Interpretacja Ashes To Ashes - David Bowie

„Ashes to Ashes” Davida Bowiego to utwór wielowarstwowy, będący swoistym epilogiem dla jego burzliwej kariery w latach 70. i jednocześnie otwarciem na nową dekadę. Piosenka, wydana w 1980 roku jako singiel z albumu Scary Monsters (and Super Creeps), szybko stała się drugim numerem jeden Bowiego w Wielkiej Brytanii i jego najszybciej sprzedającym się singlem.

Centralnym elementem utworu jest powrót Major Toma, postaci znanej z wcześniejszego hitu Bowiego z 1969 roku, „Space Oddity”. O ile w „Space Oddity” Major Tom był kosmonautą swobodnie dryfującym w przestrzeni, w „Ashes to Ashes” jego historia przybiera znacznie mroczniejszy obrót. Jak sam Bowie wyjaśnił, chciał on przedstawić najbardziej katastrofalny scenariusz dla Major Toma: uzależnienie od narkotyków. W tekście Major Tom jest „junkie” (ćpunem), „strung out in heaven’s high / Hitting an all-time low” (naćpany w niebie / uderzający w absolutne dno). Ten fragment jest często interpretowany jako odniesienie do walki samego Bowiego z uzależnieniem od narkotyków (głównie kokainy) w latach 70., która osiągnęła szczyt podczas nagrywania albumu Station to Station (1976). Przeprowadzka do Berlina, której celem było zerwanie z nałogiem, miała kluczowe znaczenie dla jego odrodzenia.

Fraza „Ashes to ashes, funk to funky” to wyraźna gra słów nawiązująca do angielskiej formuły pogrzebowej „ashes to ashes, dust to dust” (proch w proch, pył w pył), co symbolizuje zarówno koniec pewnego etapu, jak i odrodzenie. Bowie świadomie zastąpił „dust” przez „funk”, co rymuje się z „junkie” i jednocześnie akcentuje jego pożegnanie z muzycznymi stylami poprzedniej dekady. W wywiadzie dla NME w 1980 roku Bowie żartował, że sukcesem było przemycenie słowa „junkie” przez cenzorów BBC.

Tekst odzwierciedla osobiste zmagania Bowiego, jego izolację i poczucie nieadekwatności. Linia „I’ve never done good things / I’ve never done bad things / I never did anything out of the blue” wyraża poczucie niezdecydowania i braku ukierunkowania, które artysta odczuwał w tamtym czasie. Bowie w tym utworze niejako rozlicza się ze swoją przeszłością, z postaciami, które stworzył, i ze stylem życia, który prowadził. Można to odczytać jako pożegnanie z „Action Manem” z początku piosenki, czyli z wcześniejszym wcieleniem Bowiego. Postać „Action Man” pojawia się w tekście, a sam Bowie wykorzystał to odniesienie w humorystyczny sposób w serialu The Venture Bros.

Ikoniczny teledysk do utworu, współreżyserowany przez Bowiego i Davida Malleta, był wówczas najdroższym klipem muzycznym w historii, kosztując około 250 000 funtów. Przedstawia on Bowiego w kostiumie Pierrota, kosmonauty i pensjonariusza zakładu dla obłąkanych, co stanowi wizualną interpretację tematów piosenki. Pierrot pełni rolę narratora życia Major Toma, tworząc surrealistyczny i oniryczny klimat. W teledysku pojawiają się również postacie z londyńskiego klubu Blitz, w tym Steve Strange, mające duży wpływ na powstający wówczas ruch New Romantic. Sceny z teledysku, takie jak ta, w której starsza kobieta gani Bowiego, są często błędnie interpretowane jako przedstawienie jego matki, podczas gdy w rzeczywistości było to odniesienie do medialnych doniesień o ich relacji. Bowie świadomie nawiązał do wizualnego stylu „Space Oddity”, używając podobnych ujęć, filtrów i decyzji oświetleniowych, by podkreślić kontynuację historii Major Toma. Charakterystyczny, „flanged” fortepianowy riff i funkowy rytm sprawiają, że „Ashes to Ashes” jest jednym z bardziej przystępnych muzycznie utworów na albumie Scary Monsters. Sam Bowie w 2003 roku przyznał, że melodycznie piosenka czerpie inspirację z utworu „Inchworm” Danny’ego Kaye’a, który był jedną z pierwszych melodii, jakich nauczył się na gitarze.

Piosenka kończy się mantrą „My mother said to get things done / You’d better not mess with Major Tom”, co może być interpretowane jako przestroga przed uzależnieniem lub przed pójściem ścieżką Major Toma. To jakby publiczne pożegnanie Bowiego z jego mroczną przeszłością i zobowiązanie do nowego początku. Podobnie jak sam Major Tom, który stał się postacią z dziecięcej rymowanki, symbolizującą konsekwencje niebezpiecznych wyborów.
Ashes to Ashes jest więc nie tylko opowieścią o Majorze Tomie, ale przede wszystkim o osobistej podróży Bowiego, jego walce z demonami przeszłości i dążeniu do odnalezienia siebie na nowo. Jest to świadome zamknięcie pewnego rozdziału i symboliczne spalenie mostów za sobą, aby móc iść dalej.