Interpretacja Jolene - Dolly Parton

"Jolene" Dolly Parton to ponadczasowy utwór, który bada uniwersalne tematy zazdrości, niepewności i strachu przed utratą miłości. Od momentu wydania w październiku 1973 roku jako singiel i utwór tytułowy albumu o tym samym tytule, piosenka stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych dzieł Parton. Została nagrana 22 maja 1973 roku w RCA Studio B w Nashville w stanie Tennessee.

Inspiracja do powstania utworu jest dwudzielna. Imię "Jolene" pochodzi od uroczej, rudowłosej dziewczynki, którą Dolly Parton spotkała w kolejce po autografy na jednym ze swoich koncertów. Parton wspominała w wywiadach, że dziewczynka była "najładniejszą małą istotą, jaką kiedykolwiek widziała" i gdy usłyszała jej imię, od razu pomyślała, że "brzmi jak piosenka". Natomiast sama fabuła piosenki, czyli motyw rywalizacji o mężczyznę, została zainspirowana flirtującą kasjerką bankową, która okazywała nadmierne zainteresowanie mężowi Dolly Parton, Carlowi Deanowi, na początku ich małżeństwa. Parton żartobliwie opisywała tę sytuację w wywiadzie dla NPR w 2008 roku, mówiąc: „Ona miała na niego strasznego bzika. A on po prostu uwielbiał chodzić do banku, bo poświęcała mu tyle uwagi”. Przyznała również, że kasjerka miała wszystko, czego jej brakowało, takie jak długie nogi, co potęgowało jej niepewność. Mimo że sytuacja w prawdziwym życiu nie była tak dramatyczna, jak przedstawia to piosenka – Dolly i Carl Dean byli szczęśliwie małżeństwem przez prawie 60 lat – to doświadczenie posłużyło za potężną inspirację artystyczną.

Tekst piosenki jest niemal modlitwą, desperackim błaganiem. Narratorka bezpośrednio zwraca się do Jolene, od razu rzucając się w wir emocji powtarzanym refrenem: "Jolene, Jolene, Jolene, Jolene, I'm begging of you please don't take my man". To powtórzenie imienia, z każdym razem coraz bardziej udręczone i zdesperowane, podkreśla pilność i intensywność jej prośby. Pierwsza zwrotka maluje obraz Jolene jako kobiety o niezaprzeczalnej urodzie: "Twoje piękno jest niezrównane, z płomiennymi lokami kasztanowych włosów, z alabastrową skórą i oczami szmaragdowej zieleni". Te żywe obrazy nie tylko budują postać Jolene, ale także od razu ukazują głęboką niepewność i poczucie niższości narratorce. Przyznanie się do tego, że "nie mogę z tobą konkurować, Jolene", ujawnia jej bezbrzeżną wrażliwość i strach przed utratą ukochanego.

Dalsze wersy pogłębiają poczucie beznadziei: "On mówi o tobie przez sen". To zdanie sugeruje, że Jolene opanowała myśli mężczyzny, a narratorce pozostaje tylko bezradność i łzy. Nie ma nic, co mogłaby zrobić, by powstrzymać płacz, kiedy on wymawia jej imię. Narratorka rozumie, jak łatwo Jolene mogłaby zabrać jej mężczyznę, co świadczy o jej tragicznej akceptacji rzeczywistości. Jednak podkreśla również, że Jolene nie wie, "co on dla mnie znaczy", co wskazuje na głęboką, osobistą więź i niezastąpioną rolę partnera w jej życiu.

W ostatniej zwrotce desperacja osiąga swój szczyt, gdy narratorce oznajmia: "Mogłabyś mieć wybór mężczyzn, ale ja nigdy więcej nie pokocham". To jest szczere wyznanie, że ten mężczyzna jest dla niej jedynym, a jej szczęście całkowicie zależy od decyzji Jolene. Piosenka nie stawia Jolene w złym świetle, nie oskarża jej ani nie grozi; zamiast tego, ujawnia surową, ludzką wrażliwość i przerażający strach przed stratą. Parton, zamiast atakować czy krytykować, tworzy portret kobiety, która jest tak zaabsorbowana swoją miłością i strachem, że jest gotowa błagać swoją "rywalkę" o litość. To właśnie ta emocjonalna uczciwość i uniwersalność uczuć sprawiają, że utwór rezonuje z tak wieloma słuchaczami na całym świecie.

Warto dodać, że Dolly Parton napisała "Jolene" tego samego dnia, co inny swój wielki hit, "I Will Always Love You", co czyni ten dzień wyjątkowo płodnym w jej karierze. Piosenka "Jolene" zyskała status jednego z najbardziej reprezentatywnych utworów gatunku country i została sklasyfikowana na 63. miejscu na liście "500 Największych Piosenek Wszech Czasów" magazynu Rolling Stone w 2021 roku. Była wielokrotnie nominowana do nagrody Grammy i doczekała się niezliczonych coverów, od The White Stripes po Beyoncé, co tylko potwierdza jej trwałe dziedzictwo i zdolność do przekraczania barier gatunkowych. Samą Dolly Parton cieszyły różne interpretacje, nawet te, które zmieniały perspektywę utworu.