„Śpiwór” autorstwa Żaluzji Soloneza to utwór, który z miejsca stał się fenomenem polskiego internetu, zdobywając miliony wyświetleń na YouTube i pozycję jednego z najbardziej rozpoznawalnych „raperów-memów”. Piosenka, mimo swojej pozornie humorystycznej i absurdalnej treści, ma głębsze, często gorzkie podłoże, wynikające z osobistych doświadczeń artysty. Sam Żaluzja Solonez, znany również jako Kacper, przyznał w wywiadach, że tworzenie tak żartobliwych nagrań było dla niego formą autoterapii, sposobem na radzenie sobie z patologicznym życiem i brakiem miłości w dzieciństwie, mimo dostatku finansowego.

Tekst utworu to surrealistyczny, groteskowy kolaż scen z życia rodziny, przedstawiony z perspektywy narratora, który mierzy się z codziennością pełną absurdów i wulgarności. Już samo intro z powtarzanymi wersami „Matka mi mówi rzygi na drzwiach, rzygi na drzwiach, rzygi na drzwiach” oraz „Stary wszedł, co za pech, zęby mam, a on nie” wprowadza słuchacza w świat wykrzywiony, daleki od normalności. Każda zwrotka to strumień świadomości, w którym poranne budziki (często o 4, 5, 6, 7, 8 rano) zwiastują nowe, równie dziwaczne wydarzenia. Matka „gra na domofonie” lub „na poziomicy”, a ojciec to postać wielowymiarowa i niezmiennie komiczno-tragiczna. Jest „rowerzystą” z „grochówką w bidonie”, ale też zapina matce „nelsona w łazience”, „ładuje matkę w pizdę” akumulatorem, „rzyga na Nintendo Wii” czy „gasi matce pety na bani”. Obraz rodziców jest konsekwentnie budowany na kontrastach – z jednej strony są oni aktywni fizycznie („stary na rowerze wybywa na mieliznę”), z drugiej, ich działania są przesiąknięte dysfunkcją, brudem i przemocą.

W tekście pełno jest odniesień do ubóstwa, marginesu społecznego i patologii, które, jak zdradził Żaluzja, są echem jego własnych obserwacji i doświadczeń z Białogardu – miejsca, które określa jako „patologię”, miasto „przemytników”, gdzie „nikt nie ma przyszłości”. Obrazy takie jak „ziemniaki w pazłocie” zamiast bombek na choince, „szczerbata chujoza” jedząca sucharki, czy stary „spuszczający diesla z koparki” po godzinach w Lidlu, malują portret Polski B, nasyconej szarym realizmem i desperackimi próbami przetrwania. Narrator podkreśla autentyczność tych obrazów, mówiąc „pierdolę te życiówki, robię to codziennie rano”.

Warstwa językowa utworu jest kluczowa dla jego odbioru. Wulgaryzmy przeplatają się z potocznymi zwrotami i absurdalnymi neologizmami, tworząc unikalny styl, który Żaluzja nazywa „comedy rapem”. Częste powtórzenia, szczególnie w refrenie („Jak biorę rower, pet się tli / to daj mi bidon i grochówki, / jak stary rzyga na Nintendo Wii, / w kuchni matka goli brwi”), nadają piosence niemal hipnotyczny rytm, mimo chaotycznej narracji. Żaluzja Solonez podkreśla, że choć posługuje się konwencją „żartu z twojego starego / twojej starej”, jego teksty nigdy nie miały na celu gloryfikowania przestępczości. W jednym z wywiadów zaznaczył: „Nigdy nie nawijałem i nie będę nawijał o gangsterce, pobiciach, sprzedaży narkotyków. Co drugi kondom w ten sposób podbija sobie ego”.

Tytułowy „Śpiwór” może symbolizować wiele – od schronienia przed brutalną rzeczywistością, przez poczucie uwięzienia w patologicznym środowisku, aż po metaforę odrętwienia i rezygnacji. W kontekście ostatnich wersów, gdzie raper mówi „otwieram teraz śpiwór, ja jeszcze nie skończyłem”, może to oznaczać kontynuację tej groteskowej narracji lub też wyjście z uśpienia i walkę o lepsze jutro. Ciekawostką jest fakt, że sukces „Śpiwora” i innych utworów przyszedł do Żaluzji Soloneza w czasie, gdy sam mierzył się z osobistymi problemami, a nawet trafił do więzienia na ponad siedem miesięcy z powodu „różnych prywatnych spraw sprzed lat”. Jego wytwórnia HHNS Label oficjalnie potwierdziła jego aresztowanie w 2021 roku, podkreślając, że wyrok nie był spowodowany przewinieniem, przez które mogłyby ucierpieć osoby trzecie. Po wyjściu na wolność w 2022 roku, Żaluzja Solonez powrócił z singlem „First Day Out”. „Śpiwór” pozostaje jednak jego największym szlagierem, będąc świadectwem jego unikalnego stylu i zdolności do przetwarzania trudnych doświadczeń w sztukę, która, choć kontrowersyjna, trafia do szerokiej publiczności.