Interpretacja Gaudete - Steeleye Span

Pieśń Gaudete, w interpretacji brytyjskiej grupy folk rockowej Steeleye Span, stanowi fascynujące połączenie średniowiecznej religijności z nowoczesną wrażliwością artystyczną, która tchnęła nowe życie w zapomniany utwór. Sam tytuł, "Gaudete", jest łacińskim wezwaniem do radości ("Radujcie się!"), co bezpośrednio nawiązuje do tradycji trzeciej niedzieli Adwentu, zwanej właśnie Gaudete, kiedy to wierni są zachęcani do radości z bliskiego przyjścia Chrystusa. Tekst utworu to klasyczna kolęda, powstała prawdopodobnie w XVI wieku w Skandynawii, a opublikowana w fińsko-szwedzkim zbiorze Piae Cantiones w 1582 roku. Jest to typowa średniowieczna pieśń pochwalna, zbudowana z czterowersowych zwrotek poprzedzonych dwuwierszowym refrenem.

Steeleye Span, znany z czerpania inspiracji z tradycyjnej muzyki folkowej i nadawania jej elektryzującego, rockowego brzmienia, w przypadku "Gaudete" podjął zaskakującą decyzję. Ich wersja, wydana w 1973 roku, jest wykonana a cappella, co oznacza, że śpiewana jest bez towarzyszenia instrumentów. To nagranie stało się ogromnym hitem, osiągając 14. miejsce na brytyjskiej liście singli. Co ciekawe, "Gaudete" jest jednym z zaledwie dwóch utworów z Top 20 brytyjskich list przebojów, które zostały zaśpiewane w całości po łacinie. To świadectwo, jak potężny i uniwersalny okazał się średniowieczny przekaz w ujęciu Steeleye Span.

Inicjatorem nagrania był gitarzysta Bob Johnson, który usłyszał pieśń podczas nabożeństwa kolędowego w Cambridge i przedstawił ją reszcie zespołu. W przeciwieństwie do wersji albumowej, która powoli narasta i zanika, singiel utrzymywał stałą głośność przez cały czas trwania utworu. Kiedy zespół wykonał "Gaudete" w popularnym programie Top of the Pops, tancerze wyszli na scenę w średniowiecznych szatach, trzymając świece, co podkreślało mistyczną atmosferę i wizualnie wzmacniało starożytny charakter pieśni. Maddy Prior, wokalistka Steeleye Span, znana jest z hipnotyzującego głosu, który w tej pieśni szczególnie wybrzmiewa.

Tekst "Gaudete" to przede wszystkim hymn na cześć narodzin Chrystusa i wynikającej z nich radości. Refren "Gaudete, gaudete Christus est natus Ex Maria virgine, gaudete" – "Radujcie się, radujcie, Chrystus narodził się z Dziewicy Maryi, radujcie się!" – jest esencją przekazu, powtarzanym niczym mantra, by wzmocnić poczucie triumfu i świętowania.

Kolejne zwrotki rozwijają ten temat:

• "Tempus adest gratiae hoc quod optabamus, Carmina laetitiae devote redamus." – "Nadszedł czas łaski, którego pragnęliśmy; pobożnie oddajmy pieśni radości." – Ta linia podkreśla długo wyczekiwaną łaskę, jaką niosą narodziny Zbawiciela, i wzywa do wspólnego, radosnego uwielbienia.
• "Deus homo factus est natura mirante Mundus renovatus est a Christo regnante." – "Bóg stał się człowiekiem, natura się zdumiewa; świat został odnowiony przez Chrystusa króla." – To odwołanie do cudu Wcielenia, które przemienia nie tylko ludzkość, ale i cały świat, wywołując zdumienie samej natury.
• "Ezechielis porta clausa pertransitur Unde lux est orta salus invenitur." – "Przez zamkniętą bramę Ezechiela przechodzi się; skąd światło powstało, tam zbawienie się znajduje." – Ten fragment odnosi się do proroczej wizji Ezechiela o zamkniętej bramie, przez którą przejdzie jedynie Pan, symbolizując dziewictwo Maryi i wyjątkowość narodzin Chrystusa jako źródła zbawienia i światła dla świata.
• "Ergo nostra contio psallat iam in lustro, Benedicat Domino Salus Regi nostro." – "A zatem niech nasze zgromadzenie śpiewa teraz w blasku (lub: w czystości); niech błogosławi Panu, zbawienie naszemu Królowi." – Ostatnia zwrotka jest wezwaniem do wspólnotowego uwielbienia i błogosławieństwa dla Chrystusa, który jest Królem i Zbawicielem, podkreślając rolę wspólnoty w celebrowaniu tego wydarzenia.

Chociaż piosenka jest często postrzegana jako średniowieczna, co dodatkowo wzmacnia okładka albumu Below the Salt Steeleye Span, przedstawiająca średniowieczną ucztę i używająca średniowiecznej czcionki, jej pochodzenie datuje się na wczesny okres nowożytny, czyli XVI wiek. Niemniej jednak, jej uniwersalny charakter i ponadczasowe przesłanie sprawiły, że przetrwała wieki, a dzięki interpretacji Steeleye Span zyskała nową publiczność, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych nagrań świątecznych, będąc jednocześnie jednym z niewielu hitów śpiewanych w całości po łacinie. To świadectwo siły tradycji i geniuszu artystów, którzy potrafili przekazać jej esencję w nowej, choć wiernie oddającej ducha oryginału formie.