Interpretacja Religie - Exmisja

Piosenka „Religie” autorstwa gliwickiego zespołu Exmisja to krótki, lecz niezwykle treściwy manifest, głęboko zakorzeniony w etosie polskiego hardcore punka i crust punka, którego Exmisja jest prominentnym przedstawicielem od momentu założenia w 2000 roku na squacie Krzyk. Utwór ten, pochodzący z albumu Arche z 2012 roku, stanowi bezkompromisową krytykę zinstytucjonalizowanych form wiary, rezonując z szerszymi antysystemowymi i wolnościowymi poglądami, które zespół konsekwentnie wyraża w swojej twórczości.

Już pierwsze słowa – „Religie rozczarowały ludzkość” – uderzają z mocą, wyrażając poczucie fundamentalnego zawodu wobec systemów, które miały oferować nadzieję i moralne przewodnictwo. Jest to punkt wyjścia dla dalszej diagnozy, która nie oskarża samej duchowości czy wiary w jej pierwotnej formie, lecz jej zinstytucjonalizowane przejawy. Exmisja, jako zespół mocno związany ze środowiskiem squatterskim i wolnościowym, naturalnie stawia się w opozycji do wszelkich struktur władzy, a instytucje religijne często wpisują się w ten paradygmat.

Kolejne wersy – „W zinstytucjonalizowane twory wkradł się diabeł / Nawet nikt go nie zauważył” – sugerują proces subtelnej, ale destrukcyjnej korupcji. „Diabeł” nie musi tu oznaczać istoty demonicznej w teologicznym sensie, lecz raczej metaforycznie odnosi się do pychy, hipokryzji, żądzy władzy, materializmu czy dogmatyzmu, które stopniowo, niezauważalnie dla wielu, opanowały struktury religijne. Ten brak świadomości, że „nawet nikt go nie zauważył”, podkreśla spryt i podstępność tej degeneracji, która zaszła pod pozorem zachowania pozorów świętości. Jest to typowa dla punk rocka postawa kwestionowania autorytetów i demaskowania ukrytych mechanizmów kontroli.

Piosenka kontynuuje ten zarzut, opisując bierną i powierzchowną religijność: „Większość zajęta była: klęczano / Mamrocząc formuły, których znaczenia nikt nie zrozumiał”. Te słowa obnażają pustkę rytuałów pozbawionych prawdziwego zrozumienia i zaangażowania. Krytyka skupia się na ślepym posłuszeństwie i mechanicznym powtarzaniu modlitw czy gestów, co prowadzi do utraty głębszego sensu. W kontekście antysystemowych przekonań Exmisji, można to interpretować jako krytykę ludzi, którzy zamiast aktywnie myśleć i działać, poddają się zewnętrznym formom, co odwraca ich uwagę od prawdziwych problemów i umożliwia wspomnianą wcześniej korupcję. Ich teksty często poruszają tematy wolności jednostki i sprzeciwu wobec nierówności społecznych, a tutaj ta krytyka rozciąga się na sferę duchową.

Kulminacja następuje w ostatnich wersach: „Obrócono w błazenadę wszystkie prawdziwe i święte wartości / I pominięto esencję”. To gorzkie stwierdzenie podsumowuje, że ostatecznym skutkiem tej instytucjonalnej degeneracji jest całkowite wypaczenie pierwotnych, szlachetnych ideałów. Prawdziwe, uniwersalne wartości, które miały być filarami religii – miłość, współczucie, etyka, poszukiwanie prawdy – zostały zredukowane do farsy. To „pominięcie esencji” jest kluczowym zarzutem. Sugeruje, że pierwotna duchowość, autentyczne poszukiwanie sensu, zostało utracone na rzecz zewnętrznej fasady, polityki i władzy.

„Religie” Exmisji to zatem nie tyle ateistyczny manifest, co raczej głęboko humanistyczna i anarchistyczna krytyka instytucji, które zamiast służyć ludzkości, stały się jej ciężarem, oddalając ludzi od prawdziwych wartości. Utwór ten doskonale wpisuje się w ogólny profil zespołu, który od zawsze opowiadał się za wolnością jednostki, ekologią, pacyfizmem i sprzeciwem wobec wszelkiego rodzaju opresji. Jest to punkowe wołanie o autentyczność i powrót do sedna, o odrzucenie pozorów i dogmatów na rzecz szczerej refleksji i działania zgodnego z wewnętrznym kompasem moralnym, a nie narzuconym przez zepsute struktury.