Interpretacja Don't lean out - Maanam

„Don't Lean Out” Maanamu to utwór niezwykle sugestywny, choć na pierwszy rzut oka zaskakujący ze względu na swój angielski tekst. Piosenka ta, wydana na albumie „Wet Cat” w 1985 roku, była częścią szerszego międzynarodowego przedsięwzięcia zespołu, który w latach 80. dużo koncertował w Europie Zachodniej, szczególnie w Niemczech, Holandii, Belgii i Francji, również podczas stanu wojennego w Polsce. W tym okresie Maanam nagrał angielskie wersje swoich utworów, aby dotrzeć do szerszej publiczności. Słowa do „Don't Lean Out” napisała Olga Jackowska, znana jako Kora, a muzykę skomponował Marek Jackowski, natomiast za adaptację tekstu na angielski odpowiadał John Porter.

Utwór „Don't Lean Out” jest gorzką i przejmującą refleksją nad kondycją jednostki w społeczeństwie, które zdaje się cenić sobie ujednolicenie i konformizm ponad wszystko. Już pierwsze linijki: „I don't want to be intellectual / I don't want to be individual”, stanowią mocne oświadczenie o rezygnacji z cech, które w innych okolicznościach byłyby postrzegane jako pożądane. Podmiot liryczny odrzuca intelektualizm i indywidualizm, sugerując, że w opisywanym świecie są to cechy nie tylko niepotrzebne, ale wręcz niebezpieczne. Brak potrzeby uwagi i poczucie, że „You don't care about love anymore”, rysuje obraz relacji międzyludzkich pozbawionych głębi i emocjonalnego zaangażowania.

Refren „Don't lean out! / You know that's dangerous! / If you want to stay alive / Don't lean out!” jest centralnym przesłaniem piosenki. To bezpośrednie ostrzeżenie przed wychylaniem się – metaforycznym aktem odstawania od normy, wyrażania własnego zdania, posiadania silnych emocji czy w ogóle bycia widocznym. „Wychylanie się” oznacza tutaj wszelkie formy nonkonformizmu, które mogą prowadzić do odrzucenia lub wręcz zagrożenia. To surowa lekcja przetrwania w systemie, który nie toleruje odmienności.

Kolejne zwrotki pogłębiają ten obraz. „I don't want to be extrovert / That's only being egoistical” podkreśla, że nawet naturalna otwartość jest stygmatyzowana jako egoizm. Następnie, odrzucenie kontaktu z naturą – „I don't need the mountains or trees / The rivers are out of bounds” – maluje wizję świata odartego z piękna, spontaniczności i wolności. Przyroda, będąca symbolem życia i niezależności, staje się „niedostępna” lub niepotrzebna, co wskazuje na sztuczność i kontrolę dominującą w otoczeniu.

Najbardziej uderzającym obrazem w piosence jest metafora stołu: „Everything must be flat / Everything must be smooth / Just like a table / A table is your ideal”. Stół, jako przedmiot użytkowy, gładki i pozbawiony nierówności, staje się symbolem idealnego społeczeństwa – jednolitego, przewidywalnego, funkcjonalnego, ale jednocześnie pozbawionego życia, pasji i autentycznych emocji. W takim świecie nie ma miejsca na chropowatości, indywidualne wyróżniki czy głębokie uczucia. Ludzie mają być „czyści i praktyczni, niczym stół”. Odrzucenie miłości i pożądania – „You don't need my love / You don't need my desire” – dopełnia obraz jednostki zredukowanej do roli użytecznego, ale pozbawionego wewnętrznego życia elementu.

„Don't Lean Out” jest więc przejmującą krytyką totalitarnych tendencji, które dążą do uniformizacji i ubezwłasnowolnienia jednostki. Może być interpretowana jako komentarz do realiów życia w Polsce lat 80., naznaczonych stanem wojennym i wszechobecną cenzurą, gdzie „wychylanie się” rzeczywiście niosło za sobą poważne konsekwencje. Jednocześnie, uniwersalny charakter tekstu sprawia, że piosenka pozostaje aktualna jako ostrzeżenie przed wszelkimi formami opresji społecznej czy kulturowej, które dążą do stłamszenia autentyczności i wolności wyrażania siebie. Maanam, z Korą na czele, zawsze był głosem sprzeciwu wobec zakłamania i ograniczeń, a „Don't Lean Out” jest tego mocnym, choć anglojęzycznym, świadectwem.