Interpretacja Suzanne - Leonard Cohen

„Suzanne” Leonarda Cohena to jedna z najbardziej znanych i cenionych kompozycji w jego dorobku, utwór, który z poezji ewoluował w muzyczną perłę. Pierwotnie opublikowany jako wiersz „Suzanne Takes You Down” w tomiku poezji Parasites of Heaven w 1966 roku, został następnie zaadaptowany na piosenkę dzięki amerykańskiej wokalistce Judy Collins, która nagrała go jako pierwsza w 1966 roku, a rok później sam Cohen umieścił go na swoim debiutanckim albumie Songs of Leonard Cohen.

Piosenka jest głęboko osadzona w rzeczywistych doświadczeniach Cohena i jego platonicznej relacji z tancerką i artystką Suzanne Verdal. Suzanne była żoną rzeźbiarza Armanda Vaillancourta, przyjaciela Cohena, i to właśnie ich niezwykła więź stała się inspiracją dla tego utworu. Jak wspomina sam Cohen, Suzanne rzeczywiście mieszkała „w miejscu nad rzeką” (Rzeką Świętego Wawrzyńca w Montrealu), a podczas jego wizyt częstowała go „herbatą i pomarańczami” pochodzącymi aż z Chin.

Centralnym motywem piosenki jest intymność, która wykracza poza fizyczność, wyrażona w kultowej frazie „For you’ve touched her perfect body with your mind” (Bo dotknąłeś jej doskonałego ciała swoim umysłem). Suzanne Verdal sama potwierdziła, że ich relacja nigdy nie była seksualna, a to ona świadomie postawiła te granice, nie chcąc „zepsuć tej bezcennej, nieskończonej czci, jaką dla niego miała”, czując, że kontakt seksualny mógłby to umniejszyć. Jest to opowieść o głębokim, duchowym połączeniu, które przewyższa konwencjonalne rozumienie miłości.

Pierwsza zwrotka opisuje te niemal mistyczne spotkania z Suzanne. Narrator dostrzega jej „półszaleństwo”, ale to właśnie ta unikalność go przyciąga. Kiedy próbuje wyznać, że nie ma dla niej miłości w tradycyjnym sensie, Suzanne „wciąga go na swoją długość fali”, a rzeka, będąca symbolem płynności życia i zmiany, zdaje się odpowiadać, że zawsze byli dla siebie kochankami. To potwierdza ideę więzi, która istniała poza materialnym światem. Pragnienie „ślepej podróży” z nią symbolizuje gotowość do poddania się tej nienamacalnej, duchowej drodze i zaufanie do jej przewodnictwa.

W drugiej zwrotce Cohen wprowadza postać Jezusa jako żeglarza, który „chodził po wodzie”. Ten motyw religijny odnosi się do Kaplicy Notre-Dame-de-Bon-Secours w Montrealu, znanej jako „kaplica żeglarzy”, obok której Cohen i Verdal często spacerowali. Jezus, obserwujący świat ze swojej „samotnej, drewnianej wieży”, i ogłaszający, że „wszyscy ludzie będą żeglarzami, dopóki morze ich nie uwolni”, staje się figurą oferującą duchowe oświecenie. Jednakże, sam Jezus był „złamany” i „zatonął pod twoją mądrością jak kamień”, co można interpretować jako ulotność i trudność w utrzymaniu czystej, boskiej perspektywy w obliczu ludzkich ograniczeń i cierpienia. Podobnie jak z Suzanne, narrator chce „podróżować z nim na ślepo” i ufać mu, ponieważ „dotknął jego doskonałego ciała swoim umysłem”. Sugeruje to, że zarówno Suzanne, jak i Jezus, reprezentują ścieżki do transcendencji, gdzie prawdziwa bliskość osiągana jest na poziomie mentalnym i duchowym, nie fizycznym.

Ostatnia zwrotka przedstawia Suzanne prowadzącą narratora z powrotem nad rzekę, ubraną w „szmaty i pióra z kontr Armii Zbawienia”. Ta wizualizacja podkreśla jej nonkonformistyczną, hippisowską naturę, a Suzanne Verdal była faktycznie wczesną aktywistką ekologiczną, która sama tworzyła swoje ubrania z recyklingowanych materiałów. W tym fragmencie Cohen opisuje, jak Suzanne pokazuje mu, gdzie szukać piękna i sensu „pośród śmieci i kwiatów”, dostrzegając „bohaterów w wodorostach” i „dzieci rano, które wychylają się po miłość”. Suzanne staje się przewodniczką, która otwiera oczy narratora na ukryte aspekty rzeczywistości, na piękno obecne w niedoskonałościach i na wieczne poszukiwanie miłości. Trzymając lustro, symbolicznie zmusza do refleksji i autoanalizy. Ponowne pojawienie się refrenu o chęci podróżowania z nią na ślepo i zaufaniu, które wynika z dotknięcia ciała umysłem, zamyka utwór, potwierdzając trwałość i głębię tej duchowej podróży.

„Suzanne” to więc pieśń o niezwykłej bliskości, która przekracza granice cielesności i konwencji, o poszukiwaniu sensu i duchowego oświecenia w otaczającym świecie i w drugim człowieku. Leonard Cohen, często nazywany filozofem bardziej niż muzykiem, mistrzowsko łączy osobiste doświadczenia z uniwersalnymi tematami, tworząc utwór, który pozostaje aktualny i inspirujący. Warto dodać, że pomimo globalnego sukcesu piosenki, Suzanne Verdal nigdy nie czerpała z niej korzyści finansowych, a sam Cohen nie zarobił wiele, ponieważ nieumyślnie zrzekł się praw autorskich. Sam Cohen początkowo opublikował „Suzanne” jako wiersz, a dopiero później, zachęcony przez Judy Collins, stworzył muzykę do tej kompozycji. Jego własna wersja, nagrana w 1967 roku, stała się jednym z jego najważniejszych dzieł.