Interpretacja ...Steel for Humans - Percival i Marcin Przybyłowicz

Zacznijmy od wyjaśnienia istotnego faktu: utwór „...Steel for Humans”, wymieniony w tytule zapytania, jest częścią ścieżki dźwiękowej gry Wiedźmin 3: Dziki Gon, za którą odpowiada głównie Marcin Przybyłowicz, z udziałem zespołu Percival. Ten konkretny utwór jest w większości instrumentalny i stanowi muzykę bojową, choć zawiera folkowe wokalizy. Z kolei podany tekst liryczny pochodzi z zupełnie innej piosenki, Lazare, która jest tradycyjną bułgarską pieśnią ludową, spopularyzowaną przez zespół Percival na ich albumie Slava! Pieśni Słowian Południowych, wydanym 21 grudnia 2012 roku. Mimo to, samo „Lazare” bywało wykorzystywane w Wiedźminie 3, jako element muzyki bojowej, co mogło wprowadzić w błąd. Percival Schuttenbach, jako twórcy muzyki folkowej i folk-metalowej, często bazują na autentycznych pieśniach ludowych, nadając im nowe brzmienie, co doskonale widać w przypadku „Lazare”.

Tekst Lazare to głęboko osadzony w słowiańskiej tradycji utwór, będący pieśnią obrzędową, pochodzącą z bułgarskiego rytuału zwanego Lazarki (lub Lazaruvane). Jest to starożytny obrzęd przejścia, związany z nadejściem wiosny, płodnością, zdrowiem i pomyślnością, celebrowany w sobotę przed Niedzielą Palmową. Młode, niezamężne dziewczęta, zwane lazarkami, wędrują od domu do domu, śpiewając pieśni błogosławiące domostwo i jego mieszkańców.

Pierwsze wersy: „Oy Lazare, Lazare / Tuka ni sa kazali” (Och, Łazarzu, Łazarzu / Tu nam powiedziano) to wezwanie do świętego Łazarza, który, choć jest postacią chrześcijańską, symbolicznie połączył się z pradawnymi pogańskimi wierzeniami w odrodzenie i cykliczność natury. W kontekście rytuału, „tu nam powiedziano” odnosi się do przekazywanej z pokolenia na pokolenie wiedzy, o tym, co należy czynić, aby zapewnić dobrobyt. To wyraża szacunek dla tradycji i zbiorowej pamięci wspólnoty.

Kolejne wersy stanowią serce błogosławieństwa: „Kolko liste po gorach / Tolko zdrave na taz kyshcha” (Ile liści w górach / Tyle zdrowia temu domowi). Ten obraz jest niezwykle sugestywny. Liście na drzewach są symbolem obfitości, życia, nieustannego odradzania się natury po zimie. Lazarki, śpiewając te słowa, życzą domowi nieprzebranej witalności, płodności i długowieczności, tak jak las jest pełen życia. To życzenie nie dotyczy tylko zdrowia fizycznego, ale prosperity w najszerszym sensie – urodzaju, szczęścia w rodzinie i ogólnego dostatku. Jest to prosta, a zarazem potężna metafora, która łączy ludzkie życie z cyklami przyrody, w której to, co naturalne i dzikie, staje się źródłem siły i błogosławieństwa.

Fragment „Prvo tuka doydohme / Moma momche naydome / Ya momata godete / Ya momcheto zhenete” (Pierwsi tu przyszliśmy / Znaleźliśmy dziewczynę, chłopca / Albo dziewczynę wydajcie / Albo chłopca ożeńcie) odzwierciedla centralny motyw Lazarek – dążenie do małżeństwa i kontynuacji rodu. Rytuał ten był bowiem kluczowym elementem w procesie socjalizacji młodych dziewcząt, które po raz pierwszy w nim uczestniczyły, przechodząc z wieku dziecięcego do panieńskiego, gotowego do zamążpójścia. W niektórych rejonach Bułgarii wierzono, że dziewczyna, która nie wzięła udziału w Lazaruvane, nie wyjdzie za mąż. Te wersy to bezpośrednie zachęty do zawierania związków małżeńskich, symbolizujące nowy początek, płodność i zapewnienie przyszłości rodzinie i wspólnocie. Odszukanie „dziewczyny i chłopca” jest znakiem pomyślności i spełnienia nadziei na miłość i założenie rodziny.

Percival, w swojej interpretacji, zachował esencję tej starożytnej pieśni. Jak sami członkowie zespołu podkreślają, ich celem jest „odkrywanie i prezentowanie piękna muzyki i kultury dawnych Słowian”. W wywiadzie dla Gamemusic.net, członkowie zespołu Percival Schuttenbach opowiadali o swojej współpracy przy Wiedźminie 3: Dziki Gon, wyjaśniając, że ich zadaniem było dostarczenie Marcinowi Przybyłowiczowi materiału muzycznego, który on następnie przetwarzał w finalne utwory. Mikołaj Rybacki i Katarzyna Bromirska, liderzy Percivala, tworzą muzykę inspirowaną historią i rekonstrukcją historyczną, co czyni ich idealnymi do ożywiania takich tradycyjnych pieśni. Choć Lazare nie pojawia się bezpośrednio w ścieżce dźwiękowej Wiedźmina 3 pod tytułem „Steel for Humans” z tymi słowami, to jednak jego duch – głęboko zakorzeniony w słowiańskim folklorze i rytuałach – rezonuje z atmosferą świata stworzonego przez Andrzeja Sapkowskiego, w którym słowiańska mitologia odgrywa kluczową rolę. Marcin Przybyłowicz, główny kompozytor gry, współpracował z Percivalem, aby nadać muzyce autentyczny, ludowy charakter. W wywiadzie dla Gamemusic.net Percival przyznał, że choć nie mieli dużego wpływu na ostateczne brzmienie utworów, to ich wkład w postaci nagranych dźwięków i melodii był kluczowy.

Piosenka ta, w wykonaniu Percivala, staje się zatem pomostem między prastarą tradycją a współczesnym odbiorcą, przywołując ducha społeczności, która żyła w zgodzie z naturą i jej cyklami, szukając błogosławieństw dla przyszłych pokoleń. Lazare to hymn na cześć życia, płodności i nieprzemijającej siły ludzkiej nadziei, zaklęty w prostych, ale potężnych słowach i hipnotyzującej melodii. Jest to świadectwo tego, jak dawne obrzędy wciąż mogą przemawiać do współczesnych, przypominając o korzeniach i uniwersalnych pragnieniach.