"Bez Pamięci" autorstwa legendy polskiego metalu, zespołu Kat, to utwór głęboko zakorzeniony w refleksji nad ludzką kondycją, niesprawiedliwością społeczną i upadkiem wartości moralnych. Piosenka, która znalazła się na albumie Ballady, wydanym w 1999 roku (choć niektóre źródła wskazują, że jej wcześniejsza wersja pojawiła się na Rarities z 1994 roku), ukazuje łagodniejsze, bardziej liryczne oblicze grupy, nie tracąc przy tym charakterystycznej dla Kata głębi tekstowej Romana Kostrzewskiego. Roman Kostrzewski, znany z tworzenia tekstów nacechowanych symboliką i często kontrowersyjną tematyką, również w tym utworze dotyka trudnych, egzystencjalnych zagadnień.

Tekst rozpoczyna się od obrazu człowieka, który "chodzi mą ulicą... Dziwne to, że sam. Bez powodu, jak ty. Jego twarz uniesiona po nimb. Do mych okien krzyczy - Chleba!". Ta postać, będąca personifikacją osamotnienia i ubóstwa, od razu wprowadza słuchacza w atmosferę melancholii i bezradności. "Twarz uniesiona po nimb" może symbolizować zarówno utraconą godność, jak i daremną nadzieję na zbawienie czy pomoc z zewnątrz, podczas gdy krzyk "Chleba!" jest fundamentalnym wołaniem o przetrwanie w obliczu głodu i materialnej nędzy. Porównanie "bez powodu, jak ty" może sugerować, że podmiot liryczny, a może i sam słuchacz, również czuje się zagubiony i pozbawiony sensu w świecie, który wydaje się być obojętny na cierpienie jednostki.

Kolejna zwrotka kontynuuje ten ponury obraz, przedstawiając dylemat matki z "dwoje małych jak pył" – dziećmi, które są tak kruche i bezbronne. Pytanie "Czy szesnaście lat, matko, da sił. gdy przy tobie ojca nie ma?" podkreśla tragizm sytuacji, w której młodość musi zmierzyć się z ciężarem odpowiedzialności i brakiem wsparcia. To wołanie o siłę jest echem powszechnego poczucia osamotnienia i braku oparcia w obliczu życiowych trudności.

Refren "Starta na proch. Przez ludzi. Czczą kierat... by prędzej to szło. Toczą się kamienie bez imienia." to potężna metafora mechanizmu społecznego, który mieląc jednostki, sprowadza je do roli anonimowych "kamieni bez imienia". Ludzie, zaślepieni pogonią za czymś ("czczą kierat"), nie dostrzegają innych, a ich egzystencja staje się niczym więcej niż bezcelowym wysiłkiem w imię nieokreślonego celu. To bezmyślne dążenie do celu, które "toczy kamienie bez imienia", doskonale oddaje alienację i dehumanizację w nowoczesnym świecie.

W dalszej części utworu pojawia się krytyka instytucji religijnych i moralny upadek. "Czasem chodzi mą ulicą... W długi habit wlazł. Bez powodu, jak ty. Jego dłoń uniesiona po nimb. Zmienia pieniądz na marzenia." ta postać, symbolizująca duchownego lub kogoś, kto wykorzystuje wiarę dla własnych celów, zamiast nieść pomoc, handluje nadzieją, zamieniając "pieniądz na marzenia". Jest to gorzka refleksja nad komercjalizacją sfery duchowej i utratą autentyczności.

Szczególnie uderzające są wersy: "Wierzyli, że on użyje magicznych zabawek. Lecz ksiądz bawił się zwyczajnie w doktora." Ta mocna i kontrowersyjna fraza jest jawną krytyką nadużyć, hipokryzji i wykorzystywania pozycji władzy duchowej. "Magiczne zabawki" to oczekiwania na cud, na pomoc, na moralne przewodnictwo, które zostają brutalnie zderzone z rzeczywistością, gdzie "ksiądz bawił się zwyczajnie w doktora", co w kontekście pedofilii w Kościele katolickim, o której coraz głośniej mówiło się w późniejszych latach, nabiera jeszcze bardziej przerażającego wymiaru. Roman Kostrzewski, jako autor tekstów, często poruszał kontrowersyjne tematy, a jego twórczość cechowała się otwartą krytyką instytucji, co wielokrotnie przysparzało zespołowi Kat problemów. To odważne ujęcie tematu, zwłaszcza jak na czasy wydania utworu, było typowe dla jego bezkompromisowego stylu.

Ostatnia zwrotka, "Czasem chowasz w swoje dłonie oczy pełne krwi. Krwi sczerniałej od łez. Który świat, wznoszony po nimb. Czekającym dał na próbę Stary szklany dom.", zamyka krąg. Obraz "oczu pełnych krwi sczerniałej od łez" to kwintesencja bólu, rozpaczy i wyczerpania. Pytanie, jaki świat, "wznoszony po nimb", ofiarował tym czekającym "stary szklany dom", jest gorzką ironią. "Stary szklany dom" może symbolizować kruchość, iluzoryczność i brak prawdziwego bezpieczeństwa w świecie, który obiecuje zbawienie, a daje jedynie pozory. Może to być także odniesienie do poczucia bycia stale obserwowanym, osądzanym, bez prywatności czy prawdziwego schronienia, gdzie wszystko jest transparentne, a jednocześnie niewiele jest jasne.

"Bez Pamięci" jest więc gorzką balladą o ludzkim cierpieniu, społecznej obojętności i utraconych złudzeniach. Jest to utwór, który z perspektywy czasu nabiera dodatkowych znaczeń, stając się uniwersalnym komentarzem do problemów, które zdają się nie przemijać. Fakt, że piosenka ta jest uznawana przez fanów za jedną z ulubionych ballad Kata, świadczy o jej ponadczasowym przekazie i umiejętności poruszania najgłębszych emocji. Jak zauważono w jednym z komentarzy na YouTube, to "przejmujące zawodzenie Romka" dodaje utworowi niezwykłej głębi emocjonalnej. Kompozycje Kata, nawet te bardziej "balladowe", zawsze cechowały się dbałością o tekst i przekaz, co czyni "Bez Pamięci" jednym z najbardziej znaczących i poruszających dzieł w ich dorobku. Jest to wołanie o empatię w świecie, który zdaje się zapominać o podstawowych wartościach, stąd tytuł – "Bez Pamięci" – oznaczający nie tylko utratę wspomnień, ale przede wszystkim brak pamięci o człowieczeństwie.