Interpretacja Ten sen - Varius Manx

Utwór „Ten sen” zespołu Varius Manx to melancholijna, a zarazem pełna nadziei opowieść o wewnętrznej podróży, o odwadze do sięgnięcia po szczęście, które wydaje się być na wyciągnięcie ręki, lecz pozostaje niedostępne z powodu lęków i niepewności. Piosenka, będąca drugim singlem z albumu Ego wydanego w lipcu 1996 roku, szybko zdobyła uznanie, plasując się na 16. miejscu Listy przebojów Trójki oraz zajmując 1. pozycję w telewizyjnej liście „30 ton”. Wokalu w tym utworze użyczyła Kasia Stankiewicz, a w nagraniach gościnnie uczestniczyły Polskie Słowiki, dodając kompozycji subtelnego, eterycznego brzmienia.

Tekst rozpoczyna się od wprowadzenia w świat bliski, lecz skryty: „Istnieje świat tak blisko obok nas / Zamknięty gdzieś, dostępny tylko w snach”. To wizja alternatywnej rzeczywistości – być może stanu umysłu, wewnętrznego spokoju, spełnienia marzeń, a może po prostu pełni życia, która czeka na odkrycie. Jednak podmiot liryczny szybko diagnozuje problem: „Nie masz, nie masz odwagi by tam wejść / Nie wierzysz, że potrafisz cieszyć się”. Te słowa malują obraz osoby sparaliżowanej strachem, niezdolnej do zaufania własnym możliwościom i do przyjęcia radości. To powszechne ludzkie doświadczenie – lęk przed nieznanym, przed zmianą, a nawet przed samym szczęściem, które często wydaje się zbyt ulotne, by w nie uwierzyć.

Refren stanowi serce utworu, będąc zaproszeniem i zapewnieniem. Narratorka wyciąga pomocną dłoń, mówiąc: „Więc nie bój się, podaj swoją dłoń / Zaufaj mi, byłam tam nie raz”. To kluczowy moment, w którym pojawia się postać przewodnika – kogoś, kto już przebył tę drogę i wie, że strach jest jedynie iluzją. Metaforyczne obrazy stają się niezwykle kojące i transformujące: „Woda zmywa ból, słońce suszy łzy / Wiatr przegania lęk, ja to wiem, byłam tam”. Woda symbolizuje oczyszczenie i ukojenie po cierpieniu, słońce to nadzieja i odrodzenie po smutku, a wiatr – uwolnienie od obaw. Wszystkie te elementy natury współdziałają, by przywrócić wewnętrzną harmonię, co narratorce jest doskonale znane z autopsji.

W drugiej zwrotce piosenka powraca do dylematu wewnętrznego bohatera, choć już z nową siłą zachęty. „Choć boisz się i wahasz się co dnia / Kolorów świat z nadzieją woła nas” – przyznaje, że codzienne zmagania z lękiem są realne i uporczywe. Mimo to, zewnętrzny świat, pełen barw i obietnic, nieustannie nęci i wzywa do siebie. Punktem kulminacyjnym jest osobista interwencja narratora: „Zobacz, zobacz, uśmiecham się i wiem / Ty możesz też zanurzyć się w ten sen”. To nie tylko zachęta, ale wręcz potwierdzenie możliwości – zapewnienie, że wewnętrzna siła do zmiany jest dostępna dla każdego.

„Ten sen” to zatem metafora poszukiwania wewnętrznej wolności i odzyskiwania zdolności do radości. Słowa utworu, które zostały napisane przez Roberta Jansona, Andrzeja Ignatowskiego i Kasię Stankiewicz, z muzyką skomponowaną przez Roberta Jansona, wplatają w tekst uniwersalne przesłanie o nadziei. Interpretacja „snu” w tym kontekście może być bardzo szeroka. Anita Lipnicka, która była wcześniejszą wokalistką Varius Manx i nagrała z zespołem udany album Emu w 1994 roku, w późniejszych wywiadach, na przykład przy okazji swojego albumu „Śnienie”, mówiła o „śnie” jako o pojęciu o ogromnym spektrum znaczeń – od marzenia i pragnienia, przez ułudę i synonim śmierci, po symbol życia i świadomego wpływania na rzeczywistość. Chociaż jej refleksje dotyczą późniejszej twórczości solowej, podkreślają one głębię i wielowymiarowość motywu snu w polskiej piosence, także w dorobku artystów związanych z Varius Manx.

Nazwa zespołu Varius Manx, oznaczająca „dziwnego kota rasy Manx” z łacińskim „varius” sugerującym „różnorodność” czy „zmienność”, doskonale odzwierciedla dynamikę i ewolucję ich muzyki. W utworze „Ten sen” ta zmienność znajduje swoje odzwierciedlenie w emocjonalnej podróży od lęku do odnalezienia wewnętrznego spokoju i radości. Piosenka pozostaje przypomnieniem, że pomimo codziennych obaw, zawsze istnieje możliwość, by sięgnąć po piękno i wolność, jeśli tylko odważymy się zanurzyć w ten sen.