddając w niej ducha wolności, desperacji i braterstwa, typowego dla morskich opowieści. Utwór jest świadectwem, że nawet w najtrudniejszych chwilach, gdy śmierć zagląda w oczy, ludzie potrafią znaleźć siłę w jedności i chwilowej ucieczce, by z godnością stawić czoła przeznaczeniu.