Interpretacja I Want to Be A Machine - Ultravox

Utwór "I Want to Be A Machine" autorstwa Ultravox, pochodzący z ich debiutanckiego albumu Ultravox!, wydanego 25 lutego 1977 roku, to intrygująca i wielowymiarowa eksploracja ludzkiej psychiki w obliczu rosnącej roli technologii i pragnienia ucieczki od emocjonalnego cierpienia. Tekst, którego współautorem jest John Foxx, Billy Currie i Chris Cross, jest świadectwem fascynacji zespołu (szczególnie Foxxa) koncepcją człowieka-maszyny, która stała się centralnym punktem ich wczesnej twórczości.

Piosenka otwiera się obrazem introspekcji i ukrytych lęków: "I found the bones of all your ghosts / Locked in the wishing well" (Znalazłem kości wszystkich twoich duchów / Zamknięte w studni życzeń). Sugeruje to konfrontację z przeszłością, z pogrzebanymi wspomnieniami i pragnieniami, które wciąż mają wpływ na teraźniejszość. W kontraście do świata pogrążonego w jałowych poszukiwaniach ("While bird song gourmets dragged empty nets" – Podczas gdy smakosze ptasich pieśni ciągnęli puste sieci), podmiot liryczny pozostaje w symbolicznym kokonie ("I slumbered in my shell" – Drzemałem w mojej skorupie), pogrążony w apatii lub wycofaniu.

Punktem zwrotnym jest wers "In mitternacht, die mensch-maschine / Kissed me on my eyes" (O północy, człowiek-maszyna / Pocałował mnie w oczy). Użycie niemieckiego terminu "Mensch-Maschine" – „człowiek-maszyna” – nie jest przypadkowe i podkreśla silne wpływy niemieckiego krautrocka, zwłaszcza Kraftwerku, na wczesne brzmienie Ultravox. Ten pocałunek to przebudzenie, ale nie do świata ciepła czy miłości, lecz do chłodnej, mechanicznej egzystencji. Podmiot liryczny opuszcza "fire-ladies / Glowing lonely in the night" (ogniste damy / Samotnie lśniące w nocy), symbolizujące ludzkie namiętności i związki, na rzecz czegoś bardziej zdystansowanego. Obraz "With all the pornographers / Burning torches beneath the sea" (Ze wszystkimi pornografami / Płonącymi pochodniami pod powierzchnią morza) dodaje surrealistycznego wymiaru, wskazując na ukryte, może mroczne aspekty ludzkiej natury, od których podmiot pragnie się odciąć.

Refren "I want to be a machine" (Chcę być maszyną) powtarza się jako mantra, wyrażając głębokie pragnienie ucieczki od ludzkiej kruchości, bólu i złożoności emocji. John Foxx, w wywiadzie z 1983 roku dla Polyphony Magazine, wyraźnie zaznaczył: "Chciałem być maszyną. Zgłaszałem się na ochotnika, by być maszyną, ponieważ uznawałem, że muzyka naprawdę wychodziła z maszyny". To pragnienie mechanizacji było dla niego sposobem na tworzenie muzyki i postrzeganie świata. Podobne sentymenty wyrażał Andy Warhol, twierdząc, że "życie tak bardzo boli. Gdybyśmy mogli stać się bardziej mechaniczni, mniej byśmy cierpieli – gdybyśmy tylko mogli być zaprogramowani do szczęśliwego i efektywnego wykonywania naszych zadań".

Druga zwrotka kontynuuje temat asymilacji technologii i mediów: "I stole a cathode face from newscasts / And a crumbling fugue of songs / From the reservoir of video souls / In the lakes beneath my tongue" (Ukradłem katodową twarz z programów informacyjnych / I kruszącą się fugę pieśni / Z rezerwuaru wideo dusz / W jeziorach pod moim językiem). To sugestia, że tożsamość staje się zlepkiem informacji, obrazów i dźwięków z zewnętrznego świata, a własny głos jest przefiltrowany przez medialne doświadczenia. Spacerowanie "In flesh of ash and silent movies / I walked at boulevards again" (W ciele z popiołu i niemych filmach / Ponownie przechadzałem się bulwarami) to poczucie bycia reliktem, duchem w świecie, gdzie rzeczywistość jest coraz bardziej pośredniczona przez ekrany. Obraz "A nebula of unfinished creatures / From the lifetimes of my friends" (Mgławica niedokończonych stworzeń / Z żywotów moich przyjaciół) oddaje fragmentację ludzkich relacji i niekompletność tożsamości w tej nowej, postindustrialnej erze. Paradoksalne życzenie "I hope your innocence has depraved me" (Mam nadzieję, że twoja niewinność mnie zdeprawowała) może oznaczać pragnienie wyzwolenia się z moralnych ograniczeń, by w pełni przyjąć stan poza dobrem i złem, pozbawiony sentymentów.

Ostatnia zwrotka jest kulminacją pragnienia transhumanizmu: "Broadcast me, scrambled clean / Or free me from this flesh" (Nadawaj mnie, zaszyfrowanego i czystego / Albo uwolnij mnie z tego ciała). To wołanie o de-cielesnienie, o przekształcenie w czystą informację, uwolnioną od ograniczeń fizyczności i biologicznego rozpadu. Wizja "Let the armchair cannibals take their fill / In every cell across wilderness" (Niech kanibale w fotelach nasycą się / W każdej komórce pośród dziczy) jest mrocznym obrazem pasywnej konsumpcji ludzkiego doświadczenia, gdzie podmiot godzi się na bycie obserwowanym i "pożeranym" przez społeczeństwo. Zespół Ultravox, wraz z Johnem Foxxem, był pionierem w wyrażaniu tych lęków i fascynacji technologią, co później wpłynęło na rozwój synth-popu, inspirując takie zespoły jak The Human League czy Gary Numan.

Zakończenie piosenki, "We'll trip such a strangled tango / We'll waltz a wonderland affair / Let's run to meet the tide tomorrow / Leave all emotion dying there / In the star cold beyond all of your dreams" (Zatańczymy taki zduszony taniec / Będziemy walcować w krainie czarów / Biegnijmy na spotkanie przypływu jutro / Zostawmy tam wszystkie umierające emocje / W gwiezdnym chłodzie poza wszystkimi twoimi snami), jest mrocznym pożegnaniem z sentymentami. To obraz tańca, który jest zarówno skrępowany, jak i dziwnie uwodzicielski, prowadzący do całkowitego odrzucenia emocji w zimnej, futurystycznej pustce. Jak zauważa Martin Smith w artykule "I Want To Be A Machine | Translated from Birdsong", Foxx, wychowany w wierze katolickiej, mógł postrzegać akt bycia maszyną jako ostateczne rozwiązanie dla pokus cielesnych, zapewniające "nieograniczoną wytrzymałość i energię", w przeciwieństwie do "podatnego na słabości i rozpadu" ludzkiego ciała.

"I Want to Be A Machine" to zatem nie tylko manifest technologicznej fascynacji, ale przede wszystkim głęboka medytacja nad ludzką kondycją, pragnieniem transcendencji cierpienia i ucieczki w dehumanizację, która w kontekście końca lat 70. XX wieku – czasu narodzin nowej fali i rosnącej roli elektroniki – była zarówno prowokacyjna, jak i prorocza.